Το μόνο απολύτως απαραίτητο «όργανο» γυμναστικής είναι το... σώμα σου και με αυτό μπορείς να κάνεις πολλές ασκήσεις, να γυμναστείς πολύπλευρα και να πετύχεις άριστα αποτελέσματα. Ο επιπλέον όμως εξοπλισμός, είτε πρόκειται για κάποιο μεμονωμένο όργανο γυμναστικής είτε για ένα ολόκληρο οικιακό γυμναστήριο, σου προσφέρει τη δυνατότητα να εκτελέσεις μια ευρύτερη ποικιλία ασκήσεων, να εμπλουτίσεις το πρόγραμμά σου αλλά και να το εξειδικεύσεις με βάση τα επιθυμητά αποτελέσματα, π.χ. αδυνάτισμα, μείωση λίπους, γράμμωση κοιλιακών.
Αρκεί ένα όργανο γυμναστικής;
Κάθε μεμονωμένο όργανο γυμναστικής εξυπηρετεί συγκεκριμένες ανάγκες εκγύμνασης. Το λάστιχο αντίστασης, για παράδειγμα, είναι κατάλληλο για ασκήσεις ενδυνάμωσης και μυϊκής τόνωσης, τα όργανα κοιλιακών ή γλουτών γυμνάζουν μόνο αυτές τις μυϊκές ομάδες, ενώ ο ηλεκτρικός διάδρομος προσφέρει αερόβια και καρδιαγγειακή εκγύμναση με περπάτημα ή τρέξιμο. Ωστόσο η αποκλειστική γυμναστική με κάποιο μεμονωμένο όργανο, ακόμα κι αν αυτό έχει προδιαγραφές πολυχρηστικότητας, π.χ. αλτήρες, ιμάντες εξάρτησης, δεν μπορεί να σε καλύψει πλήρως, ούτε να σου προσφέρει «τα πάντα». Εφόσον λοιπόν στοχεύεις στην ολοκληρωμένη εκγύμναση, ή θα πρέπει να έχεις στη διάθεσή σου και να χρησιμοποιείς 2-3 διαφορετικά όργανα ή/και να κάνεις κάποια επιπλέον μορφή άσκησης χωρίς όργανα.
Παραδείγματα
- Αν αγοράσεις ένα όργανο αερόβιας εκγύμνασης (διάδρομος, ελλειπτικό, ποδήλατο, αεροπερπατητής, στέπερ κ.ά.), χρειάζεσαι επίσης και κάποιο όργανο παροχής αντίστασης (βαράκια, αλτήρες, μπάρα, λάστιχο, δράμι κ.ά.) ή, εναλλακτικά, πρέπει να κάνεις ασκήσεις ενδυνάμωσης με αντίσταση το βάρος του σώματος, π.χ. push ups, καθίσματα.
- Εάν πάρεις ένα όργανο ενδυνάμωσης, τότε πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις και αερόβια γυμναστική στο σπίτι ή σε εξωτερικούς χώρους, π.χ. περπάτημα, τζόκινγκ, τρέξιμο, σπορ αντοχής, ώστε να καλύψεις και τον τομέα της καρδιαγγειακής άσκησης.
- Για τη χρήση ορισμένων οργάνων παροχής αντίστασης απαιτείται η ύπαρξη επιπλέον εξοπλισμού, π.χ. αν αγοράσεις πάγκο γυμναστικής θα χρειαστείς τουλάχιστον μια μπάρα ή/και ένα ζευγάρι αλτήρες και δίσκους βαρών, επομένως η αγορά θα είναι αναγκαστικά συνδυαστική.
