ΒΑΝΙΛΙΑ

Ελαττώνει την επιθυμία για γλυκά. Ταιριάζει σε ζαχαροπλαστικές παρασκευές, όπως κέικ, κουλουράκια, τσουρέκια, παγωτά, κρέμες, ρευστή σοκολάτα, μους. Προσδίδει άρωμα σε γιαούρτι, γιαουρτογλυκίσματα, μιλκσέικ, φρουτοσαλάτες, καφέ, τσάι.

ΓΑΡΙΦΑΛΟ

Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, βοηθά να μειωθεί η προσθήκη ζάχαρης στα γλυκίσματα. Χρησιμοποιείται κυρίως σε γλυκά ταψιού, σιρόπια, κέικ, μηλόπιτες, κολοκυθόπιτες, κουλουράκια, κομπόστες, μελομακάρονα. Ταιριάζει επίσης σε στιφάδο, μαγειρευτά κρέατα, ψητό κατσαρόλας, ψητά ψάρια, σάλτσες ντομάτας ή κρασιού, βραστές μαρινάτες αλλά και στο κόκκινο κρασί.

ΓΛΥΚΑΝΙΣΟ

Διευκολύνει την πέψη. Λόγω της ήπιας γεύσης του μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ζύμες ψωμιών και κέικ, παξιμάδια, κουλουράκια, μείγματα για κιμά, γλυκίσματα με ξερά φρούτα. Νοστιμίζει σάλτσες ζυμαρικών και δημιουργίες με λαχανικά, κοτόπουλο, θαλασσινά, δίνει τη χαρακτηριστική γεύση στο ούζο.

ΚΑΓΙΕΝ

Ενισχύει την αιματική κυκλοφορία, έχει αντιθρομβωτική δράση, μειώνει τους αρθρικούς πόνους. Ταιριάζει σε κρέατα, μπιφτέκια, καυτερά ντιπ, πικάντικες σάλτσες, σούπες, οστρακοειδή, ζυμαρικά, φασόλια, τυριά και μεξικάνικες συνταγές, όπως τα burritos.

ΚΑΝΕΛΑ

Συμβάλλει στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, έχει αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Με τη μορφή σκόνης ταιριάζει σε όλα σχεδόν τα γλυκίσματα, επιδόρπια, γιαούρτι, φρούτα, χυμούς και άλλα ροφήματα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί με προσοχή σε μαγειρικές παρασκευές με κιμάδες ή χοιρινό.

ΚΑΡΔΑΜΟ

Ενισχύει την πέψη και την όρεξη. Η γλυκιά, πικάντικη και κάπως λεμονάτη γεύση του ταιριάζει σε πικάντικες σαλάτες με λαχανικά, πατάτες ή ζυμαρικά, σούπες λαχανικών, κοτόπουλο, κρέατα, ψάρια, καθώς και σε πιάτα αλλαντικών και τυριών. Χρησιμοποιείται επίσης για να αρωματίσει τσουρέκια, κρέμες τυριών, βούτυρο, καφέ, τσάι. Δεν πρέπει να καταναλώνεται από εγκύους.

ΚΑΡΙ

Μείγμα μπαχαρικών με βασικό συστατικό τον κουρκουμά, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, αντιφλεγμονώδες και αντιγηραντικό του εγκεφάλου. Ανάλογα με τα υπόλοιπα συστατικά του, το κάρι μπορεί να έχει είτε βαριά γεύση και έντονη καυστικότητα, οπότε τότε ταιριάζει κυρίως σε κρέατα, είτε πιο ήπια. Πασπάλισε με αυτό ψητό κοτόπουλο ή γαλοπούλα, κρέας βραστό, αβγά βραστά, γαρίδες, ρύζι, πατατοσαλάτα, λαχανικά φούρνου, σούπες, γάλα καρύδας.

