Για πολλούς, τα συναισθήματα που προκαλεί μια ταινία τρόμου και η χαλαρωτική ψυχραιμία του ύπνου είναι σαν το λάδι και το νερό: Απλώς δεν αναμειγνύονται. Αλλά αν σου αρέσει ο παράγοντας του φόβου μιας τρομακτικής ταινίας τη νύχτα, δεν χρειάζεται ξενυχτήσεις. Το να καταλάβεις πώς μπορείς να αποκοιμηθείς μετά την παρακολούθηση μιας τρομακτικής ταινίας ξεκινά με την κατανόηση της φυσιολογικής επίδρασης του τρόμου και, στη συνέχεια, την εκ νέου πλαισίωση της προοπτικής σου εκ των προτέρων.
Δεδομένου ότι μια ταινία τρόμου είναι, τελικά, απλώς μια ταινία, μπορεί να είναι δελεαστικό να απορρίψεις οτιδήποτε νιώσεις μετά την παρακολούθηση της. «Αλλά, παρόλο που γνωρίζουμε ότι ο κίνδυνος στις ταινίες δεν είναι πραγματικός, η αντίληψη του κινδύνου είναι πραγματική, είτε προκαλείται από έναν δυνατό θόρυβο είτε από κάτι που εμφανίζεται ξαφνικά», λέει ο ερευνητής νευροκινηματικής Michael Grabowski.
Όταν πρόκειται για τη νευρολογική απόκριση φόβου, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ μιας πραγματικής και αντιληπτής απειλής, λέει ο ψυχολόγος Jonathan S. Abramowitz. Ως αποτέλεσμα, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα μπορεί να ενεργοποιηθεί εξίσου στην περίπτωση μιας τρομακτικής ταινίας όπως θα μπορούσε σε ένα τρομακτικό σενάριο της πραγματικής ζωής. «Η απελευθέρωση της αδρεναλίνης περιλαμβάνει φυσιολογικές αλλαγές, όπως η ένταση της καρδιάς και των μυών που τρέχουν, καθώς και ψυχικές αλλαγές, όπως αρνητικές σκέψεις και καταστροφικές σκέψεις», λέει ο Abramowitz.
Πώς να προστατέψεις την ψυχική σου υγεία όταν οι ειδήσεις είναι τόσο δυσάρεστες
Γιατί η παρακολούθηση μιας τρομακτικής ταινίας μπορεί να κάνει τον ύπνο πιο δύσκολο—ειδικά αν την παρακολουθείς τη νύχτα
Επειδή αυτή η απόκριση του σωματικού και ψυχικού φόβου είναι χτισμένη για να μας προστατεύει, μας κρατά επίσης σε εγρήγορση για κινδύνους, λέει ο Abramowitz. Και ακόμη και μετά το τέλος της ταινίας και η αντιληπτή απειλή ουσιαστικά εξαφανιστεί, μπορούμε να παραμείνουμε σε αυτή την εγρήγορση για λίγο λόγω εξελικτικών ενστίκτων: Ο κίνδυνος έχει τη συνήθεια να επανεμφανίζεται στη φύση και η απόκριση του φόβου έχει σχεδιαστεί για να μας κρατά σε εγρήγορση σε περίπτωση που συμβεί αυτό, προσθέτει ο Abramowitz.
Όσο πιο κοντά στην ώρα του ύπνου παρακολουθείς μια τρομακτική ταινία, τόσο πιο πιθανό είναι αυτά τα αποτελέσματα να επηρεάσουν τον ύπνο σου, καθώς το σώμα σου χρειάζεται λίγο χρόνο για να διασπάσει την απελευθερωμένη αδρεναλίνη και να ηρεμήσει αυτή την απόκριση. Εκτός αυτού, όταν αρχίσεις να παλεύεις με το να αποκοιμηθείς, αυτό μπορεί να δημιουργήσει έναν βρόχο αρνητικής ανατροφοδότησης: Η ανησυχία για την αδυναμία σου να κοιμηθείς απλώς το κάνει ακόμα πιο δύσκολο να χαλαρώσεις.
