Από την πρώτη κιόλας ημέρα της ζωής του παιδιού σας έχετε κατά νου ότι εσείς είστε οι πρώτοι του δάσκαλοι και ότι είναι απαραίτητο να του «διδάξετε» όσα περισσότερα μπορείτε από τις γνώσεις και τις εμπειρίες σας. Ο στόχος σας φυσικά είναι να θέσετε τις βάσεις προκειμένου να διαμορφωθεί ένα σωστό και υπεύθυνο άτομο – πόσο δύσκολο φαντάζει και πόσο πιο απαιτητικό είναι στην πραγματικότητα!
Όση σημασία, όμως, έχει να του μάθετε να τρώει υγιεινό, σπιτικό φαγητό, καθισμένο ήσυχα στο τραπέζι, άλλο τόσο σημαντικό είναι να του εμφυσήσετε την έννοια της οικονομίας και της διαχείρισης των χρημάτων, από μικρή κιόλας ηλικία. Πώς θα βοηθήσετε το παιδί να μάθει πώς να χειρίζεται τα χρήματα και με ποιους τρόπους αναλόγως με την ηλικία του, ώστε οι πολύτιμες αυτές γνώσεις να το ακολουθήσουν στην υπόλοιπη ζωή του;
ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Μαθήματα οικονομίας στην πράξη
Βοηθήστε το παιδί να εξοικειωθεί με τις αξίες των χαρτονομισμάτων και των κερμάτων σχεδιάζοντας από κοινού τα γεύματα της εβδομάδας, έχοντας ως όριο ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό που έχετε προϋπολογίσει ότι μπορείτε να ξοδέψετε στο σούπερ μάρκετ. Πηγαίνετε μαζί για ψώνια και ζητήστε του να συγκρίνει τις τιμές των τροφίμων, ακόμη και την ποιότητα, ώστε να αγοράσετε όσα περισσότερα από τα προϊόντα που χρειάζεστε, χωρίς να ξεπεράσετε το ποσό των χρημάτων που υπάρχουν στο πορτοφόλι σας.
Από νωρίς στην αποταμίευση
Μιλήστε στο παιδί σας για την αποταμίευση ήδη από τα πρώτα χρόνια του δημοτικού σχολείου και «εκπαιδεύστε» το σε αυτήν, μέσα από τις δικές του ανάγκες. Για παράδειγμα, αν το παιδί σάς ζητάει ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι που κοστίζει 50 ευρώ, μπορείτε να το κατευθύνετε έτσι ώστε να φυλάει μέρος από το χαρτζιλίκι του έως ότου συγκεντρώσει το ποσό που απαιτείται για να αγοράσει το παιχνίδι με τις δικές του οικονομίες.
Πλαστικό χρήμα = πραγματικό χρήμα
Πώς μπορείτε να μάθετε στο παιδί σας ότι οι ηλεκτρονικές αγορές κοστίζουν σε πραγματικά χρήματα; Αγοράστε και κατεβάστε στο κινητό σας μια εφαρμογή μαζί με το παιδί σας. Αν αυτή κοστίζει π.χ. 2.5 ευρώ, βγάλτε από τον κουμπαρά όπου φυλάει το χαρτζιλίκι του το συγκεκριμένο ποσό για να καταλάβει την αξία της αγοράς που μόλις πραγματοποιήσατε. Με τον ίδιο τρόπο μπορείτε να το βοηθήσετε να εμπεδώσει το κόστος μιας αγοράς που κάνατε μαζί, πληρώνοντας με τη χρεωστική σας κάρτα, εξηγώντας του ότι το ποσό αυτό αφαιρέθηκε αυτόματα από τον τραπεζικό σας λογαριασμό, όπως ακριβώς συνέβη με τον κουμπαρά του.
Το χαρτζιλίκι ως μέσο εκμάθησης
Οι περισσότεροι γονείς δίνουν για πρώτη φορά χαρτζιλίκι στο παιδί τους όταν ξεκινούν να πηγαίνουν στο σχολείο, προκειμένου να αγοράσουν οτιδήποτε χρειαστούν από την καντίνα. Δείξτε στο παιδί πόσο αξίζει ένα μπουκαλάκι νερό σε κέρματα και πόσα ακόμη θα χρειαστεί αν θελήσει να αγοράσει και ένα χυμό. Εξηγήστε του ότι το εβδομαδιαίο ποσό για το χαρτζιλίκι είναι προκαθορισμένο, οπότε πρέπει να προσέχει τι ψωνίζει ώστε να του φτάσει για όλη τη σχολική εβδομάδα.