Ποικιλία εναλλακτικών, δυσκολία επιλογών
Στα κατάστημα ειδών fitness και σε σχετικές ιστοσελίδες θα βρεις δεκάδες διαφορετικά όργανα οικιακής γυμναστικής, με κόστος που ξεκινά από περίπου 3 ευρώ, π.χ. σχοινάκι, και φτάνει σε αρκετές εκατοντάδες ευρώ για κάποια «μηχανήματα», π.χ. ηλεκτρικός διάδρομος. Μπορείς επίσης να βρεις καλομεταχειρισμένα μηχανήματα, ακριβά μηχανήματα που διατίθενται προς ενοικίαση και με δυνατότητα leasing, ενώ κάποιες επιχειρήσεις διαθέτουν προγράμματα απόσυρσης παλαιότερων οργάνων και ανταλλαγής με καινούργια. Με τόσες πολλές εναλλακτικές η τελική επιλογή είναι σαφώς δύσκολη και γίνεται ακόμα δυσκολότερη όταν δεν είσαι σχετική / -ός με τη γυμναστική και σου λείπουν οι απαιτούμενες γνώσεις για να επιλέξεις κάτι που αξίζει τα λεφτά του, δεν θα βαρεθείς αμέσως, είναι ευχάριστο στη χρήση, ασφαλές και αποτελεσματικό. Αντίθετα εάν διαθέτεις μια έστω μικρή εμπειρία στη γυμναστική, τότε σίγουρα έχεις δοκιμάσει μερικά ίδια ή παρόμοια όργανα, π.χ. στο γυμναστήριο, επομένως γνωρίζεις ποια από αυτά σου αρέσουν και ποια όχι, ποια εξυπηρετούν καλύτερα τους στόχους σου, τι θα πρέπει να προσέξεις κατά την αγορά και πώς θα τα χρησιμοποιήσεις.
ΠΡΙΝ ΕΠΙΛΕΞΕΙΣ ΣΚΕΨΟΥ
Δεν ταιριάζουν όλα τα όργανα γυμναστικής σε όλους και δεν έχουν όλοι τις ίδιες ακριβώς ανάγκες, τον ίδιο διαθέσιμο χώρο και το ίδιο πορτοφόλι. Πριν κάνεις λοιπόν οποιαδήποτε αγορά, είναι απαραίτητο να το σκεφτείς καλά και όχι να ενεργήσεις παρορμητικά…
Πόσα χρήματα διαθέτω;
Αποφασίζοντας εξαρχής μέχρι πόσα χρήματα θέλεις να διαθέσεις, το πλήθος των επιλογών μειώνεται σημαντικά. Παρ’ όλα αυτά είναι λάθος να επιλέξεις όργανο ή όργανα γυμναστικής με μοναδικό κριτήριο τη φθηνή τιμή. Εάν π.χ. η ποιότητα κατασκευής ενός ηλεκτρικού οργάνου δεν είναι καλή, τότε μπορεί να μη λειτουργεί σωστά, να καταναλώνει πολύ ρεύμα, να παθαίνει συχνά βλάβες, να χρειάζεται συχνότερα συντήρηση ή να έχει μικρή διάρκεια ζωής. Αν πάλι αγοράσεις ένα πολυόργανο με μόνιμες πλάκες βαρών, το οποίο δεν διαθέτει εγγύηση, πρέπει να το συναρμολογήσεις εσύ, δεν έχει καλές τεχνικές προδιαγραφές, δυνατότητες εντατικής χρήσης ή δεν επιδέχεται εύκολες ρυθμίσεις και μελλοντικές αναβαθμίσεις και μπορεί ύστερα από μερικούς μήνες να αχρηστευτεί ή να μην ανταποκρίνεται πλέον στις απαιτήσεις σου. Παρομοίως δεν πρέπει να παρασυρθείτε από τη χαμηλή τιμή κάποιων μικροοργάνων: μια fit-ball χωρίς πιστοποιήσεις ασφαλείας ή ένα λάστιχο που δεν αντέχει στη χρήση μπορεί τελικά να αποδειχθούν επικίνδυνα για τη σωματική σου ακεραιότητα.