ΚΟΛΙΑΝΔΡΟΣ

Χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στην κυπριακή κουζίνα. Οι ολόκληροι σπόροι αρωματίζουν σεφταλιές, γεμιστά λαχανικά, τουρσί, μαρινάτες ψαριών, σάλτσες. Τρίμματα σπόρων ή σκόνη ταιριάζουν σε όλα τα λαχανικά, μανιτάρια, αρνί, κατσίκι, κοτόπουλο, αλλαντικά, θαλασσινά, ψάρια και πικάντικους πολτούς.

ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

Χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα στίγματα του λουλουδιού, τα οποία είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Έχει καταπραϋντικές, αναλγητικές, αντιθρομβωτικές και αφροδισιακές ιδιότητες. Προσδίδει χρώμα, άρωμα και γεύση σε πιλάφι, ριζότο, ψαρόσουπες, θαλασσινά, πουλερικά, σάλτσες για κρέας ή ψάρι, γλυκίσματα, βούτυρο, μαλακά τυριά, ροφήματα όπως το γάλα. Μπορεί να συνδυαστεί με τα περισσότερα μπαχαρικά και μαγειρικά βότανα, πάντα όμως σε μικρή ποσότητα.

ΚΥΜΙΝΟ

Συνώνυμο με τα σουτζουκάκια. Χρησιμοποιείται κονιορτοποιημένο σε πολλά δημοφιλή μείγματα μπαχαρικών, ταιριάζει ιδιαίτερα σε μικρασιάτικες συνταγές που περιέχουν αρνί, κιμά, παστουρμά, ρεβίθια, φακές ή λαχανικά, καθώς και σε τουρσί.

ΜΑΡΑΘΟΣΠΟΡΟΣ

Χωνευτικός και διουρητικός. Η απαλή, γλυκιά και αρωματική γεύση των σπόρων του μάραθου ταιριάζει σε γλυκές ζύμες, πολύσπορο ψωμί, κρίθινα παξιμάδια, σαλάτες με ρύζι, σαλάτες λαχανικών, ψάρια, κρέατα, σπιτικής παρασκευής ελιές, τουρσιά και λικέρ.

ΜΑΣΤΙΧΑ ΧΙΟΥ

Ευεργετική για το πεπτικό σύστημα, καταπολεμά μικρόβια και φλεγμονές. Στη ζαχαροπλαστική χρησιμοποιείται κυρίως σε τσουρέκια, κέικ, κουλουράκια, μπισκότα, αμυγδαλωτά, γλυκά κουταλιού και σιροπιαστά, ενώ στη μαγειρική σε κρέατα, θαλασσινά, τυριά αλλά και πίτες. Συνδυάζεται επίσης εξαιρετικά με φρέσκα τυριά και ξηρούς καρπούς.

ΜΟΣΧΟΚΑΡΥΔΟ

Υποβοηθά την πέψη, έχει αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή και ενδεχομένως αντικαταθλιπτική δράση. Η πλούσια αρωματική του γεύση ταιριάζει με οτιδήποτε περιέχει γάλα, όπως μπεσαμέλ, πουρές πατάτας, σάλτσες τυριών, τυρόπιτες. Χρησιμοποιείται επίσης σε πουτίγκες, μπισκότα, αρτοσκευάσματα, σάλτσες κρεάτων, συνταγές με σπανάκι, πατάτες, καρότα, σελινόριζες, ακόμη και σε αλκοολούχα κοκτέιλ. Σε υπερβολική κατανάλωση είναι τοξικό.

ΜΠΑΧΑΡΙ

Διευκολύνει την πέψη των λιπαρών τροφίμων. Οι ολόκληροι κόκκοι του ταιριάζουν σε κυνήγι, μαρινάτες για ψάρια, ψάρι βραστό, αρωματικές λευκές και κόκκινες σάλτσες, σάλτσες μπάρμπεκιου, σαλάτες, σούπες, τουρσιά και γλυκίσματα με σοκολάτα. Η σκόνη του μπαχαριού χρησιμοποιείται κυρίως σε μαρινάτες κρεάτων, λουκάνικα, χοιρινό, πίτες, κομπόστες, κέικ, μπισκότα, γλυκές κρέμες.

