Στις παλιές καλές εποχές είχαμε συνδέσει την απόλυση περισσότερο με την ανεπάρκεια στη δουλειά. Τα πράγματα τώρα άλλαξαν και η πτώση του τζίρου απειλεί τους πάντες, και τους ευσυνείδητους αλλά και όσους... «λουφάρουν». Στη σημερινή εποχή της κρίσης ο φόβος και η αβεβαιότητα αποτελούν κακούς συνοδοιπόρους στην αντάρα. Ρίχνουν το ηθικό, το κέφι και την ενέργειά μας, καθιστώντας στα μάτια μας –κι ακόμα χειρότερα, στα μάτια του εργοδότη μας– την απώλεια εργασίας μας περισσότερο γεγονός παρά ενδεχόμενο.

Προλαμβάνειν: Η ασπίδα της σιγουριάς

Ακόμα κι αν δεν είναι αυτό το οποίο αγαπούμε να κάνουμε περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο στη ζωή, εντούτοις η δουλειά παρέχει –πέραν της οικονομικής ασφάλειας–, επαγγελματική ταυτότητα, χώρο για κοινωνική επαφή, ευκαιρία για προσφορά και αίσθημα επίτευξης, ακόμα και... απόδραση από τα του οίκου μας. Όταν λοιπόν κινδυνεύουμε να τη χάσουμε, όλες αυτές οι παράμετροι, των οποίων οι ρίζες φτάνουν στα έγκατα του «είναι» μας, αρχίζουν να κλονίζονται. Σίγουρα δεν έχουμε τον έλεγχο πάνω στη γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας μας, έχουμε όμως κάποια επιρροή στον προσωπικό μας μικρόκοσμο. Αυξάνοντας τα επίπεδα ενέργειας και νοήματος στο χώρο δουλειάς, μπορούμε να νιώσουμε περισσότερη ασφάλεια και ικανοποίηση, ενώ παράλληλα να γίνουμε περισσότερο πολύτιμοι στους εργοδότες μας.

Οι λάθος κινήσεις που... κοστίζουν

Ο ψυχολόγος Dr Piers Steel αναφέρει ότι συχνά αναζητούμε την ενέργεια και την ικανοποίηση με λάθος τρόπο, με αποτέλεσμα να νιώθουμε περισσότερο κουρασμένοι παρά... ενεργοποιημένοι. Ιδού, λοιπόν, κάποιες συμπεριφορές που όταν εκδηλώνονται στο γραφείο, επιδεινώνουν τη διάθεσή μας, κλέβουν την ενέργεια, το ενδιαφέρον και κατά συνέπεια τη θέση μας. Ποιες είναι αυτές;

• Πίνουμε πολλούς καφέδες.
• Συζητάμε με συνεργάτες για θέματα άσχετα με τη δουλειά μας (π.χ. μόδα, ποδόσφαιρο κ.λπ.).
• Ακούμε μουσική.
• Σερφάρουμε στο Διαδίκτυο.
• Στέλνουμε mail και sms.
• Κάνουμε σχέδια για το Σ/Κ.
• Ονειροπολούμε.

Κατά συνέπεια, γινόμαστε περισσότερο αναβλητικοί παρά δραστήριοι, πιο βαριεστημένοι παρά κινητοποιημένοι. Και το χειρότερο; Όλα αυτά αναδύονται μέσα από την ποιότητα της δουλειάς μας, εκπέμπονται από τη συμπεριφορά μας και φυσικά δεν είναι διόλου καλοί συνοδοιπόροι στο παρόν εργασιακό τοπίο. Όχι βέβαια ότι πρέπει να τα ξεχάσουμε εντελώς – έχουν κι αυτά τη χάρη τους! Αξίζει όμως να είμαστε πιο συνειδητοποιημένοι γύρω από το τι κάνουμε, προκειμένου να μειώσουμε το άγχος και να διατηρούμε την αίσθηση του ελέγχου... αυτό κι αν είναι από τα καλύτερα αντικαταθλιπτικά!

Ανάκτησε τη χαμένη σου ενέργεια

Κάποιες τακτικές αναδεικνύουν στην πράξη το ενδιαφέρον μας για το αντικείμενο της δουλειάς μας και κατ’ επέκταση της εταιρείας και συμβάλλουν στην προφύλαξη της επαγγελματικής υπόστασης και της εσωτερικής μας ικανοποίησης. Ποιες είναι αυτές;

• Μαθαίνουμε κάτι καινούριο.
• Επικεντρωνόμαστε σε αυτά που μας δίνουν χαρά στη δουλειά.
• Βάζουμε νέους στόχους.
• Κάνουμε κάτι που θα ευχαριστήσει κάποιο συνάδελφο.
• Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας χωρίς εγωισμούς.
• Αναλογιζόμαστε πώς θα ενεργήσουμε σε περίπτωση που συμβεί κάποια αλλαγή στη δουλειά.
• Αξιολογούμε το νόημα και την ουσία της δουλειάς μας.

Αυτά και άλλα πολλά, διαφορετικά για τον καθένα μας, μας κινητοποιούν σε δράση, κι αυτό γιατί βασίζονται σε βαθύτερες ανάγκες και αξίες –την ανάγκη να εξελίσσομαι, να είμαι χρήσιμος/-η, να με αποδέχονται-, την ανάγκη να προσφέρω φροντίδα και να παίρνω αναγνώριση. Αν επιπλέον όλα αυτά τα παντρέψουμε με σωστή διατροφή, άσκηση, ισορροπημένη ζωή, λογικούς στόχους, επαρκείς ώρες ύπνου, τότε έχουμε πολλές πιθανότητες να τα βγάλουμε πέρα στις παρούσες αντίξοες συνθήκες.

Γίνε ο οδηγός της ζωής σου

Το ενδιαφέρον είναι πως όλες αυτές οι τακτικές αποτελούν στοιχεία άκρως απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών και ένα μεγάλο λάθος μας είναι να πιστεύουμε ότι πλέον ως ενήλικοι δεν τα έχουμε ανάγκη. Δυστυχώς συχνά η ανωριμότητα μας οδηγεί να εναποθέτουμε τις ευθύνες μας στους άλλους. Κάποιος άλλος φταίει που η δουλειά δεν έχει ενδιαφέρον, που οι συνάδελφοι δεν είναι καλοί ή κάποιος άλλος πρέπει να κάνει κάτι για να σωθεί η κατάσταση. Με αυτή την τακτική εκτονώνουμε το θυμό και την απογοήτευσή μας, όμως μένουμε εκεί, στάσιμοι, καθηλωμένοι, και δεν κάνουμε τίποτα ώστε να μπούμε στη θέση του οδηγού της ζωής μας.

Προσδίδοντας νόημα σ’ αυτά που κάνουμε, έστω κι αγκομαχώντας, δίνοντας αναγνώριση στους άλλους, αποζητώντας τη γνώμη τους, δείχνοντας ενδιαφέρον και δίνοντας λίγη φροντίδα στους γύρω μας, καθώς τρέχουμε από το ένα στο άλλο, όντας ευρηματικοί, ανταποκρινόμαστε σε βαθιές ανάγκες της ύπαρξής μας. Τι πολυτιμότερο όταν τα πράγματα είναι τόσο δύσκολα.

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΑΣΙΔΑΚΗ, συμβουλευτική ψυχολόγο - σύμβουλο σχέσεων

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 141

Update: Σεπτέμβριος 2016.