Η δεκαεξάχρονη Μαριάννα νιώθει πως η ζωή με τους δικούς της είναι μίζερη και αναμφίβολα θα αισθάνεται πολύ ευτυχισμένη όταν περάσει σε μια ανώτατη σχολή μακριά τους. Ζει και αναπνέει γι’ αυτήν τη στιγμή. Ο Κώστας πάλι, που κάνει το μεταπτυχιακό του, θα είναι ευτυχισμένος μόνο όταν πιάσει μια δουλειά με καλές προοπτικές και ακόμα καλύτερες αποδοχές - ούτε μέρα νωρίτερα. Ο Γιώργος και η Ελευθερία ονειρεύονται το δικό τους σπίτι. Τότε σίγουρα θα είναι ευτυχισμένοι, αλλά τώρα αποκλείεται, έχουν το άγχος του ενοικίου. Ενώ η Καίτη δεν μπορεί να χαρεί στιγμή, εφόσον το μωρό που επιθυμεί δεν έρχεται, αν το αποκτήσει όμως Και όταν το αποκτήσει, θα ονειρεύεται τη στιγμή που θα το δει να παίρνει πτυχίο, να παντρεύεται, να την κάνει γιαγιά. Και ο Γιώργος με την Ελευθερία θα ονειρεύονται μετά να χτίσουν εξοχικό στην Πάρο. Ο Κώστας θα θέλει να γίνει διευθυντής στην εταιρεία όπου τελικά έπιασε δουλειά και η Μαριάννα θα ονειρεύεται να βρει έναν καλό γαμπρό. Όλοι τους τότε θα είναι απόλυτα ευτυχισμένοι. Τώρα, όμως, όχι.

Κι εμείς μαζί τους. Όλοι εμείς που κάνουμε όνειρα και τρέφουμε επιθυμίες στην καρδιά μας -τίποτα το κακό σ’ αυτό-, αλλά καταλήγουμε να πιστεύουμε ότι θα είμαστε ευτυχισμένοι μόνο όταν πραγματοποιηθούν. Τότε και μόνο τότε. Αυτό, ναι, είναι πολύ κακό. Δηλητηριάζουμε το παρόν μας. Δεν υπάρχει χειρότερο σαμποτάζ που μπορούμε να κάνουμε στην πολύτιμη ζωή μας. Πολύτιμη όχι μόνο γενικά ως ιδέα, αλλά κι επειδή κάθε στιγμή της είναι φευγαλέα και αναντικατάστατη.

Η αναβολή της ευτυχίας είναι η συνεχής άρνηση να είμαστε ευτυχισμένοι στο παρόν και συμβαίνει όταν δίνουμε τόσο μεγάλη έμφαση στις επιθυμίες μας, ώστε θεωρούμε την πραγματοποίησή τους ως τη μόνη προϋπόθεση για να χαρούμε. Κι εφόσον η πραγματοποίηση αυτή βρίσκεται κάπου στο μέλλον, εκεί βάζουμε και ένα φανταστικό κύπελλο, που μια καλή μοίρα θα μας απονείμει λέγοντας «συγχαρητήρια, κερδίσατε την ισόβια ευτυχία». Από κει και πέρα θα μπορούμε να χαιρόμαστε.

Αρκεί όλοι μας να κάνουμε μια αναδρομή στα προηγούμενα χρόνια μας, για να δούμε πόσες φορές ποντάραμε σε καταστάσεις και γεγονότα, που, εφόσον θα έρχονταν στη ζωή μας, θα μας έκαναν αμετάκλητα ευτυχισμένους. Μια επιτυχία, ένας έρωτας, μια οικονομική αναβάθμιση, ένας γάμος, ένα παιδί, μια μετακόμιση σε άλλη πόλη Συνέβησαν. Χαρήκαμε, δεν είμαστε δα και αχάριστοι Και μετά απλώς βάλαμε τον επόμενο στόχο. Και όσο η λάμψη του επιτεύγματος ή της καλοτυχίας μας ξεθώριαζε, απλώς γιατί το συνηθίζαμε, εμείς βάζαμε τα καινούργια μας οδόσημα, στο ίδιο ή σε κάποιο άλλο πεδίο της ζωής μας. Το παρόν άρχιζε ξανά να φαίνεται άχρωμο καθώς εμείς είχαμε χαράξει πορεία για το επόμενο ουράνιο τόξο Και σαν ουράνιο τόξο αυτή η ευτυχία έμοιαζε να απέχει το ίδιο κάθε φορά, όσο και αν προσπαθούσαμε να την προσεγγίσουμε.

