Ενδεικτικά:

Μην εκλάβεις την επιφυλακτικότητά του...

απέναντι σε νέες γνωριμίες ως ανικανότητα να κοινωνικοποιηθεί. Βοήθησέ το να κατανοήσει ότι τα συναισθήματά του είναι φυσιολογικά, αλλά και ότι δεν χρειάζεται να φοβάται τίποτα. Μπορείς για παράδειγμα να του πεις: «Καταλαβαίνω ότι σού φαίνεται παράξενο να παίξεις με κάποιον που δεν γνωρίζεις, αλλά είμαι σίγουρη ότι αυτό το παιδάκι θα ήθελε πολύ να παίξετε αν του το ζητούσες». Έκφρασέ του τον θαυμασμό σου για κάθε μικρό βήμα του.

Μην το αποκαλείς «ντροπαλό».

Είναι ένας χαρακτηρισμός αρνητικά φορτισμένος και μια «ταμπέλα» που θα το κάνει να θεωρήσει ως δεδομένη τη νευρικότητα που αισθάνεται όταν βρίσκεται με κόσμο και όχι ως ένα συναίσθημα που μπορεί να ελέγξει.

Να καλείς συμμαθητές του στο σπίτι...

...και να το ενθαρρύνεις σιγά σιγά να κοινωνικοποιηθεί. Βεβαιώσου ότι τα παιδιά που κάνει παρέα δεν είναι επιθετικά. Αν δεν «κολλάει» με κάποιο συγκεκριμένο παιδί, μην το πιέζεις: δεν θέλεις οι πρώτες κοινωνικές εμπειρίες του να είναι τραυματικές.

Ενθάρρυνέ το να ακολουθήσει ένα πάθος του...

...ακόμη κι αν είναι μοναχικό όπως η ζωγραφική ή η συγγραφή. Τα εσωστρεφή παιδιά συνηθίζουν να αφοσιώνονται σε δραστηριότητες που τους αρέσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και σε μεγαλύτερο βάθος. Αυτό το πάθος μπορεί να το ωφελήσει με πολλούς τρόπους, όχι μόνο στα σχολικά χρόνια αλλά και αργότερα, στην ενήλικη ζωή του.

Μην πανικοβάλλεσαι αν δεν είναι το πιο δημοφιλές στην τάξη.

Είναι καθοριστικής σημασίας για τη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξή του να έχει μία με δύο σταθερές φιλίες, λένε οι ειδικοί, αλλά δεν είναι απαραίτητο να κάνει παρέα με όλους. Σίγουρα κάποια στιγμή θα ευχηθείς να είχε περισσότερους φίλους, πρόσεξε όμως να μην του επιβάλεις τις προσδοκίες σου: υπάρχουν πολλά μονοπάτια για μια ικανοποιητική ζωή.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί η βοήθεια ειδικού.

«H εσωστρέφεια καθεαυτή δεν αποτελεί ένδειξη ψυχοπαθολογίας», διαβεβαιώνει η ψυχολόγος Δήμητρα Σφήκα. «Όταν όμως το παιδί κατακλύζεται από μελαγχολία και θλίψη, όταν δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με τους γύρω του και απομονώνεται σε βαθμό να γίνεται δυσλειτουργικό σε πολλούς τομείς της ζωής του, τότε καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό».

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 145

Update: Δεκέμβριος 2015.