Διαφορετικές σε σύσταση και σε στοιχεία, όλες μαζί συντελούν στην ομαλή λειτουργία του μεταβολισμού του οργανισμού μας και στην ανάπτυξη του σώματός μας, ενώ είναι απαραίτητες ως συνένζυμα, στο μεταβολισμό θρεπτικών συστατικών. Με λίγα λόγια, θα λέγαμε ότι αποτελούν μικρές θαυματουργές ουσίες, απαραίτητες για την υγεία μας! Οι βιταμίνες βέβαια είναι πολλές, όπως άλλωστε και τα πολύτιμα οφέλη τους, γι αυτό και εμείς θα τις αναλύσουμε μία μία με κάθε λεπτομέρεια.

Τι είναι οι βιταμίνες;
Οι βιταμίνες είναι οργανικές ουσίες που χρειάζεται το σώμα μας σε μικρές ποσότητες για τη σωστή λειτουργία του. Οι βιταμίνες είναι καταλύτες και ενισχύουν την οργανική άμυνά μας, την αναπαραγωγή και την ισορροπία του νευρικού μας συστήματος. Βέβαια, κάποιες βιταμίνες μπορούν και συντίθενται από τον οργανισμό μας σε πολύ μικρές ποσότητες, αλλά τις υπόλοιπες, αφού η παραγωγή τους δεν είναι εφικτή, πρέπει να τις λαμβάνουμε από τις διάφορες τροφές.

Είναι σημαντικές γιατί
Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την κανονική λειτουργία του οργανισμού, καθώς και την απορρόφηση των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών. Στις βιταμίνες ακόμη στηρίζεται η σύνθεση των ενζύμων και των ορμονών και γενικότερα, χωρίς την ύπαρξή τους οι περισσότερες βιοχημικές αντιδράσεις του οργανισμού μας ή θα ήταν αδύνατες ή θα υπολειτουργούσαν.

Η έλλειψή τους
Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η απουσία των βιταμινών από τον οργανισμό μας, δεν είναι κάτι το απλό, αλλά αντιθέτως μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότατα προβλήματα υγείας, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην είναι αναστρέψιμα. Επίσης, αρκετές φορές η διάγνωση της έλλειψής τους μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα δύσκολη, αφού τα συμπτώματά τους μπορεί να αποδοθούν σε άλλες ασθένειες ή ακόμη και να μην παρατηρηθούν.

Οι διάφορες κατηγορίες
Οι βιταμίνες που είναι γνωστές είναι 16, και χωρίζονται σε 2 κατηγορίες, στις λιποδιαλυτές και στις υδατοδιαλυτές και διαφοροποιούνται, ανάλογα με το αν διαλύονται στο λίπος ή στο νερό.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες. Πρόκειται για τις βιταμίνες Α, D, Ε, και Κ και εμφανίζονται στα μέρη των τροφίμων που περιέχουν λίπη και έλαια. Η συγκεκριμένη κατηγορία βιταμινών περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο και διαφέρει από τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες έχουν την τάση να αποθηκεύονται στους ιστούς και ιδιαίτερα στο ήπαρ και γι αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τη δοσολογία, αφού η υπερκατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει επιπτώσεις στην υγεία.

Υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Τη συγκεκριμένη κατηγορία αποτελούν οι βιταμίνες Β1, Β2, Β5 (παντοθεικό οξύ), Β6, Β9 (φολικό οξύ), Β12, C, Η (βιοτίνη), χολίνη, ινοσιτόλη και το παρα-αμινοβενζοικό οξύ (ΡΑΒΑ) και περιέχουν και άζωτο. Μάλιστα, η συγκεκριμένη κατηγορία παρουσιάζει και μία ιδιομορφία, σε σχέση με την προηγούμενη κατηγορία βιταμινών. Η πλεονάζουσα ποσότητά τους, δεν αποθηκεύεται στον οργανισμό όπως γίνεται συνήθως, αλλά αποβάλλεται με τα ούρα και τον ιδρώτα, εκτός από τη βιταμίνη Β12.

Βιταμίνη Α- Ρετινόλη
Η συγκεκριμένη βιταμίνη ονομάστηκε «Α», γιατί ήταν η πρώτη που ανακαλύφθηκε από τους Elmer V. McCollum και Μ. Davis, το 1913.

Τη βιταμίνη Α τη λαμβάνουμε από τις τροφές σε 2 μορφές:

α) ως ρετινόλη, η οποία βρίσκεται στις ζωικές τροφές και

β) ως προ-βιταμίνη Α η οποία μετατρέπεται σε ρετινόλη από τον οργανισμό ή ως β- καροτένιο, που βρίσκεται στις φυτικές τροφές.

Οι πηγές της: Αναμφισβήτητα τα φρούτα, κυρίως τα κίτρινα και τα πράσινα λαχανικά αποτελούν τις κυριότερες πηγές της βιταμίνης Α. Πλούσια όμως στη συγκεκριμένη βιταμίνη είναι και τα καρότα, το μουρουνέλαιο, τα ραδίκια, το κάρδαμο, ο μαϊντανός, οι γλυκοπατάτες, τα αβγά, το συκώτι και τα λιπαρά ψάρια.

Μέτρον άριστον!
Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και συγκρατημένοι ως προς τη δοσολογία των βιταμινών που λαμβάνουμε, γιατί η υπερβολική κατανάλωσή τους, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία μας.

Η σύστασή τους
Οι βιταμίνες διαφέρουν μεταξύ τους τόσο σε σύσταση όσο και σε χημική δομή και η καθεμία προσφέρει διαφορετικά οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ετσι, υπάρχουν βιταμίνες που έχουν παρόμοια χημική σύσταση και βιολογική δράση, αλλά εντελώς διαφορετικά μόρια, όπως οι βιταμίνες Α, D, Κ, Ε, Β12, καθώς και συμπλέγματα βιταμινών Β, αφού τις βρίσκουμε στις ίδιες τροφές.

Η ονομασία των βιταμινών
Οι βιταμίνες, αρχικά για ευκολία, ονομάστηκαν με κάποια γράμματα (Α, Β, C, D κτλ.), αλλά όταν πλέον η χημική δομή τους αναλύθηκε εκτενέστερα, τους δόθηκε ένα συγκεκριμένο επιστημονικό όνομα. Παρ όλα αυτά όμως, οι ονομασίες που έχουν επικρατήσει και διατηρηθεί είναι αυτές των γραμμάτων.

Πηγές βιταμίνης Α ή β-καροτίνης: Τα καρότα, το μουρουνέλαιο, τα ραδίκια, το κάρδαμο, ο μαϊντανός, οι γλυκοπατάτες, τα αβγά, το συκώτι και τα λιπαρά ψάρια.

Πλούσιες πηγές ρετινόλης: Γαλακτομικά προϊόντα, όπως γάλα, γιαούρτι, μαργαρίνη και τυρί.

Πηγές β-καροτίνης: Μπρόκολο, καρότα, ντομάτες, βερίκοκα και σπανάκι.