Ευτυχία είναι... Στην... αθάνατη ταινία «Η μελωδία της ευτυχίας» η νταντά Τζούλι Άντριους μάθαινε στα τρομαγμένα παιδάκια της οικογένειας να ξεχνάνε το φόβο τους απαριθμώντας όλα τα αγαπημένα τους πράγματα, από το σνίτσελ με μακαρόνια μέχρι τις δροσοσταλίδες στα τριαντάφυλλα. Ωστόσο, τα πράγματα που αγαπάμε συχνά τα θεωρούμε αυτονόητα και έχουμε την τάση να τα εκτιμούμε μόνο όταν τα χάνουμε. Να λοιπόν μια πρόκληση: Πάρτε αυτήν τη στιγμή χαρτί και μολύβι και σημειώστε ό,τι έχετε και σας κάνει ευτυχισμένους. Την υγεία σας, πρώτα απ’ όλα (έστω κι αν δεν είναι 100% τέλεια), τους αγαπημένους σας, τη στέγη πάνω από το κεφάλι σας και το φαγητό που σίγουρα θα φάτε, όλα τα πράγματα που έχετε καταφέρει, όλα όσα μπορείτε να κάνετε που σας ευχαριστούν. Θα εκπλαγείτε από το πόσα πράγματα θα βάλετε σ’ αυτήν τη λίστα. Για προσπαθήστε να θυμηθείτε και κάτι ακόμα Βλέπετε πόσο έχουμε τάση να παραβλέπουμε όσα έχουμε για χάρη εκείνων που μας λείπουν;

Γράψτε τα, όλα. Τα πρόσωπα, τα γεγονότα, τα αντικείμενα, τα επιτεύγματα. Μετά πάρτε τα ένα προς ένα και αναρωτηθείτε «μπορώ να παραιτηθώ από την επιθυμία μου για το (οτιδήποτε είναι) και να εξακολουθήσω να ζω ευτυχισμένα χωρίς αυτό;». Αν η απάντησή σας είναι «ναι», διαγράψτε το. Θα δείτε πόσο πολλά θα φύγουν από τη μέση. Ξανακοιτάξτε τη λίστα σας. Σκεφτείτε το και θα δείτε πόσα ακόμα μπορούν να διαγραφούν. Φανταστείτε ότι μπορείτε να δείτε τα μελλούμενα μέσα από ένα μαγικό καθρέφτη και το μέλλον σας δεν θα περιλαμβάνει τίποτα από τα υπόλοιπα. Θα πείραζε τόσο πολύ; Εφόσον, αν αναγκαστείτε, μπορείτε να ζήσετε μια χαρά χωρίς την παρουσία τους, γιατί να τα περιμένετε για να γίνετε ευτυχισμένοι; Και μία ακόμα λίστα, νοερή αυτήν τη φορά: Κάθε βράδυ, όταν ξαπλώνετε να κοιμηθείτε, σκεφτείτε τις όμορφες στιγμές της ημέρας που πέρασε, μόνο αυτές, έστω κι αν ήταν κάτι μικρό και φευγαλέο σαν ένα χαμόγελο που σας χάρισαν. Θα διαπιστώσετε ότι ακόμα και στην πιο ζόρικη μέρα υπάρχουν στιγμές ευτυχίας.

(Μην) περιμένοντας τις καλύτερες μέρες Μήπως όσο κι αν προσπαθήσετε υπάρχουν καταστάσεις στις οποίες σας φαίνεται ακατόρθωτο να νιώθετε ευτυχισμένοι; Αν τις αντιμετωπίσετε σαν τον πρώτο κρίκο σε μια αλυσίδα που θα φέρει μια θετική αλλαγή στη ζωή σας, μπορείτε να είστε ευτυχισμένοι και μέσα από αυτές. Με ποιον τρόπο; Στο βιβλίο «Άκου την καρδιά σου» (Εκδόσεις Διόπτρα) ο Άντριου Μάθιους γράφει: «Όταν έχουμε να κάνουμε με δύσκολες καταστάσεις, παίρνουμε τα σπουδαιότερα μαθήματα. Σ’ αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις σκεφτόμαστε: ?Βαρέθηκα να είμαι απένταρος, βαρέθηκα να με εκμεταλλεύονται, βαρέθηκα να είμαι μέτριος. Κάτι πρέπει να κάνω?. Όλοι χαιρόμαστε με τις επιτυχίες μας, όμως οι επιτυχίες μας δεν μας διδάσκουν πολλά πράγματα. Η αποτυχία είναι οδυνηρή, γι’ αυτό μας βοηθάει να εξελιχθούμε. Εκ των υστέρων συνειδητοποιούμε συνήθως ότι οι ?καταστροφές? αποτελούσαν σημαντικές καμπές στη ζωή μας.

