Από την αρχιτέκτονα Λίζα Πανοπούλου

Ο χειμώνας ξεκινάει, το τέλος του χρόνου πλησιάζει και μαζί του αρχίζουν οι σκέψεις και τα σχέδια για τις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε στη ζωή μας, συχνά με πρώτο άμεσο αποδέκτη το σπίτι μας. Κρύβουμε τα καλοκαιρινά ρούχα, προσθέτουμε χαλιά, κοιτάμε τις ατέλειες του σπιτιού και σκεφτόμαστε πώς μπορούμε να τις διορθώσουμε. Ισως θα ήταν καλό να μεγαλώσουμε την κουζίνα και να την ενώσουμε με το μπάνιο, η κρεβατοκάμαρα να θέλει καινούριες ντουλάπες, τα πατώματα να έχουν ανοίξει, να κρυώνουμε στο σαλόνι κτλ. Η λύση μπορεί να είναι μια σωστή ανακαίνιση, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά.

Εξωτερική ανακαίνιση

Το πέρασμα του χρόνου και οι κλιματικές συνθήκες φθείρουν ένα κτίριο, ρωγμές εμφανίζονται στο σοβά, η μπογιά φουσκώνει και ξεφλουδίζει, το βερνίκι φεύγει από τα ξύλινα παντζούρια. Αυτές είναι ενδείξεις ότι έφτασε η ώρα της επισκευής. Ομως, μήπως πρέπει να σκεφτείτε σοβαρά να προχωρήσετε σε πλήρη ανακαίνιση που μακροπρόθεσμα συμφέρει περισσότερο οικονομικά; Εάν βάψετε τους εξωτερικούς τοίχους, σε λίγα χρόνια θα αναγκαστείτε να τους ξαναβάψετε, εάν όμως τους σοβαντίσετε εκ νέου θα έχετε μεν μεγαλύτερο αρχικό κόστος, αλλά δε θα χρειαστεί να μπλέξετε με βαψίματα για πολύ καιρό.

Επιλογές για ανακαίνιση εξωτερικών τοίχων

Οι εξωτερικοί τοίχοι μπορεί να επισκευαστούν με πολλούς τρόπους. Συνήθως εδώ στην Ελλάδα κάνουμε ένα απλό βάψιμο το οποίο διαφέρει στην τιμή ανάλογα με την μπογιά, το χρώμα και την ποιότητα. Η τιμή κυμαίνεται από 3 έως 20 € το τετραγωνικό για ειδικά χρώματα. Για εξωτερική χρήση χρησιμοποιούνται τριών ειδών μπογιές: οι πλαστικές, οι ακρυλικές και οι σιλικονούχες. Οι δύο τελευταίες προτιμούνται για την ιδιότητά τους να προστατεύουν την εξωτερική επιφάνεια από δυσμενείς καιρικές συνθήκες και υγρασίες. Μερικές πιο εξειδικευμένες μπογιές περιέχουν αντιμουχλικά και στεγανοποιητικά συστατικά και χρησιμοποιούνται σε ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις.

Εναλλακτικά, στην εξωτερική ανακαίνιση ενός κτιρίου θα μπορούσε κανείς να μπει σε μια περισσότερο χρονοβόρα διαδικασία που αντέχει όμως στο πέρασμα του χρόνου: στην επιλογή του έτοιμου σοβά. Στην αγορά υπάρχουν πολλές εταιρείες που βγάζουν έτοιμους, έγχρωμους σοβάδες σε ποικιλία χρωμάτων που όλο και μεγαλώνει. Με τη χρήση τους, αποφεύγονται τα αλλεπάλληλα βαψίματα αφού ένας καλός σοβάς μπορεί υπό κανονικές συνθήκες να κρατήσει μέχρι και είκοσι χρόνια. Οι τιμές διαφέρουν μεταξύ τους, αλλά κυμαίνονται περίπου στο ίδιο επίπεδο με τις μπογιές. Μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε και έτοιμους οικολογικούς σοβάδες των οποίων τα χρώματα προέρχονται από πωρόλιθους, αλεσμένα κεραμίδια, θηραϊκή γη και άλλα φυσικά υλικά. Λόγω της φυσικής τους σύστασης, οι αποχρώσεις παραμένουν αναλλοίωτες στο χρόνο και επιπλέον παρέχουν καλύτερη θερμομόνωση, επιτρέποντας ταυτόχρονα στους τοίχους να αναπνέουν.