Στην επόμενη σελίδα:
Για παιδιά γυμνασίου
ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία θέλουν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους, ενώ έχουν πλέον δικές τους οικονομικές υποχρεώσεις να διευθετήσουν: το λογαριασμό του κινητού τους, τις εξόδους με τους φίλους, υλικά αγαθά που θέλουν να αποκτήσουν.
Οι ανάγκες πάνω από τα «θέλω»
Συζητήστε με το έφηβο παιδί σας τη διαφορά μεταξύ του «χρειάζομαι» και του «θέλω» σχετικά με προϊόντα και υπηρεσίες της αγοράς. Προτείνετε στο παιδί να καταγράψει σε ένα ημερολόγιο τις καθημερινές ανάγκες του και πόσα χρήματα από το χαρτζιλίκι του ξοδεύονται σε αυτές. Σε μια άλλη λίστα πείτε του να γράψει τι νομίζει ότι χρειάζεται στο άμεσο μέλλον να αποκτήσει (π.χ. ένα τζιν) και το κόστος του, ώστε κάνοντας οικονομία από τη λίστα των «αναγκών» να καταφέρει να αγοράσει αυτό που επιθυμεί.
Δεν υπάρχουν δανεικά και αγύριστα
Μπορεί ακόμη να μην είναι σε θέση να έχει δική του πιστωτική κάρτα, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζει τι σημαίνει πίστωση και αποπληρωμή. Μπορείτε να το βοηθήσετε να αγοράσει κάτι που χρειάζεται άμεσα, δανείζοντάς του μερικά χρήματα, τα οποία όμως θα πρέπει να σας τα επιστρέψει σταδιακά. Με αυτό τον τρόπο θα κατανοήσει στην πράξη ότι η εξόφληση σε δόσεις είναι εξαιρετικά «επίπονη» –αφού το ποσό θα αφαιρείται από το χαρτζιλίκι των επόμενων ημερών για να σας «ξεχρεώσει»– και μόνο του θα αξιολογήσει την αποταμίευση ως πιο σημαντική.
Κινητό με όρια και κριτήρια
Δείξτε στο παιδί πώς μπορεί με μια δωρεάν εφαρμογή από τον πάροχο του δικτύου κινητής τηλεφωνίας να ελέγχει πόσο χρόνο έχει μιλήσει στο κινητό του, πόσα μηνύματα έχει στείλει και πόσο όγκο δεδομένων έχει χρησιμοποιήσει σερφάροντας στο Ίντερνετ. Πείτε του να ελέγχει συχνά τη χρήση που κάνει στο κινητό του, ώστε να κινείται εντός των ορίων που περιλαμβάνονται στο πακέτο σύνδεσης και να μάθει με αυτό τον τρόπο να αυτοπεριορίζεται και να διαχειρίζεται χρόνο ομιλίας, ποσότητα μηνυμάτων και όγκο δεδομένων με τέτοιον τρόπο ώστε να του φτάνουν μέχρι το τέλος του μήνα.
Προσεκτικά βήματα στις ηλεκτρονικές αγορές
Ενημερωθείτε πρώτα εσείς οι ίδιοι σχετικά με την πραγματοποίηση ασφαλών ηλεκτρονικών αγορών –εφόσον δεν γνωρίζετε αρκετά πράγματα– και ύστερα ζητήστε από το παιδί σας να αγοράσετε κάτι μαζί μέσα από αξιόπιστες σελίδες αγορών που θα βρείτε στο Διαδίκτυο. Συγκρίνετε τις τιμές, συνυπολογίστε τα μεταφορικά έξοδα και πραγματοποιήστε την αγορά, μέσω της χρεωστικής σας κάρτας ή κάποιας υπηρεσίας ιντερνετικών αγορών που είστε μέλη. Υπενθυμίστε στο παιδί ότι τα δεδομένα της τραπεζικής κάρτας είναι αυστηρά απόρρητα και δεν θα πρέπει να εισάγονται σε ιστοσελίδες που δεν είναι έγκυρες (οι ασφαλείς ιστοσελίδες αγορών ξεκινούν με https://) και ακόμη, να μην πραγματοποιούν οποιαδήποτε αγορά όταν χρησιμοποιούν δημόσιο δίκτυο Wi-Fi, καθώς είναι εξαιρετικά εύκολο για επιτήδειους να υποκλέψουν τα δεδομένα της κάρτας.
AΠΟ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΚΟΛΛΙΑ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 174
Update: Οκτώβριος 2016.