ΜΠΟΥΚΟΒΟ

Γνωστό και ως «μεσογειακό τσίλι». Έχει ιδιαίτερα πικάντικη και καυτερή γεύση, αυξάνει τη θερμογένεση και τις καύσεις. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις μαγειρικές παρασκευές που περιέχουν λάδι ή βούτυρο, ταιριάζει πολύ σε παραδοσιακές σούπες, όπως ο πατσάς και η φασολάδα, είναι εξαιρετικό σε βραστά, ψητά, δημιουργίες με κιμά, σάλτσες και ψημένα τυριά, π.χ. φέτα.

ΠΑΠΡΙΚΑ

Συνδυασμός διάφορων πιπεριών, γλυκών ή πιο καυτερών. Όσο όμως πιο καυτερή είναι τόσο πιο πολύ εντείνει τις καύσεις η πάπρικα κίτρινου χρώματος περισσότερο συγκριτικά με την κόκκινη. Ταιριάζει σε μεξικάνικες και ισπανικές συνταγές, ψάρια, γαρίδες, αβγά βραστά, πουλερικά, σουβλάκια, φασόλια, μπρόκολο, καλαμπόκι, ριζότο, πατάτες, μαλακά τυριά, ψητή φέτα.

ΠΙΠΕΡΙ

Το πλέον χρησιμοποιούμενο μπαχαρικό. Ταιριάζει με τα πάντα, μπορεί να συνδυαστεί με σχεδόν όλα τα μπαχαρικά και μαγειρικά βότανα. Το μαύρο πιπέρι προσδίδει αψάδα και νοστιμιά σε κρέατα πάσης φύσεως, παρασκευάσματα με κιμά, ρολά πουλερικών, λαχανικά, σαλάτες, σάντουιτς, σάλτσες και μαρινάτες. Το πράσινο πιπέρι είναι εξαιρετικό σε σάλτσες, ομελέτες, ρύζι, φιλέτα κρέατος και πουλερικά. Το λευκό πιπέρι είναι λιγότερο αψύ και ταιριάζει περισσότερο σε παρασκευές όπου δεν θέλετε να αλλάξει το χρώμα τους, π.χ. μαγιονέζα, μπεσαμέλ, λευκές σάλτσες και σούπες.

ΤΖΙΝΤΖΕΡ

Ευεργετικό σε περιπτώσεις δυσπεψίας, ναυτίας, ιγμορίτιδας, κρυολογημάτων. Χρησιμοποιείται ευρύτατα στην κινέζικη και στην ινδική μαγειρική. Ταιριάζει πολύ με κρέατα, πουλερικά, σούπες, λαχανικά, ρύζι, μαρινάτες ψαριών, σάλτσες. Νοστιμίζει επίσης γλυκίσματα με σοκολάτα, κέικ, μπισκότα, φρουτοσαλάτες, αρτοσκευάσματα.

ΤΣΙΛΙ

Μειώνει την όρεξη, επιταχύνει το μεταβολισμό, καταπολεμά μικρόβια και ιούς. Προσδίδει καυτερή πικάντικη γεύση σε κρέατα, παρασκευάσματα με κιμά, κοτόπουλο, μαρινάτες, λαχανικά, σούπες, φασόλια, τριμμένα κίτρινα τυριά, μεξικάνικες σάλτσες. Αναμειγμένο με πάπρικα, κύμινο, ρίγανη και σκόρδο, νοστιμίζει τορτίγιες καλαμποκιού, ποπ κορν, ρύζι, όσπρια, αβγά, ζύμη για πίτσα, σάλτσες ντομάτας.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 163

Update: Οκτώβριος 2015