Τα περισσότερα σπίτια που χτίστηκαν πριν από τη δεκαετία του 80 δε διέθεταν θερμομόνωση, αφού δεν το προέβλεπε κανένας κανονισμός. Σήμερα κανονισμός υπάρχει και έχει γίνει σε όλους κατανοητό πως η καλή μόνωση του κτιρίου είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και την προστασία των υλικών. Στο εμπόριο διατίθενται έτοιμες θερμοπροσόψεις που προστίθενται στην υπάρχουσα τοιχοποιία και προσφέρουν τη θερμομόνωση που λείπει από τα περισσότερα κτίρια. Αυτές οι μονώσεις συνδυάζονται με έτοιμους σοβάδες σε διάφορα χρώματα και έτσι γλιτώνετε τα πρόσθετα έξοδα για επιπλέον σοβαντίσματα και βαψίματα. Η επιλογή είναι καθαρά προσωπική υπόθεση, αφού οι περισσότερες εταιρείες διαθέτουν έτοιμες θερμοπροσόψεις στα τρία πιο συνηθισμένα υλικά: στη διογκωμένη και την εξηλασμένη πολυστερίνη και τον πετροβάμβακα. Οι τιμές κυμαίνονται γύρω στα 40 € το τετραγωνικό μέτρο αλλά εξαρτώνται από το υλικό, τον όγκο και το σχήμα της επιφάνειας που θα καλυφθεί.

Κουφώματα

Τα κουφώματα κατέχουν κι αυτά σημαντική θέση στη συνολική λειτουργία του σπιτιού. Εάν δεν εφαρμόζουν καλά, έχουν χαλάσει, σκουριάσει ή είναι με μονό τζάμι, καλό είναι να σκεφτεί κανείς να τα αλλάξει. Ξεκινώντας από τα παντζούρια, εάν αυτά είναι ξύλινα και δεν έχουν σαπίσει, ένα απλό τρίψιμο και βερνίκωμα μπορεί να είναι αρκετό για να τα επαναφέρει, εάν όμως είναι κατασκευασμένα από κάποιο άλλο υλικό στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζονται αλλαγή. Το κυρίαρχο υλικό στην κατασκευή των κουφωμάτων είναι το αλουμίνιο ως πιο ελαφρύ με λιγότερη ανάγκη για συντήρηση. Το κλασικό ξύλο παραμένει το πιο αγαπημένο τόσο από άποψη αισθητικής όσο και λόγω της ευελιξίας του καθώς και της φυσικής θερμομονωτικής και ηχομονωτικής του ιδιότητας. Στην αγορά σήμερα διατίθενται και κουφώματα που συνδυάζουν το ξύλο με το αλουμίνιο, καθώς και πλαστικά κουφώματα από PVC. Το PVC είναι και η πιο φθηνή επιλογή, όμως αλλοιώνεται από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο - κάτι που συνοδεύεται από αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οπως σε όλα τα προϊόντα, οι τιμές παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις ανάλογα με τον τρόπο εφαρμογής τους, τις ιδιαιτερότητες των υλικών, τα χρώματα, το μέγεθος των ανοιγμάτων και το προφίλ που καλούνται να καλύψουν.

Στέγες

Εάν το σπίτι που θα ανακαινίσετε είναι ιδιόκτητη μονοκατοικία, ίσως χρειαστεί να επισκευάσετε τη στέγη. Σε περίπτωση που το σπίτι έχει κεραμίδια, πρέπει να ελεγχθούν για σπασίματα ή ρωγμές και τα ελαττωματικά να αντικατασταθούν. Αν δεν υπάρχει μόνωση, θα πρέπει να προστεθεί. Σε στέγες με δώματα θα πρέπει πάλι να γίνει έλεγχος της μόνωσης και της στεγάνωσης, καθώς και στις κλίσεις των ρήσεων, στην περίπτωση που υπάρχει υποψία υγρασίας στα ταβάνια των ορόφων. Η διόρθωση της στέγης είναι σημαντική καθώς αποτελεί το πιο εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες στοιχείο του κτιρίου.

Εσωτερική ανακαίνιση

Επειδή σήμερα οι μονοκατοικίες λιγοστεύουν και ο κόσμος ιδίως στις αστικές περιοχές κατοικεί σε διαμερίσματα ή μεζονέτες, οι περισσότερες ανακαινίσεις επικεντρώνονται στους εσωτερικούς χώρους. Ως εσωτερική ανακαίνιση μπορεί να θεωρηθεί μια αλλαγή δαπέδων και χρωμάτων ή μια ριζική αλλαγή τοίχων, υδραυλικών και ηλεκτρολογικών στοιχείων, κουφωμάτων κ.ά. Με προσοχή, ένα διαμέρισμα μπορεί να ανακαινιστεί πλήρως με περίπου 600 €/τ.μ., ποσό που μπορεί να φτάσει και τα 3.000 €. Η επιλογή των υλικών είναι σημαντική, έμφαση πάντως πρέπει να δοθεί στον ηλεκτρικό και υδραυλικό εξοπλισμό καθώς και στην ποιότητα των χωρισμάτων. Τα συνεργεία που θα αναλάβουν τις δουλειές πρέπει να έχουν πείρα και αν οι ίδιοι δεν έχετε συγκεκριμένη γνώση των εργασιών κατασκευής, είναι προτιμότερο να αναθέσετε το έργο σε έναν αρχιτέκτονα ή πεπειραμένο εργολάβο εμπιστοσύνης ώστε να μπορέσει να παρακολουθήσει τις εργασίες και να σας εξασφαλίσει ένα σωστό αποτέλεσμα.