Το κόλπο ευγνωμοσύνης που θα τονώσει τη διάθεσή σου καθημερινά χρειάζεται μόνο 15 δευτερόλεπτα
Πώς να κοιμηθείς πιο εύκολα αφού παρακολουθήσεις μια τρομακτική ταινία
Γνωρίζοντας ότι η φυσική απόκριση του φόβου του σώματος θα συμβεί ανεξάρτητα από το πόσο απίθανα ή αδύνατα μπορεί να είναι τα γεγονότα της ταινίας, μπορεί να σε βοηθήσει να επαναπροσδιορίσεις τα συμφραζόμενα των φόβων σου. «Το καλύτερο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να δεις τα συναισθήματα σου ως μια απολύτως φυσιολογική απόκριση όταν βλέπεις απειλητικά ερεθίσματα στην οθόνη», λέει ο Abramowitz. «Όταν προσπαθούμε να αντεπιτεθούμε σε αυτή την εμπειρία, μπορεί στην πραγματικότητα να κάνει τα πράγματα χειρότερα».
Αξίζει επίσης να ενστερνιστεί κανείς αυτό το συναίσθημα ως θετικό πράγμα – γιατί μπορεί να είναι, σύμφωνα με την κοινωνιολόγο και ειδικό του φόβου Margee Kerr. Η απόκριση πάλης ή φυγής πυροδοτεί επίσης την απελευθέρωση των ορμονών της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης, οι οποίες μπορούν να ενισχύσουν τη διάθεσή σου μετά την υποχώρηση του φόβου. Στην πραγματικότητα, αυτός είναι ο λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι παρακολουθούν ταινίες τρόμου για αρχή: Θέλουν να αισθάνονται αυτήν τη διεγερμένη, ενθουσιασμένη κατάσταση.
Εάν το άγχος ή ο φόβος φαίνεται να παραμείνουν πολύ μετά το τέλος της τρομακτικής ταινίας, μπορεί να σε βοηθήσει να το συζητήσεις με ένα αγαπημένο σου πρόσωπο. Το να μπορείς να αναγνωρίσεις τους φόβους σου και να γελάσεις με κάποιον για αυτούς δημιουργεί χώρο για δέσιμο που ανυψώνει τη διάθεση και ενισχύει την ιδέα ότι οι ίδιοι οι φόβοι ήταν ψευδείς συναγερμοί. Αυτό το άλλο άτομο μπορεί επίσης να σε βοηθήσει να βρεις απτές αποδείξεις ότι τα γεγονότα της ταινίας είναι απίθανο να σου συμβούν στην πραγματική ζωή, κάτι που είναι μια άλλη στρατηγική συμπεριφοράς που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των ανήσυχων σκέψεων.
Αν αυτό που φοβάσαι είναι ότι μπορεί να δεις έναν εφιάλτη που σχετίζεται με την ταινία που είδες, μπορείς να κρατήσεις αυτήν τη χρήσιμη πληροφορία: Τα περισσότερα όνειρα για γεγονότα που ζήσαμε εκείνη την ημέρα (και που δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη ζωή μας) συμβαίνουν νωρίτερα τη νύχτα, με αποτέλεσμα να είναι πιο πιθανό να τα ξεχάσουμε ούτως ή άλλως. Το πρώτο όνειρο, που εμφανίζεται περίπου 90 λεπτά μετά τον ύπνο, είναι ουσιαστικά το άνοιγμα για να ανοίξει ο δρόμος για τα βαθύτερα, πιο ουσιαστικά όνειρα που συμβαίνουν πιο κοντά στο ξύπνημα το πρωί.
Τέλος, θα σε βοηθήσει να κάνεις ένα χαλαρωτικό τελετουργικό πριν από τον ύπνο: Βάλε το τηλέφωνό σου μακριά, πιες ένα χαλαρωτικό τσάι και κάνε οτιδήποτε ηρεμεί την ψυχή σου, είτε είναι λίγα λεπτά διαλογισμού ή ανάγνωσης ή ακρόασης χαλαρωτικής μουσικής. Σε κάθε περίπτωση, θα σε βοηθήσει να αποσπάσεις την προσοχή σου από τις σκηνές που μόλις είδες ενώ παράλληλα θα σε προετοιμάσει για έναν ξεκούραστο βραδινό ύπνο.