Οι επιτυχημένοι άνθρωποι δεν πάνε γυρεύοντας φασαρίες, αλλά, όταν αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα, σκέφτονται: "Τι πρέπει να κάνω για να αλλάξω τις σκέψεις και τις ενέργειές μου; Πώς μπορώ να βελτιωθώ και να εξελιχθώ;". Οι αποτυχημένοι αγνοούν όλες τις προειδοποιητικές ενδείξεις. Όταν τους χτυπάει η κεραμίδα, αναρωτιούνται: "Μα γιατί πρέπει όλα να συμβαίνουν σ’ εμένα;"». Μια δυσάρεστη τροπή στη ζωή σας, λέει ο Μάθιους, μπορεί να σημαίνει την ευκαιρία να φέρετε πιο κοντά σας ό,τι θα σας κάνει ευτυχισμένους. Για παράδειγμα, το να χαλάσει η σχέση σας, που έτσι κι αλλιώς δεν άξιζε (διαφορετικά δεν θα χάλαγε, όσο κι αν δυσκολεύεστε να το αποδεχτείτε), θα σας ανοίξει το δρόμο για να ανοιχτείτε κοινωνικά, να κάνετε γνωριμίες, να αποκτήσετε έναν πιο δραστήριο τρόπο ζωής. Μπορείτε να περνάτε υπέροχα και σίγουρα έχετε περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσετε κάποιον αξιόλογο άνθρωπο, αν εσείς είστε ένα άτομο που δείχνει να έχει αυτοπεποίθηση, αυτάρκεια και να απολαμβάνει τη ζωή. Από την άλλη, η απόλυσή σας ίσως να είναι η ευκαιρία σας να στραφείτε σε κάποιον άλλο τομέα ή να κάνετε το μεγάλο βήμα για να στήσετε μια δική σας δουλειά (κάτι που θα σας έκανε πολύ ευτυχισμένους, αλλά το καθυστερούσατε μέχρι να το «ψάξετε» ή να μαζέψετε το απαραίτητο κεφάλαιο).

«Ο Θεός δεν πρόκειται να κατέβει ποτέ από ένα συννεφάκι και να σας πει: "Και τώρα σου δίνω την άδεια να γνωρίσεις την επιτυχία!". Πρέπει να δώσετε εσείς ο ίδιος την άδεια στον εαυτό σας», γράφει ο Άντριου Μάθιους. Αλλά και με την ευτυχία το ίδιο δεν ισχύει; Εσείς πρέπει να κάνετε την αρχή!

Το... ευτυχιόμετρο Όμως, τελικά, για τι πράγμα μιλάμε; Τι είναι αυτή η ευτυχία που όλοι επιδιώκουμε; Χαρά, γαλήνη, ικανοποίηση, απόλαυση των αισθήσεων; Όλα μαζί και τίποτα. Όλα, γιατί είναι η μόνη γεύση του παράδεισου, της μακαριότητας, της «νιρβάνα» που γνωρίζουμε σ’ αυτήν τη ζωή. Και τίποτα, γιατί τη στιγμή που τη βιώνουμε δεν είμαστε σε θέση -ούτε μας απασχολεί- να τη χαρακτηρίσουμε. Η ευτυχία, λοιπόν, είναι μια σειρά από αναλαμπές μέσα σε μια ζωή με διάφορες αναποδιές και δυσκολίες. Γιατί, φυσικά, όλοι περνάμε προβλήματα και δυσάρεστες καταστάσεις. Αυτά, όμως, θα ήταν λιγότερα αν κατανοούσαμε ότι εκείνο που έχει σημασία είναι ο τρόπος που εμείς οι ίδιοι τα κρίνουμε και τα χαρακτηρίζουμε. Το καθετί που συμβαίνει είναι σε μεγάλο βαθμό τόσο ευχάριστο ή δυσάρεστο όσο εμείς το κάνουμε. Άρα, λοιπόν, η ευτυχία δεν είναι κάτι που αναβλύζει από μια πηγή που θα ονομάζαμε «Θεό», «Σύμπαν», «Μοίρα» και η οποία έχουμε την ευλογία να μας περιλούζει, αλλά κάτι που πηγάζει από την καρδιά μας και «ποτίζει» τη ζωή τη δική μας και όσων υπάρχουν γύρω μας. Το να νιώθουμε ευτυχισμένοι με τα γεγονότα της καθημερινότητας είναι μια νοητική στάση που μπορούμε να καλλιεργήσουμε και, όσο κι αν μας φαίνεται παράλογο, έχουμε τη δυνατότητα να διατάζουμε τον εαυτό μας να νιώσει ευτυχισμένος εστιάζοντας στα όμορφα πράγματα που μπορεί να μας προσφέρει η κάθε στιγμή.