Πού θα βάλω τα όργανα; Πόσο χώρο διαθέτω;
Πριν αγοράσεις οτιδήποτε, πρέπει ήδη να έχεις αποφασίσει σε ποιο χώρο του σπιτιού σου θα το τοποθετήσεις, συνηθέστερα στο δωμάτιο που θα γυμνάζεσαι. Υπάρχει όμως πιθανότητα να διαπιστώσεις ότι δεν έχεις αρκετό διαθέσιμο χώρο για το όργανο που θέλεις και ότι πρέπει είτε να αναζητήσεις συγκεκριμένες προδιαγραφές, π.χ. με μικρότερες διαστάσεις, αναδιπλούμενο και φορητό, είτε να ψάξεις προς άλλες εναλλακτικές, π.χ. άλλο όργανο, είτε να δημιουργήσεις επιπλέον χώρο. Σε καμία περίπτωση μην προσπαθήσεις να στριμώξεις ογκώδη ή πολλά όργανα μέσα σε ένα μικρό ελεύθερο χώρο ή χώρο που έχει πολλά έπιπλα: θα νιώθεις ασφυκτικά και δεν θα μπορείς να γυμναστείς σωστά, ούτε με ασφάλεια.
Με το όργανο που θα αγοράσω θα γυμνάζεται και κάποιος άλλος;
Αν όχι, η προσωπική σου άποψη αρκεί. Όταν όμως πρόκειται να γυμνάζεται και άλλος ενήλικας, πρέπει να το συζητήσετε και από κοινού να επιλέξετε ένα όργανο που αφενός αρέσει και στους δύο, αφετέρου έχει δυνατότητες προσαρμογής (ρυθμίσεις) σε διαφορετικούς σωματότυπους, π.χ. η σέλα και το τιμόνι του ποδηλάτου, ώστε να το χρησιμοποιείτε εξίσου ευχάριστα και αποδοτικά. Στην περίπτωση που σκοπεύετε να γυμνάζεστε μαζί την ίδια στιγμή, τότε θα χρειαστείς ένα συνδυασμό 2-3 διαφορετικών οργάνων ή, εφόσον διαθέτεις περισσότερο χώρο και χρήματα, κάποιο πολυόργανο με σταθμούς ασκήσεων και δυνατότητα ταυτόχρονης εκγύμνασης.
Ποιοι είναι οι στόχοι και οι ανάγκες μου;
Οι στόχοι και οι ανάγκες σου καθορίζουν τις προτεραιότητές σου. Αν π.χ. οι στόχοι σου είναι η καρδιαγγειακή άσκηση και το αδυνάτισμα, αλλά έχεις πρόβλημα στη μέση, η επιλογή ηλεκτρικού διαδρόμου είναι ενδεδειγμένη, ενώ η αγορά μαγνητικού διαδρόμου (κίνηση του τάπητα με δύναμη των ποδιών) ή κωπηλατικής μηχανής είναι λανθασμένη. Αν όμως είσαι υγιής και απλά θέλεις να γυμναστείς, τότε είναι καλύτερο να ξεκινήσεις αγοράζοντας πρώτα τα «πολύ βασικά», π.χ. βαράκια, λάστιχο, στρωματάκι, και σιγά σιγά, βάζοντας καινούργιους στόχους, πιο απαιτητικούς, να προσθέτεις νέα όργανα στον εξοπλισμό σου.
Ποια όργανα γυμναστικής μου αρέσουν και ποια όχι;
Υπό την προϋπόθεση ότι ενδείκνυται για την κατάσταση της υγείας σου, η ενδεδειγμένη επιλογή είναι το όργανο γυμναστικής που σου αρέσει πιο πολύ. Όταν κάτι σου αρέσει και απολαμβάνεις πραγματικά τη χρήση του, τότε αποτελεί από μόνο του κίνητρο για περισσότερη άσκηση, δεν θα το βαρεθείς εύκολα, θα συνεχίσεις να το χρησιμοποιείς τακτικά και σπανίως θα καταλήξει... «κρεμάστρα». Αντίθετα μην αγοράζεις ποτέ ένα όργανο που δεν σε ελκύει, ακόμα κι αν είναι πολλά υποσχόμενο, π.χ. «τέλειοι κοιλιακοί με 5 λεπτά καθημερινά».
ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΕΣ ΑΓΟΡΕΣ
Η διαδικασία επιλογής ενός ακριβού οργάνου γυμναστικής έχει πολλά κοινά με αυτήν της επιλογής ενός αυτοκινήτου: ενημερώνεσαι, ρωτάς, ψάχνεις, συγκρίνεις «ποιότητα - χρηστικότητα - τιμή» και πάντα δοκιμάζεις πριν από την αγορά – κανονικό «test drive» δηλαδή!
Η άγνοια, μια κακή συμβουλή, κάποιο εντυπωσιακό τηλεοπτικό διαφημιστικό, το δέλεαρ του φθηνού, της προσφοράς ή της μεγάλης έκπτωσης, ένας πειστικός πωλητής και η ελλιπής έρευνα αγοράς οδηγούν κατά κανόνα σε αποτυχημένες επιλογές οργάνων γυμναστικής, υποβαθμισμένης ποιότητας, πιθανώς επικίνδυνων και πρακτικώς άχρηστων ή απλώς υπερτιμολογημένων και αναποτελεσματικών. Γι’ αυτό:
Ρώτα πρώτα ειδικό
Αν έχεις χρόνια να γυμναστείς, ηλικία άνω των 35 ετών ή/και οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, συζήτησε πρώτα με το γιατρό σου για το ποια ακριβώς γυμναστική χρειάζεσαι κι αν το συγκεκριμένο όργανο που σε ενδιαφέρει είναι κατάλληλο. Εάν πρόκειται να το χρησιμοποιήσεις για υποβοήθηση αποθεραπείας ή αποκατάστασης προβλήματος υγείας, π.χ. ύστερα από έμφραγμα μυοκαρδίου, βεβαιώσου ότι εξυπηρετεί τη συγκεκριμένη προδιαγραφή, π.χ. ηλεκτρικός διάδρομος με αξιόπιστο έλεγχο καρδιακών παλμών, και ότι διαθέτει τις ανάλογες πιστοποιήσεις για θεραπευτική χρήση. Επιπλέον, συμβουλεύσου γυμναστή ή έστω ρώτησε κάποιο άτομο έμπειρο στη γυμναστική που διαθέτει και χρησιμοποιεί ίδιου τύπου όργανο.
Κάνε έρευνα αγοράς
Ψάξε στο Διαδίκτυο σε ελληνικά fitness e-shops, ιστοσελίδες σύγκρισης τεχνικών χαρακτηριστικών και τιμών, διάβασε τις απόψεις χρηστών, μπες σε σχετικά fora. Αφού καταλήξεις σε μια πρώτη επιλογή, επισκέψου εξειδικευμένα καταστήματα fitness και δες από κοντά το όργανο ή τα όργανα που σε ενδιαφέρουν. Ρώτησε όσα περισσότερα μπορείς για προδιαγραφές, τεχνικά χαρακτηριστικά, διαστάσεις, τιμές, είδος και διάρκεια εγγύησης, διαθεσιμότητα ανταλλακτικών και service, ποιες ανάγκες συντήρησης έχει, πώς γίνεται η συντήρηση, τι υλικά απαιτεί και πόσο κοστίζουν – γράψε εκ των προτέρων τις ερωτήσεις σου και πάρε το χαρτί μαζί σου για να μην ξεχάσεις κάτι σημαντικό! Σχεδιασμός, χρώμα και φινίρισμα του οργάνου είναι δευτερεύοντες παράγοντες αξιολόγησης, ωστόσο έχουν ιδιαίτερη σημασία εάν πρόκειται να το τοποθετήσεις στο... σαλόνι σου. Κάνε συγκρίσεις μεταξύ ομοειδών οργάνων διαφορετικών εταιρειών, κράτησε σημειώσεις, προμηθεύσου ενημερωτικά έντυπα, αλλά μην αγοράζεις τίποτα ακόμη: πήγαινε σπίτι σου και σκέψου το άλλη μια φορά!
