Πρόσφατη έρευνα του Παν/μίου του Μίσιγκαν σε άνδρες και γυναίκες 18-24 ετών έδειξε ότι και τα δύο φύλα λατρεύουν να ανταλλάσσουν sms και mms σεξουαλικού περιεχομένου και μάλιστα το βρίσκουν ιδιαίτερα τονωτικό για την αυτοπεποίθησή τους. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε «sexting» από την ένωση των δύο αγγλικών λέξεων «sex» (σεξ) και «texting» (γράφω ηλεκτρονικό μήνυμα). Και ενώ οι ειδικοί θεωρούν ότι το «sexting» μεταξύ ενηλίκων είναι προσωπική τους υπόθεση (αν και κάπως επικίνδυνη με την ευκολία που διοχετεύονται οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο), εντούτοις εφιστούν την προσοχή μας όταν αυτό γίνεται από εφήβους.
Και οι παππούδες έκαναν... sexting!
Φυσικά το sexting δεν είναι κάτι το τόσο καινούριο, ούτε βέβαια κάτι κακό. Εάν και εφόσον γίνεται μεταξύ συναινούντων ενηλίκων δεν υπάρχει πρόβλημα. Ερωτικές επιστολές, ραβασάκια, σημειώματα, τραγούδια, πίνακες και φωτογραφίες που ανταλλάσσονταν για να εκφράσουν την ένταση του πόθου και του πάθους χρησιμοποιούνταν πάντα από όλες τις γενιές. Πέφτοντας σε λάθος χέρια, βέβαια, μπορούσαν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην οικογένεια ή στον κοινωνικό περίγυρο των ενδιαφερομένων, όμως κάποτε θα τελείωναν. Η υπόθεση θα ξεχνιόταν, το ενδιαφέρον των άλλων θα ατονούσε και μπορεί να τη θυμόντουσαν όταν θα περνούσαν τα χρόνια και να γέλαγαν.
Ραβασάκια-βόμβες
Η σημερινή ηλεκτρονική πραγματικότητα όμως αλλάζει εντελώς τη χροιά, τη διάσταση αλλά και την κλίμακα όλων αυτών. Από τη στιγμή που κάποιος δημοσιοποιήσει φωτογραφίες και κείμενα –προσωπικά του ή άλλων–, ανεβάζοντάς τα στο κυβερνοχώρο, αυτά θα μείνουν εκεί μπορεί και για πάντα, διατηρώντας μια αέναη φρεσκάδα για όσους τα αναζητήσουν. Πριν λοιπόν κάποιος πατήσει «αποστολή», φρόνιμο θα ήταν να σκεφτεί πόσο θα ήθελε οι μελλοντικοί εργοδότες, συνεργάτες κλπ να τον βρουν «έτσι» στο Διαδίκτυο. Οι τωρινοί ή μελλοντικοί ερωτικοί σύντροφοι; Η οικογένεια; Κι αν με αυτά σου... «σηκώνεται η τρίχα», τόλμησε να αναλογιστείς πόσο ευάλωτοι θα γίνει ο καθένας σε όσους ίσως κάποτε θελήσουν να στραφούν εναντίον του. Από τα πιο σκληρά μαθήματα ζωής που παίρνουμε, ακόμα και από το νηπιαγωγείο, είναι ότι οι σχέσεις και οι φιλίες είναι δύσκολες.
Οι κίνδυνοι της εφηβείας
Η σεξουαλική αφύπνιση, η διάθεση για πειραματισμό αλλά και παιχνίδι κάνει το sexting ιδιαίτερα δελεαστικό και ένα σημαντικό ποσοστό των εφήβων ανταλλάσσει sms, φωτογραφίες ή βίντεο με αποκαλυπτικό περιεχόμενο, στα οποία και πρωταγωνιστούν. Ενώ αυτό δεν αποτελεί κάτι καινούριο, δυστυχώς τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα –που τόσο καλά χειρίζονται οι σημερινοί έφηβοι– φέρνουν αρκετούς αντιμέτωπους με τη σκληρή πλευρά του «cyberbullying», του εκφοβισμού δηλαδή στον κυβερνοχώρο. Η ανωριμότητα, η ρευστότητα αλλά και η ένταση των σχέσεων των εφήβων, η ανάγκη για αποδοχή και αναγνώριση, η πίεση των συνομηλίκων, η ανωνυμία που προσφέρει το Διαδίκτυο, η αίσθηση του άτρωτου και η άγνοια των κινδύνων δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ όσον αφορά το sexting. Φωτογραφίες και κείμενα που στάλθηκαν αφελώς και με εμπιστοσύνη στον παραλήπτη ενίοτε δημοσιεύονται για να γελάσουν οι φίλοι. Έπονται τα ηλεκτρονικά χλευαστικά, υβριστικά, απειλητικά αλλά και εκβιαστικά σχόλια σε βάρος του θύματος. Στο φυσικό περιβάλλον το παιδί γίνεται αντικείμενο ανάλογων φραστικών επιθέσεων αλλά και περιθωριοποίησης, οδηγώντας το συχνά από την απελπισία στα πρόθυρα της αυτοκτονίας.
Μια επιπολαιότητα που κοστίζει ακριβά
Αυτό που δεν φαντάζονται οι έφηβοι αλλά και δεν υπολογίζουν οι γονείς τους είναι η νομικές ευθύνες που μπορούν να τους αποδοθούν δεδομένου ότι η διακίνηση γυμνών φωτογραφιών ανηλίκων κάτω των 15 ετών θεωρείται κακούργημα. Εφόσον διεξαχθεί έρευνα, τα κινητά τους και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές της οικογένειας κατάσχονται και αν αποδειχθεί ότι εμπλέκονται θα βρεθούν αντιμέτωποι με το νόμο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Βοήθησε τους εφήβους
Έχεις παιδιά στην εφηβεία; Αν ναι, αυτό που θα σε βοηθήσει είναι οι συνεχιζόμενες, ανοιχτές συζητήσεις όσον αφορά τους κινδύνους του Διαδικτύου, και ιδιαίτερα του sexting. Προσπάθησε να δώσεις στο παιδί να καταλάβει το πρόβλημα λέγοντάς του:
- «Μην αναρτήσεις κάτι που άλλοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν σε βάρος σου ή σε βάρος κάποιου άλλου».
- «Σεβάσου και ποτέ μην εκθέσεις όποιον σου στέλνει ένα προσωπικό sext».
- «Ποτέ μην προωθήσεις οτιδήποτε μπορεί να πληγώσει, εκθέσει η εξευτελίσει κάποιον».
- «Αν βρεθείς στο στόχαστρο εκφοβισμού, πληροφόρησέ μας αμέσως. Εμείς θα σε βοηθήσουμε κατάλληλα. Είμαστε οι γονείς σου».
- «Η διακίνηση γυμνών φωτογραφιών ανηλίκων διώκεται από το νόμο. Κι ας είσαι ανήλικος».
- «Μην πατάς “αποστολή”, αν αυτό που στέλνεις δεν θα το αναρτούσες στη σελίδα σου στο Facebook ή αν δεν χαιρόσουν αν το έβλεπαν οι γονείς σου».
Το τελευταίο δε, ας αποτελεί μέτρο για όλους. Μικρούς και μεγάλους.
AΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΑΣΙΔΑΚΗ, συμβουλευτική ψυχολόγο & σύμβουλο σχέσεων
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 158
Update: Μάρτιος 2016.