Ζήστε στο παρόν Οι μεγάλοι δάσκαλοι, ιδίως των ανατολικών φιλοσοφιών, και όσοι μεταγενέστεροι εμπνεύστηκαν από αυτούς επιμένουν στο κλειδί της ευτυχίας: «ΖΗΣΤΕ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ». Τοποθετήστε εκεί τη σκέψη, την έγνοια και την ευτυχία σας. Το παρόν είναι η μόνη βεβαιότητα, το μόνο απτό κομμάτι της εγκλωβισμένης μέσα στο χρόνο ζωής μας. Το παρελθόν έχει ήδη φύγει και όσα κομμάτια του επιζούν υπάρχουν μόνο στο μυαλό μας ως ανάμνηση. Δεν έχει νόημα να αναλωνόμαστε σε θλιβερούς μηρυκασμούς για όσα θα μπορούσαν να είχαν πάρει διαφορετική τροπή ή δεν ζήσαμε. Το μέλλον επίσης υπάρχει μόνο στο μυαλό σαν μια σειρά από διαφορετικές δυνατότητες, ευπρόσδεκτες ή όχι, περισσότερο ή λιγότερο πιθανές. Το μόνο συγκεκριμένο που έχουμε είναι το παρόν, ένα θραύσμα του χρόνου που μετακινείται κάθε φορά λίγο πιο μπροστά. Κι όμως, οι εννιά στις δέκα σκέψεις μας, οποιαδήποτε στιγμή, έχουν να κάνουν με το παρελθόν ή με το μέλλον, με αναμνήσεις, υποθέσεις, φανταστικά σενάρια, φόβους και έγνοιες για πράγματα που μπορεί να συμβούν ή όχι.

Φυσικά, κανείς δεν λέει να διαγράψετε τις αναμνήσεις σας ή να πάψετε να ονειρεύεστε τη μελλοντική ζωή σας. Ούτε βέβαια να παραδοθείτε σ’ έναν εγωιστικό ηδονισμό, μιας που «αύριο ποιος ζει, ποιος πεθαίνει», πουλώντας το σπίτι σας για να πάτε διακοπές στο ακριβότερο ξενοδοχείο του Ντουμπάι, για παράδειγμα. Απλώς μην αναλώνεστε μεταθέτοντας διαρκώς την αντίληψη και τα συναισθήματά σας έξω από το παρόν.

Η νοερή μετακίνηση στο μέλλον είναι το μέσο με το οποίο αναβάλλουμε την ευτυχία μας. Πώς γίνεται να την αποφύγουμε; Με τη συνειδητή προσπάθεια, τσακώνοντας τον εαυτό μας να αγκιστρώνεται στο ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΟ (με κεφαλαία γράμματα!) καλύτερο μέλλον και αποτραβώντας τον από εκεί, καθώς συνειδητοποιούμε ότι αυτό είναι κατασκεύασμα της φαντασίας. Χρειάζεται σε κάποιο βαθμό, λοιπόν, να είμαστε συνειδητοί απέναντι στις σκέψεις μας, να μπορούμε να τις παρακολουθούμε ως εξωτερικοί παρατηρητές, για να καταλαβαίνουμε πότε χανόμαστε στο μέλλον.

Ο διαλογισμός είναι ένα μέσο να το πετύχουμε χωρίς να απαιτούνται ειδικές πρακτικές. Αρκεί να αφιερώνουμε μερικά λεπτά κάθε μέρα για να ερχόμαστε σε επαφή με τον εσωτερικό μας παρατηρητή, που θα μας βοηθήσει να ανακαλύπτουμε τις πηγές της καθημερινής μας ευτυχίας. Και είναι πολλές, για όλους μας.