Πρόκειται για ένα αρκετά συνηθισμένο και πολύ ενοχλητικό πρόβλημα. Μας ταλαιπωρεί, μας βαραίνει σωματικά και ψυχολογικά, μας χαλάει τη διάθεση. Η δυσκοιλιότητα, μπορεί όμως να προληφθεί και να βελτιωθεί.
Πότε κάποιο άτομο θεωρείται ότι έχει δυσκοιλιότητα;
Επειδή κάθε οργανισμός έχει τους δικούς του ρυθμούς, δεν υπάρχει γενικά αποδεκτός ορισμός. Εντούτοις, η επικρατούσα άποψη χαρακτηρίζει ένα άτομο ως δυσκοίλιο όταν έχει λιγότερες από τρεις κενώσεις εβδομαδιαίως, καταβάλλει ιδιαίτερη προσπάθεια κατά την κένωση και τα κόπρανά του είναι σκληρά και άμορφα.
Η δυσκοιλιότητα είναι ασθένεια;
Όχι! Πρόκειται για μία κατάσταση κακής λειτουργίας του εντέρου, περιστασιακή ή χρόνια. Η περιστασιακή δυσκοιλιότητα εκδηλώνεται ξαφνικά ως αντίδραση του οργανισμού σε μια συγκεκριμένη αιτία (π.χ. διακοπή καπνίσματος) και είναι προσωρινή, ενώ η χρόνια αποτελεί πρόβλημα επίμονο ή επαναλαμβανόμενο.
Είναι επικίνδυνη;
Συνήθως όχι. Εάν όμως αφεθεί και δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να αποβεί επικίνδυνη, όπως π.χ. στην περίπτωση της συσσώρευσης κοπράνων και του παραλυτικού ειλεού, οπότε γίνεται απόφραξη του εντέρου.
Πού οφείλεται;
Συνηθέστερα σε παράγοντες που άπτονται του τρόπου ζωής και διατροφής, όπως π.χ. σε ανεπαρκή πρόσληψη φυτικών ινών και νερού, δίαιτα αδυνατίσματος, υπερκατανάλωση ζωικών τροφίμων, υπερβολικό άγχος, έλλειψη άσκησης, απότομη μεταβολή συνηθειών κ.ά. Σπανιότερα, ενδέχεται να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας νόσου (π.χ. υποθυρεοειδισμός, παθήσεις παχέος εντέρου, πολύποδες ή όγκους, νευρολογικά νοσήματα, γυναικολογικά προβλήματα κ.ά.) ή να είναι απόρροια διαφόρων καταστάσεων (εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση, γήρας, χειρουργική επέμβαση, παρατεταμένη κατάκλιση κ.ά.). Μπορεί, επίσης, να προκληθεί εξαιτίας ιατρικών θεραπειών ή λήψης φαρμάκων, όπως π.χ. ορισμένων αντιόξινων, αντιυπερτασικών, αντιφλεγμονωδών κ.ά.
Γιατί μου συμβαίνει συχνότερα σε ταξίδια και διακοπές;
Κύρια αίτια είναι η απότομη αλλαγή των παγιωμένων καθημερινών σας συνηθειών και οι συχνές αναβολές των κενώσεων ενώ νιώθετε την επιθυμία, π.χ. επειδή βιάζεστε, δεν υπάρχει η δυνατότητα επίσκεψης σε αποχωρητήριο, ντρέπεστε ή αποστρέφεστε τις ξένες τουαλέτες.
Έχω πρόβλημα! Ποιες διατροφικές αλλαγές πρέπει να κάνω;
Αν δεν προσλαμβάνετε επαρκείς ποσότητες φυτικών ινών (>25 γραμμάρια), αυξήστε προοδευτικά την πρόσληψή τους -και μαζί την κατανάλωση νερού-, τρώγοντας περισσότερα φρούτα, νωπά και ξερά, λαχανικά πάσης φύσεως (ιδίως με φλοιό και σπόρους που τρώγονται), αναποφλοίωτα προϊόντα δημητριακών, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε κάποιο συμπλήρωμα φυτικών ινών και, για να ενισχύσετε την εντερική χλωρίδα με φιλικά μικρόβια, να προσθέσετε στη διατροφή σας παραδοσιακά γαλακτοκομικά προϊόντα, τρόφιμα εμπλουτισμένα με προβιοτικά ή αντίστοιχα συμπληρώματα. Παράλληλα, πρέπει να περιορίσετε τα πολλά κρέατα, τα έτοιμα φαγητά και τα τρόφιμα από ραφιναρισμένο αλεύρι ή με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψής της;
Η ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και νερό, η συστηματική άσκηση και ο έλεγχος του άγχους. Βεβαίως, προϋπόθεση είναι να μην αγνοείτε τα αντανακλαστικά του εντέρου σας και να μην αναβάλλετε την επίσκεψη στην τουαλέτα όταν σας έρθει η επιθυμία. Για να επανεκπαιδεύσετε το αποσυντονισμένο εντερικό αντανακλαστικό, καθιερώστε μια συγκεκριμένη ώρα προσπάθειας χωρίς βιασύνες, π.χ. μετά το πρωινό γεύμα ή το βράδυ.
Τι άλλο βοηθάει;
Η δυσκοιλιότητα εμφανίζεται συχνότερα όταν κάνετε καθιστική ζωή και σε περιόδους έντονου άγχους. Παρεπόμενα θα βοηθούσε πολύ, σε συνδυασμό με τις διατροφικές αλλαγές, να ηρεμήσετε, π.χ. αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης και αντιμετώπισης των γεγονότων που σας προκαλούν άγχος, να εκτονώνεστε με σπορ και να γυμνάζεστε ή να βαδίζετε ζωηρά σε καθημερινή βάση. Ωστόσο, εάν δεν υπάρξει γρήγορα η επιθυμητή βελτίωση, επιβάλλεται να εξεταστείτε από γιατρό για την εξακρίβωση της αιτίας που προκάλεσε τη δυσκοιλιότητα και για να αποκλειστεί η ύπαρξη κάποιας πάθησης. Ο γιατρός θα σας παράσχει εξατομικευμένη καθοδήγηση και, αν χρειάζεται, φαρμακευτική αγωγή.
Μήπως είναι επικίνδυνη η φαρμακευτική αγωγή;
Τα σύγχρονα υπακτικά φάρμακα θεωρούνται ασφαλή, παρότι επικρατεί ο ευρέως διαδεδομένος μύθος ότι προκαλούν βλάβη ή εθισμό. Ωστόσο, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως άλλοθι αποφυγής των απαιτούμενων αλλαγών στον τρόπο ζωής και διατροφής. Η χρήση τους συστήνεται όταν το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται διαφορετικά, ως προσωρινή ανακούφιση, ενώ η επιλογή καθώς και η διάρκεια λήψης του κατάλληλου υπακτικού πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από το γιατρό.
Από τον Σταύρο Δεδούκο
