Τελευταία συμβαίνει κάτι παράξενο στους νεαρούς ενηλίκους. Ενώ τα επίπεδα αυτοεκτίμησής τους φαίνεται να ανεβαίνουν, εντούτοις αυξάνονται τα ποσοστά κατάθλιψης, με αρκετούς, δε, να καταλήγουν στον ψυχοθεραπευτή. Το περίεργο είναι ότι πράγματι δεν συντρέχει κάτι ιδιαίτερα δυσάρεστο στη ζωή τους που να δικαιολογεί αυτή την κατάσταση. Αντίθετα, είχαν υποστηρικτικούς γονείς που τους παρείχαν τα πάντα, που τους νοιάζονται και τους βοηθούν ακόμα και τώρα, και τους οποίους μάλιστα θεωρούν «φίλους τους». Προς τι, λοιπόν, η δυστυχία;
Φουσκωμένη αυτοεκτίμηση; Προσγειώσου!
Η ανατροφή των παιδιών τις τελευταίες δεκαετίες επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από διάφορες θεωρίες. Αρχικά ακούγαμε πως τα παιδιά δεν πρέπει «να τα μάθεις συνέχεια στην αγκαλιά», ότι πρέπει να τρώνε με πρόγραμμα και να μην παραχαϊδεύονται. Τώρα μαθαίνουμε πως η άνευ όρων αγάπη, η αναγνώριση, η υποστήριξη και η επιβράβευση παίζουν κεντρικό ρόλο προκειμένου να χτιστεί η αυτοεκτίμηση των παιδιών. Πράγματι, η αυτοεκτίμηση αποτελεί σημαντικό διαβατήριο στη ζωή, όμως μήπως τελικά αυτή η πολλή υψηλή αυτοεκτίμηση βρίσκεται πίσω από τη δυστυχία που νιώθουν αυτοί οι νεαροί ενήλικοι; Μήπως το γεγονός ότι διαπιστώνουν –καθώς εντάσσονται στις μάζες των ενηλίκων– πως η ζωή τούς φέρνει λιγότερα από αυτά που πιστεύουν πως αξίζουν (ή που δικαιούνται) συχνά κλονίζει την ψυχική τους ισορροπία; Στο γραφείο δεν παίρνουν την αναγνώριση για οτιδήποτε κάνουν, ενώ συνάδελφοι και προϊστάμενοι δεν ανατροφοδοτούν, ούτε και επιβραβεύουν ιδιαίτερα κάθε «εργασία που παραδίδεται». Ως πρωτοετείς φοιτητές διαπιστώνουν πως δεν αποτελούν παρά έναν ανάμεσα στους πολλούς για τους καθηγητές τους. Πολλοί, λοιπόν, χάνουν την ισορροπία τους ευρισκόμενοι σε ένα περιβάλλον όπου δεν θεωρούνται και τόσο ξεχωριστοί.
Γονείς, δοκιμάστε το:
- Μην αποδοκιμάζετε, ούτε να κακοχαρακτηρίζετε τα παιδιά σας, εντούτοις μην πηγαίνετε και στο άλλο άκρο!
- Αποφεύγετε να αμβλύνετε ή να ωραιοποιείτε καταστάσεις και αδυναμίες προκειμένου να μην πληγωθούν και μην εκθειάζετε κάθε τους προσπάθεια.
- Να θυμάστε πως η ανάκαμψη ενός πληγωμένου εγωισμού και το βίωμα μιας αποτυχίας όσο είναι ακόμη παιδιά ενισχύουν στο μέλλον την ψυχική τους ανθεκτικότητα.
Εσύ μόνο να διαβάζεις!
