Η μελαγχολική διάθεση είναι έντονη εξαιτίας της οικονομικής δυσχέρειας και της κοινωνικής αναταραχής που επιφέρει. Ζούμε την περίοδο όπου κυριαρχούν τα αρνητικά συναισθήματα: Θυμός, άρνηση, ενοχές, μνησικακία, φθόνος, ζήλια. Κι ενώ άλλοτε μας έκαναν να ντρεπόμαστε, τώρα εκφράζονται μεγαλόφωνα και όχι άδικα! Η ζωή πολλών συνανθρώπων μας κατατρύχεται από ανασφάλεια και φόβο για το μέλλον, κάνοντας τα βιώματα αυτών των συναισθημάτων να μονοπωλούν τη ζωή. Είναι φυσιολογικό να νιώθουμε αρνητικά συναισθήματα, είναι μέρος της ύπαρξής μας και της παραδοχής ότι δεν είμαστε τέλειοι. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να μάθουμε να τα αποδεχόμαστε, να συνειδητοποιούμε την αιτία τους, να αντιλαμβανόμαστε σε τι μας βοηθούν και πώς μπορούμε να τα χειριστούμε καλύτερα!
Όταν τα περιθώρια στενεύουν
Τα πράγματα δυσκολεύουν όταν τα αρνητικά συναισθήματα σχεδόν «νομιμοποιούνται» στο πλαίσιο μιας γενικευμένης αντίδρασης σε μια κρίση συστημάτων και αξιών για την οποία ο άνθρωπος αισθάνεται θύμα. Έτσι αναπτύσσει και εντονότερα συναισθήματα (μνησικακία, φθόνος) που δηλητηριάζουν τη ζωή του. Τα αρνητικά συναισθήματα συντονίζονται, επίσης, με την προσωπικότητα και τον ψυχισμό του: η κληρονομικότητα, το οικογενειακό ιστορικό, η εκπαίδευσή του είναι άξονες που αλληλοσυμπληρώνονται για να δημιουργήσουν προσωπικότητες με διαφορετικές αντοχές όσον αφορά στη διαχείριση αυτών των συναισθημάτων. Σε χαλεπούς καιρούς, όμως, μπορεί να οδηγήσουν είτε σε βίαιες ή αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές είτε σε ψυχική απόσυρση.
Αποδοχή, το πρώτο βήμα
Στην περίπτωση του βιώματος έντονων κοινωνικών αρνητικών συναισθημάτων δεν είναι δημιουργική διέξοδος να τα αγνοήσουμε, αλλά να τα συνειδητοποιήσουμε και να τα αποδεχθούμε. Πρέπει να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα, στο πώς θα ρυθμίσουμε εφεξής αυτά που μας αφορούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Να αντιληφθούμε πόσο δημιουργικές, γόνιμες και ανθρώπινες μπορούμε να κάνουμε τις συνδιαλλαγές μας με τους κοντινούς μας ανθρώπους. Και να προχωρήσουμε σε πράξεις! Αυτό που χρειαζόμαστε σε τέτοιες περιόδους είναι η ουσία και η ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων, το ανθεκτικό και υποστηρικτικό περιβάλλον. Ίσως μας βοηθήσει να αντιληφθούμε ότι μπορούμε να ζήσουμε με λιγότερα, όχι όμως χωρίς τη συναισθηματική στήριξη των αγαπημένων μας, τον ανθρώπινο κύκλο που χάρη στη συναισθηματική βοήθεια και στήριξη που μας παρέχει μας βοηθά να πάμε παρακάτω. Και, φυσικά, χρειάζεται να στηρίζουμε αυτούς που το πρόβλημά τους δεν εξαντλείται στις περικοπές των εκδρομών ή των εξόδων τους!
Κάποιοι να μας στηρίζουν
Η αλληλεγγύη και η κοινωνική φροντίδα έχουν αποδειχθεί και επιστημονικά ότι ευεργετούν την ψυχή αλλά και την υγεία εκείνου που προσφέρει! Οι ερευνητές του Παν/μίου της Καλιφόρνια των ΗΠΑ έδειξαν πρόσφατα ότι όσοι είχαν τη δυνατότητα να βοηθήσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, βίωναν θετικά συναισθήματα παρόμοια με εκείνα που βιώνει κανείς όταν π.χ. τρώει σοκολάτα, κάνει σεξ ή κερδίζει χρήματα. Από τις μετρήσεις διαπιστώθηκε ότι ενεργοποιούνταν στον εγκέφαλο αυτών που προσέφεραν υποστήριξη στο σύντροφό τους τα κέντρα ανταμοιβής και ότι η προσφερόμενη υποστήριξη μειώνει τα επίπεδα του στρες στο σώμα τους! Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό συμβαίνει εξαιτίας της νευρολογικής δραστηριότητας που παρατηρείται σε τέτοιες περιπτώσεις, στη διαφραγματική περιοχή του εγκεφάλου, η οποία αποτελεί κέντρο ευχαρίστησης και συμβάλλει στον περιορισμό του στρες, ενώ ταυτόχρονα καταστέλλει τη δραστηριότητα σε περιοχές που επεξεργάζονται τις απειλές.
Η ουσία βρίσκεται στην απλότητα
Ποτέ δεν είναι αργά για να νιώσουμε καλύτερα! Ακόμα και σε σκοτεινές περιόδους πολέμων ο άνθρωπος διατηρούσε την ελπίδα του. Ρεαλισμός, αλληλοβοήθεια και συναισθηματική προσπάθεια μπορούν να αποφορτίσουν τη δύσκολη και αρνητικά φορτισμένη για πολλούς φετινή χρονιά που μόλις ξεκίνησε. Όταν μιλάμε για προσφορά δεν εννοούμε μόνο την οικονομική. Ας ξεκινήσουμε από τα απλά: Να μοιραστούμε φαγητό με ανθρώπους που δεν έχουν, να ανταλλάξουμε ρούχα και οικιακά αντικείμενα, να βοηθήσουμε σε μια μετακόμιση, να προσφέρουμε τις τεχνικές μας ικανότητες. Και κυρίως να ξαναφτιάξουμε μια θετική στάση απέναντι στη ζωή, να συνδεθούμε ξανά ως κοινότητα σε έναν κόσμο που αποσυντίθεται. Έτσι θα στηρίξουμε και θα στηριχθούμε, γιατί χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλο, γιατί η αλληλεγγύη και η προσφορά μάς βοηθούν να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι. Εξάλλου αυτό είναι το μόνο ουσιαστικό μας αντίδοτο στη δίνη μιας σκληρής πραγματικότητας.
Ποτέ δεν είναι αργά για να νιώσουμε καλύτερα! Ρεαλισμός, αλληλοβοήθεια και συναισθηματική προσπάθεια μπορούν να μας αποφορτίσουν.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΓΓΑΝΑ, ΨΥΧΟΛΟΓΟ-ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ
