Από τη ΒΙΚΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗ
Είναι καινούργια μόδα ή η κρητική μουσική βρήκε την πραγματική της αξία; Το γεγονός, πάντως, είναι ότι φέτος οι αθηναϊκές πίστες καλωσορίζουν τους Κρητικούς καλλιτέχνες, ενώ το κοινό ξεσηκώνεται με τις μαντινάδες και τη μουσική τους. Τρεις καλλιτέχνες από τη Μεγαλόνησο μιλάνε στο ΛΟΙΠΟΝ για τα όνειρά τους, τη μουσική τους και τις μαντινάδες...Γιώργος Χατζάκης
«Ο κόσμος διασκεδάζει με το κρητικό τραγούδι»
Τον πρωτογνωρίσαμε όταν εμφανιζόταν στο «Μοναστήρι», κάνοντας την κρητική μουσική δημοφιλή και στο αθηναϊκό κοινό. Ο Γιώργος Χατζάκης παραμένει πιστός «υπηρέτης» του κρητικού τραγουδιού και προσπαθεί μέσα από αυτό να εξελιχθεί. Φέτος εμφανίζεται στο νυχτερινό κέντρο «Gala».
Τι διαφορετικό έχει η κρητική μουσική και γιατί ο κόσμος ανταποκρίνεται τόσο θερμά στο άκουσμά της;
«Γιατί είναι πιο ζωντανή από την άλλη μουσική».
Πώς κατάφερε να ξεπεράσει τα όρια της Κρήτης και να γίνει δημοφιλής σε όλη την Ελλάδα;
«Ο κόσμος έχει κουραστεί να ακούει τα ίδια και τα ίδια. Δηλαδή, πας στα μπουζούκια και ακούς έναν τραγουδιστή, αλλά όλα είναι το ίδιο πράγμα, όλα μιλάνε για ένα θέμα. Κατάλαβες; Θυμάμαι πριν από τέσσερα χρόνια, όταν ξεκίνησα στο Μοναστήρι, και μάλιστα είχα μεγάλο άγχος τότε, μου φαινόταν δύσκολο το εγχείρημα. Είχα να αντιμετωπίσω ένα άλλο κοινό και να επικοινωνήσω μαζί του, αλλά τελικά ο κόσμος διασκεδάζει με το κρητικό τραγούδι».
Στις μαντινάδες η θεματολογία δεν είναι περιορισμένη. Μιλάνε από τον έρωτα και το σεξ μέχρι τα ναρκωτικά. Δεν νιώθετε ότι αυτό μπορεί να δημιουργήσει αντιδράσεις;
«Δεν με ενδιαφέρει αυτό. Κάτι που λέω το νιώθω. Δεν υπάρχουν θέματα ταμπού».
Ας πούμε για τα ναρκωτικά, που αναφέρονται σε αυτά πολλές μαντινάδες, δεν υπάρχουν αντιδράσεις; Αυτό επικράτησε μετά τα Ζωνιανά ή προϋπήρχε;
«Προϋπήρχε. Τα έλεγα και παλιότερα, αλλά σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Όταν έγινε η φάση με τα Ζωνιανά, ήρθαν και αυτές οι μαντινάδες στην επικαιρότητα».
Πιστεύεις ότι ένας καλλιτέχνης από την Κρήτη θα μπορούσε να ηγηθεί ενός αθηναϊκού σχήματος;
«Γιατί όχι; Χωρίς καμιά αμφιβολία. Δεν νομίζω ότι θα υπήρχε πρόβλημα. Στο παρελθόν έχω δεχθεί τέτοιου είδους προτάσεις».
Εκτός από τις μαντινάδες έχεις σκεφτεί να ασχοληθείς με ένα διαφορετικό είδος μουσικής;
«Έχω σκεφτεί να ασχοληθώ με το έντεχνο τραγούδι».
Τι διαφορά πιστεύεις ότι έχει το έντεχνο από το λαϊκό;
«Τα κρητικά με τα λαϊκά δεν ταιριάζουν. Το έντεχνο μπορείς να το συνδυάσεις με το κρητικό τραγούδι».
Γιατί έφυγες από την Κρήτη και ήρθες στην Αθήνα;
«Για ένα καλύτερο αύριο... Όχι πως δεν είχα δουλειά στην Κρήτη, απλώς μου έγινε μια ενδιαφέρουσα πρόταση και σκέφτηκα να δοκιμάσω να το κάνω».
Αντώνης Χαβαδάκης
«Ο Κρητικός δεν έχει ταμπού»
Ο Αντώνης Χαβαδάκης πιστεύει ότι η λύρα έχει θέση ακόμη και σε μια συμφωνική ορχήστρα. Ο ίδιος θέλει να δοκιμάζει καινούργια ακούσματα και να τα συνδυάζει με την κρητική μουσική, διατηρώντας όμως το σεβασμό του στην παράδοση της Κρήτης. Φέτος εμφανίζεται στο «Μaya Μaya» και συνεργάζεται με την Άντζελα Δημητρίου.
Φέτος είδαμε στις αθηναϊκές πίστες πολλούς Κρητικούς καλλιτέχνες. Σε τι πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό;
«Στη μαντινάδα. Το λέω αυτό, γιατί μέσα σε δύο συλλαβές, όπως είναι η μαντινάδα, μπορείς να κλείσεις ολόκληρο τραγούδι. στερα είναι εύκολα κατανοητό για τον κόσμο τι λέει. Δεν είναι όπως τα κυπριακά, που είναι δύσκολο να κατανοήσεις τη διάλεκτό τους. Δεύτερον, οφείλεται στη ζωντάνια που κρύβει μέσα της η κρητική μουσική».
Η κρητική μουσική, όμως, δεν παύει να είναι αυτή που χαρακτηρίζει έναν τόπο. Γιατί βρήκε ανταπόκριση απ άκρου εις άκρον στην Ελλάδα το κρητικό και όχι το καθαυτό δημοτικό τρταγούδι;
«Κοίταξε, μπορώ να πω ότι έχει να κάνει με τη νεολαία της Κρήτης και πώς διατηρεί την παράδοση. Κάθε σπίτι στην Κρήτη έχει κι ένα λυράρη. Τελευταία οι πιο νέοι άνθρωποι προσπαθούμε να αναμείξουμε την κρητική μουσική και με άλλα ακούσματα, με άλλες ενορχηστρώσεις, και γίνεται πιο οικείο στο αφτί του κόσμου σαν άκουσμα. Αυτό έχει βοηθήσει, όπως έχουν βοηθήσει και κάποιοι καλλιτέχνες αρκετά παλιότεροι, θα έλεγα. Μην ξεχνάμε τον Νίκο Ξυλούρη, που έκανε την αρχή».
Στις μαντινάδες μιλάτε για διάφορα θέματα ταμπού... χωρίς ταμπού. Ας πούμε μιλάτε για το σεξ ή για το χασίς. Είναι όλα αυτά μέσα στην καθημερινότητα του Κρητικού;
«Έτσι ακριβώς. Ο Κρητικός καταρχάς δεν έχει ταμπού. Κάνει την καθημερινότητά του μαντινάδα. Τα πάντα άλλωστε υπάρχουν γύρω μας...».
Έφυγες από την πατρίδα σου και ήρθες στην Αθήνα. Για ποιο λόγο έκανες αυτή τη μετακόμιση;
«Είμαι από τους νέους που ψάχνονται για να κάνουν κάτι παραπάνω. Δηλαδή, πιστεύω ότι η λύρα μπορεί να μπει ακόμη και σε συμφωνική ορχήστρα. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο, πρέπει να φύγεις από την Κρήτη και να έρθεις στην Αθήνα για να γνωρίσεις κόσμο που έχει αυτές τις προσβάσεις. Είναι σημαντικό να φτιάξεις καινούργια ακούσματα και να βάλεις τη λύρα και σε άλλα μουσικά μονοπάτια».
Τι άλλα πράγματα έχεις κάνει πάνω στη μουσική;
«Έχω κυκλοφορήσει δύο δισκογραφικές δουλειές. Η πρώτη τιτλοφορείται Φαντασίας παιχνίδι, η δεύτερη Είμαι αλλού. Ειδικά στη δεύτερη είναι εμφανές ότι θέλω να κάνω και άλλα πράγματα, γιατί έχω φτιάξει ένα τραγούδι που συνοδεύει τη λύρα με κιθάρα».
Ηλίας Παλιουδάκης
«Δεν πρέπει να προσβάλλουν την κρητική μουσική»
Ο Ηλίας Παλιουδάκης ασχολείται με την κρητική μουσική και τις μαντινάδες από τα εφτά του χρόνια. Παράλληλα κάνει και την προσπάθειά του να μπει στο λαϊκό τραγούδι. Φέτος άφησε την Κρήτη και ανηφόρισε στην Αθήνα, καθώς εμφανίζεται στο «Fortezza live».
Γιατί πιστεύεις ότι το κοινό της Αθήνας αγάπησε την κρητική μουσική;
«Πιστεύω ότι βρήκε ανταπόκριση στον κόσμο της Αθήνας γιατί η κρητική μουσική συνδυάζει το δημοτικό τραγούδι με τη βυζαντινή μουσική και έχει πάνω απ όλα τον ερωτικό στίχο».
Τα γεγονότα που έγιναν στα Ζωνιανά συνέβαλαν ώστε να διαδοθεί η κρητική μουσική;
«Όχι, αυτό που έγινε στα Ζωνιανά, κατά τη δική μου άποψη, ήταν μια μεμονωμένη περίπτωση κάποιων ανθρώπων που έκαναν κάποια πράγματα. Και αυτό κάθε άλλο παρά βοήθεια προσφέρει στη μουσική και την παράδοσή μας. Μάλλον προσβλητικά ήταν όλα αυτά».
Όμως, οι μαντινάδες μιλάνε και για τα ναρκωτικά...
«Εγώ θεωρώ και ευθέως θα το πω γι αυτούς που λένε τις συγκεκριμένες μαντινάδες και τις οποιεσδήποτε μαντινάδες περί ναρκωτικών ότι είναι άκρως απαράδεκτοι, και τους προκαλώ κιόλας, γιατί χρησιμοποιούν τη λέξη μαντινάδα, κάτι που για μένα είναι ιερό και πολύ σπουδαίοι άνθρωποι έχουν ασχοληθεί με τη δημιουργία τους. Δεν νομίζω ότι είναι σωστό να εκμεταλλεύονται τη μαντινάδα για να μπορέσουν να κάνουν τα δικά τους, τη διαφήμισή τους... Δεν είναι η μαντινάδα αυτή. Αυτή είναι φτηνή μαντινάδα».
Πώς συνδυάζεται το λαϊκό με την κρητική παράδοση;
«Η κρητική μουσική πιστεύω ότι έχει χώρο και θέση παντού. Δεν έχει περιορισμούς, γιατί συνδυάζει διάφορα στοιχεία. Στην πλάτη της κρητικής μουσικής έχουν φτιαχτεί διάφορα άλλα είδη. Γενικότερα, η λύρα είναι ένα όργανο που μπορεί να μπει και να κολλήσει ακόμη και σε μεγάλες ορχήστρες».
Πώς πήρες την απόφαση να έρθεις στην Αθήνα;
«Ξεκίνησα από εφτά χρόνων να ασχολούμαι με την κρητική μουσική. Έκανα διάφορα πράγματα. Στη συνέχεια και επειδή μου άρεσε το λαϊκό τραγούδι, μπήκα στη δισκογραφία στα λαϊκά και συνέχισα, χωρίς βέβαια να εγκαταλείψω ποτέ την κρητική μουσική».
Πιστεύεις ότι η κρητική μουσική θα είναι μια μόδα που θα περάσει ή θα υπάρξει συνέχεια;
«Εάν αυτοί που καπηλεύονται την κρητική μουσική συνεχίσουν να τη χρησιμοποιούν λάθος, η άποψή μου είναι ότι θα τελειώσει άδοξα, ενώ έχει όλα τα υπέρ για να εξελιχθεί. Μην ξεχνάμε ότι την κρητική μουσική την έκανε γνωστή ευρύτερα πρώτος ο Ξυλούρης, αλλά και άλλοι σημαντικοί καλλιτέχνες, όπως ο Σκουλάς, ο Ψαραντώνης. Δεν πρέπει να προσβάλλουν την κρητική μουσική όσοι τη χρησιμοποιούν με λάθος τρόπο. Ο στίχος της μαντινάδας είναι στίχος με ουσία και αγάπη, και αυτό είναι το ζητούμενο».