Αξιολόγησε τις επιπλέον παροχές
Για τα πολύ ακριβά όργανα κάποια καταστήματα προσφέρουν κατά περίπτωση επιπλέον εγγυήσεις καλής λειτουργίας, επέκταση του χρόνου εγγύησης, άμεση αντικατάσταση και όχι απλώς επιδιόρθωση σε περίπτωση βλάβης, δωρεάν συναρμολόγηση από τεχνικό, δωρεάν επίδειξη χρήσης στο χώρο σου από γυμναστή, δώρο 1-2 συνεδρίες με προσωπικό προπονητή, δωρεάν μικροόργανα ή βιβλία γυμναστικής ή προγράμματα, υποστήριξη μετά την πώληση κ.ά. – εκμεταλλεύσου οποιαδήποτε συμφέρουσα προσφορά!
Επιτόπου δοκιμή
Αφού καταλήξεις σε συγκεκριμένο όργανο και μοντέλο, φόρεσε αθλητικά ρούχα και παπούτσια και επισκέψου ξανά το κατάστημα που σου έκανε την καλύτερη εντύπωση. Ζήτησε να σου δείξουν αναλυτικά πώς λειτουργεί το όργανο που επέλεξες, πώς ρυθμίζεται, ποιες βασικές ασκήσεις μπορείς να κάνεις και πώς θα εκμεταλλευθείς τις δυνατότητές του. Δοκίμασέ το για τουλάχιστον 5 λεπτά, ώστε να διαπιστώσεις πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η χρήση του, εάν δημιουργούνται κραδασμοί ή υπάρχει περίεργη μηχανική συμπεριφορά, εάν η κίνηση είναι φυσική και αβίαστη, εάν προκαλείται έντονος ή ενοχλητικός θόρυβος, εάν γίνονται άνετα οι ρυθμίσεις, εάν τελικά σε ικανοποιεί, το απολαμβάνεις και σε κάνει να νιώθεις ωραία μαζί του!
Να αγοράσω από το Διαδίκτυο;
Ο βασικός κανόνας είναι: «Δεν αγοράζω όργανο γυμναστικής που δεν έχω δει από κοντά και δεν έχω δοκιμάσει!». Ως εκ τούτου καλύτερα να αποφύγεις την αγορά με κατευθείαν παραγγελία από e-shop ή από τηλεπώληση, όσο δελεαστική κι αν είναι η τιμή, εκτός βεβαίως από την περίπτωση που έχεις δει και δοκιμάσει το συγκεκριμένο όργανο από κοντά, π.χ. σε συμβατικό κατάστημα, και επιπλέον είσαι σίγουρη για τη φερεγγυότητα του πωλητή και τις εγγυήσεις που σου παρέχει. Αν παρ’ όλα αυτά προβείς στην αγορά και το προϊόν που παράλαβες δεν είναι αυτό ακριβώς που παράγγειλες, έχεις παραπλανηθεί ή τελικά δεν σε ικανοποιεί, άσκησε το νόμιμο δικαίωμα υπαναχώρησης και επιστροφής του!
ΠΛΗΡΕΣ ΟΙΚΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΑΠΟ 100 ΕΥΡΩ!
Τουλάχιστον αρχικά δεν χρειάζεσαι πολλά όργανα για να γυμναστείς καλά. Αρκεί να περπατάς αρκετά σχεδόν καθημερινά και επιπλέον να γυμνάζεσαι στο σπίτι σου 2-4 φορές την εβδομάδα, χρησιμοποιώντας τα απολύτως βασικά.