Στη προσπάθειά μας να τύχουν τα παιδιά μας εμπειριών και ευκαιριών στην επαγγελματική τους ζωή, φροντίζουμε να τους παρέχουμε τα πάντα. Σε αντίθεση με οικογένειες παλαιότερων εποχών, που ακόμα και οι μικροί βοηθούσαν τους γονείς τους στο σπίτι και στις αγροτικές δουλειές, τα δικά μας παιδιά δεν έχουν παρά να διαβάζουν και να επιλέγουν δραστηριότητες. Με αυτό τον τρόπο, όμως, μαθαίνουν ότι τα ίδια και η απόδοσή τους αποτελούν το κέντρο της προσοχής και θεωρούν δεδομένα πολλά κουραστικά και βαρετά πράγματα της καθημερινότητας, όπως π.χ. τα ψώνια, το μαγείρεμα, το πλύσιμο των ρούχων. Αργότερα βλέπουν πως υπάρχουν στην καθημερινότητα ένα σωρό τετριμμένα πράγματα, που όμως πρέπει να γίνουν, κι ανακαλύπτουν ότι η ζωή είναι λιγότερο άνετη απ' ό,τι είχαν φανταστεί. Ούτε και υπάρχει ένα φάσμα παρεχόμενων δραστηριοτήτων για να δοκιμάζουν και να απορρίπτουν. Στην ενήλικη ζωή οι σχέσεις, η δουλειά καθώς και η επιλογή σπουδών απαιτούν επένδυση και δέσμευση. Δεν είναι, λοιπόν, απορίας άξιο που πολλοί νέοι βραχυκυκλώνουν εντελώς! «Δεν αντέχουν στην ιδέα ότι λέγοντας “ναι” σε κάποια ευκαιρία που τους παρουσιάζεται, πρέπει να πουν “όχι” σε κάτι άλλο», λέει ο Dr Blume, οικογενειακός ψυχολόγος. Έτσι, όμως, μένουν στάσιμοι είτε γιατί η τέλεια «λύση» δεν παρουσιάζεται είτε γιατί απλά δεν υπάρχει πληθώρα επιλογών, και αυτό τους κακοφαίνεται.
Γονείς, δοκιμάστε το:
- Αναθέστε και απαιτήστε από τα παιδιά περισσότερες ευθύνες στο σπίτι.
- Ξεκαθαρίστε τι είδους βοήθεια μπορείτε να παρέχετε (αν μπορείτε) στο σχολείο και ότι το αν θα τα καταφέρουν τελικά είναι δική τους υπόθεση.
- Επιμείνετε σε επιλεγμένες δραστηριότητες για εύλογο χρονικό διάστημα, πριν τρέξετε να τις αναπληρώσετε με άλλες.
- Ενθαρρύνετε τους εφήβους σε καλοκαιρινές εργασίες ή στον εθελοντισμό.
Και το ντάντεμα έχει… όρια
Με την υπερβάλλουσα ενασχόληση που δείχνουν αρκετοί γονείς προς τα ενήλικα πια παιδιά τους, στην πραγματικότητα καλύπτουν προσωπικά τους κενά ή και προβλήματα με το σύντροφό τους. Η αποχώρηση των νέων από το σπίτι φαντάζει αρκετά τρομακτική, μια και φέρνει βαθύτερα θέματα στο προσκήνιο. Δεν είναι λίγοι οι γονείς που με πρόσχημα το οικονομικό όφελος προσπαθούν να αποτρέψουν «το πέταγμα του πουλιού απ’ τη φωλιά» ή που περνούν εβδομάδες εγκαθιστώντας το παιδί στο πανεπιστήμιο. Χωρίς να μιλάμε για αδιαφορία, αυτό το ντάντεμα μπερδεύει τους νέους και τους καθυστερεί από το να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Αργότερα, δε, απορούν γιατί οι σύντροφοί τους ή τα αφεντικά τους δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν τα ίδια, ενώ δεν είναι λίγοι και οι νέοι που νιώθουν τύψεις που παρά την τόση φροντίδα των θαυμάσιων γονιών τους, αδυνατούν να ανταποκριθούν όντας ευτυχείς.
Δοκιμάστε το: Καλλιεργήστε τα προσωπικά σας ενδιαφέροντα, εξελιχθείτε στη δουλειά σας και εργαστείτε πάνω στη σχέση με το σύντροφό σας. Όλα αυτά στέλνουν στα παιδιά ένα θαυμάσιο μήνυμα υπευθυνότητας προς το άτομό τους.
Με νοιάζει μόνο η ευτυχία σου
Η ευτυχία των παιδιών στην οποία τόσο επενδύουμε ως γονείς δεν εξασφαλίζεται. Είναι περισσότερο παράγωγο της ζωής, που όταν προκύπτει, έχει καλώς, αλλά δεν είναι αυτό που την καθορίζει. Όταν δείχνουμε στα παιδιά με έργα και με λόγια ότι η μόνη μας μέριμνα είναι η ευτυχία τους, ακόμα και όταν φωνάζουμε και απαιτούμε, είναι σαν να τους λέμε πως κάπου εκεί έξω βρίσκεται ένα βασίλειο ευδαιμονίας που τους αναλογεί.
«Στοχεύοντας στο να παρέχουμε στα παιδιά μας μια εξαιρετική παιδική ηλικία, τους το κάνουμε πιο δύσκολο να μεγαλώσουν. Ίσως όμως εμείς οι γονείς να είμαστε αυτοί που πρέπει να μεγαλώσουμε… και να απαγκιστρωθούμε».
Lori Gottlieb
ΑΠΟ TH ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΑΣΙΔΑΚΗ, σύμβουλο ψυχικής υγείας
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 133
Update: Αύγουστος 2016.
