Η ψευδαίσθηση είναι μια παθολογική μορφή αντίληψης, κατά την οποία το άτομο αντιλαμβάνεται κάτι που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Συνήθως το άτομο πιστεύει ότι αυτό που βιώνει είναι πραγματικό, με αποτέλεσμα να αντιδρά συναισθηματικά και να συμπεριφέρεται σαν το ψευδαισθησιακό αντικείμενο να ήταν παρόν. Τυπικό παράδειγμα είναι οι φωνές (ακουστικές ψευδαισθήσεις) που ακούνε οι περισσότεροι σχιζοφρενείς, οι οποίοι απαντούν στις φωνές, μιλάνε μαζί τους, τις βρίζουν κ.λπ.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου το άτομο αναγνωρίζει ότι το αισθητηριακό βίωμα δεν είναι αληθινό, δηλαδή αυτό που βλέπει ή ακούει δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να συμβεί π.χ. σε άτομα με εγκεφαλικές βλάβες, επιληψία, σε χρήση φαρμάκων, όταν το άτομο είναι κάτω από έντονο στρες, κ.ά.

Οι ψευδαισθήσεις μπορεί να είναι ακουστικές (ήχοι, λέξεις, φράσεις, ομιλίες), οπτικές (εικόνες, ολόκληρες σκηνές), οσφρητικές και γευστικές (ευχάριστες και δυσάρεστες οσμές και γεύσεις) και σωματικές (ψευδαισθήσεις κίνησης μελών σώματος, περίεργων αισθήσεων που διατρέχουν το σώμα, παράδοξες αισθήσεις εσωτερικών οργάνων κ.ά).

Εμφανίζονται κυρίως στη σχιζοφρένεια, στις συναισθηματικές διαταραχές (κατάθλιψη και μανιοκατάθλιψη), σε υστερικές καταστάσεις, σε εγκεφαλικές νόσους (π.χ. επιληψία, άνοια κ.ά.), σε λοιμώδεις νόσους, σε χρήση ψυχοδραστικών ουσιών (π.χ. χασίς, ηρωίνη, κοκαΐνη, αλκοόλ κ.ά.), σε χρήση φαρμάκων κ.ά. Μπορεί όμως να εμφανιστούν και σε φυσιολογικά άτομα μετά έντονη κόπωση, παρατεταμένη απομόνωση, αϋπνία και κατά την επέλευση και αποδρομή του ύπνου.

Λάμπρος Σαλτός - ψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής (ατομική και ψυχοθεραπεία ζεύγους και οικογένειας)