Συμπαγή βαράκια 2-4 κιλών (ζεύγος)
ΤΙΜΗ από 5 έως 15 ευρώ (αναλόγως βάρους και υλικού κατασκευής). Προτίμησε βαράκια σχετικά μικρού όγκου, πλαστικοποιημένα ή βινυλίου ή fix εξάγωνα (πιο ακριβά). Αντί για βαράκια, μπορείς να αγοράσεις αλτήρες με προσθαφαιρούμενους δίσκους βαρών – είναι αρκετά πιο ακριβοί, αλλά το βάρος τους μπορεί να αυξομειωθεί και επιπλέον τους έχεις για μια ζωή – κυριολεκτικά αθάνατοι!
Απλό λάστιχο γυμναστικής
ΤΙΜΗ από 5 έως 20 ευρώ (αναλόγως ποιότητας, τα επώνυμα και συσκευασμένα είναι ακριβότερα). Αγόρασε είτε ένα μακρύ λάστιχο, μαλακό ή μέτριας σκληρότητας, με ανατομικές κυλινδρικές χειρολαβές, είτε λάστιχο-λωρίδα για να κάνεις περισσότερες ασκήσεις. Εκτός από τα απλά λάστιχα διαφόρων σχημάτων, π.χ. οχτάρι, στρογγυλό, υπάρχουν επίσης ειδικοί τύποι λάστιχων με δυνατότητες αλλαγής λαβών, προσθαφαίρεσης αντίστασης, τοποθέτησης σε πόρτα, εξάρτησης από μονόζυγο κ.ά.
Fit-ball (μπάλα ισορροπίας)
ΤΙΜΗ από 10 έως και 30 ευρώ (αναλόγως προδιαγραφών και τυχόν επιπλέον αξεσουάρ, π.χ. με ενσωματωμένα λάστιχα γυμναστικής, δακτύλιο στήριξης για να μην κυλάει, τρόμπα). Η fit-ball χρησιμοποιείται για λειτουργική γυμναστική, ασκήσεις ισορροπίας, θεραπευτική γυμναστική ή απλώς ως καρέκλα αντί άλλου καθίσματος. Προμηθεύσου κάποια με διάμετρο/μέγεθος ανάλογο του ύψους σου, ανθεκτική, με πιστοποίηση ποιότητας και εγγύηση αργού/ομαλού ξεφουσκώματος σε περίπτωση σκασίματος.
Στρωματάκι γυμναστικής
ΤΙΜΗ από 2 έως και 20 ευρώ, αναλόγως μεγέθους, πάχους και υλικού κατασκευής. Χρησιμεύει για να ξαπλώνεις ή να γονατίζεις στο πάτωμα και να εκτελείς πιο άνετα τις ασκήσεις, χωρίς να κρυώνει η πλάτη σου ή να καταπονούνται τα γόνατα. Επίλεξε στρωματάκι ελαφρύ, μακρύ και φαρδύ, προτιμότερο παραγεμισμένο με αφρώδες υλικό, που μπορεί να διπλώνει και να πλένεται εύκολα.
Σκοινάκι
ΤΙΜΗ από 2-3 ευρώ (τα πολύ απλά) μέχρι και 25 ευρώ (τα «επαγγελματικά» για αθλητές). Χρήσιμο για να κάνεις καρδιαγγειακές ασκήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι δεν είσαι υπέρβαρη και δεν έχεις πρόβλημα στις αρθρώσεις ή στη μέση. Προτίμησε δερμάτινο σκοινάκι με μεγάλες ξύλινες ή λαστιχένιες χειρολαβές, ρυθμιζόμενο μήκος σκοινιού, βαρίδι στο κέντρο και ψηφιακό μετρητή αλμάτων – αλλά και οποιοδήποτε απλό σκοινάκι μπορεί να κάνει καλά τη δουλειά του.
Αν έχεις οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, η επιλογή του οργάνου γυμναστικής πρέπει να βασίζεται στις οδηγίες του γιατρού σου, η δε εκγύμνασή σου με αυτό να γίνεται με εξατομικευμένο πρόγραμμα σχεδιασμένο από ειδικό.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 163
Update: Δεκέμβριος 2016.