Ας πάρουμε το παράδειγμα ενός διαμερίσματος 80 τ.μ. που ανακαινίστηκε πρόσφατα για να δούμε περίπου πόσο στοιχίζει μια απλή αλλά σωστή ανακαίνιση και το χρόνο που χρειάστηκε: Το συγκεκριμένο διαμέρισμα βρίσκεται στον πρώτο όροφο πολυκατοικίας σε προάστιο της Αθήνας. Η πολυκατοικία χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 70 και από τότε είχαν γίνει μόνο κάποιες μικρές αλλαγές στο δάπεδο του διαδρόμου και την κουζίνα καθώς και στην τραπεζαρία/βιβλιοθήκη, η οποία είχε μετατραπεί σε δεύτερο υπνοδωμάτιο. Ο νέος ιδιοκτήτης επιθυμούσε να ανοίξει το χώρο για να «αναπνεύσει» το σπίτι και συγχρόνως να δημιουργήσει χώρους αποθήκευσης. Η νέα διαρρύθμιση απαιτούσε την αλλαγή θέσης της κουζίνας και του μπάνιου ώστε το τελευταίο να βρίσκεται δίπλα στο υπνοδωμάτιο, ενώ η κουζίνα να γίνει ανοιχτή (με πάσο) στο χώρο της τραπεζαρίας και του σαλονιού. Στο υπνοδωμάτιο δημιουργήθηκε μια γκαρνταρόμπα και το άνοιγμα του σαλονιού άφησε περιθώριο για τη δημιουργία ντουλάπας και αποθηκευτικού χώρου κοντά στην είσοδο. Πριν ξεκινήσουν οι αποξηλώσεις και όλα τα έργα, έπρεπε να εξεταστεί αν οι επιθυμητές αλλαγές ήταν εφικτές. Ο πρώτος που «στρατολογήθηκε» ήταν ο υδραυλικός, η παρουσία και οι συμβουλές του οποίου αποδείχτηκαν ιδιαίτερα σημαντικές στο συγκεκριμένο στάδιο. Για να γίνουν αυτές οι αλλαγές έπρεπε να γκρεμιστούν οι τοίχοι και να χτιστούν από την αρχή νέα διαχωριστικά, να μπουν καινούριες σωληνώσεις και ηλεκτρικά. Εγινε μια πλήρης ανακαίνιση όλων των συστημάτων.

Η αποξήλωση όλων των τοίχων, των ηλεκτρικών, των υδραυλικών και των πλακιδίων μαζί με την απομάκρυνση και το κόστος των κάδων για τα μπάζα στοίχισαν 4.500 €. Στη συνέχεια, η τοποθέτηση των γυψοσανίδων μαζί με το κόστος τους (διπλές παντού και άνθυγρες στα μπάνια) στοίχισε 6.000 €, ενώ τα υδραυλικά, οι καινούριες αποχετεύσεις, κάποιοι σωλήνες του καλοριφέρ που ήθελαν αλλαγή μαζί με τα εργατικά έφτασαν τις 4.500 €. Τα σώματα του καλοριφέρ και ο εξοπλισμός δε συμπεριλαμβάνονται σε αυτή την τιμή. Στο συγκεκριμένο διαμέρισμα χρειάστηκαν 5 σώματα συν ένα στο μπάνιο που θερμαίνει πετσέτες, με συνολικό κόστος 900 €. Τα σώματα ήταν κοινά, χωρίς φέτες, ενώ υπάρχουν άλλα που μπορούν να φτάσουν μέχρι τις 3.000 € το ένα! Οσον αφορά τα ηλεκτρολογικά, το ξήλωμα και η ολική αλλαγή στοίχισαν 4.700 €. Η επιθυμία του ιδιοκτήτη ήταν να μπουν ξύλινα πατώματα παντού. Το υπάρχον παρκέ δεν ήταν σε καλή κατάσταση για να κρατηθεί και με τις αλλαγές που θα γίνονταν στους τοίχους κρίθηκε αναγκαία η αποξήλωση και τοποθέτηση καινούριου δαπέδου σε όλο το διαμέρισμα. Το νέο καρφωτό παρκέ είναι από ευρωπαϊκή δρυ και στο σύνολο για περίπου 62 τ.μ. κόστισε 5.500 € μαζί με τα καδρόνια, το κόντρα πλακέ που μπαίνει για υπόστρωμα και τα βερνίκια. Επίσης, στην ανακαίνιση σημαντικό ποσό δαπανήθηκε για την αλλαγή των κουφωμάτων. Το διαμέρισμα περιστοιχίζεται από βεράντα και κάθε δωμάτιο έχει πρόσβαση σε αυτή. Τα παλιά κουφώματα ήταν μονά, συρόμενα, αλουμινένια και σε πολύ άσχημη κατάσταση. Αντικαταστάθηκαν με καινούρια από αλουμίνιο, της σειράς Europa. Στο σύνολο ήταν 5 συρόμενες πόρτες, μια δίφυλλη ανοιγόμενη και ένα ανακλινόμενο παράθυρο με διπλά τζάμια, βαμμένα με ηλεκτροστατική βαφή σε ασημί χρώμα. Τα κουφώματα αυτά μαζί με την αποξήλωση των παλαιών στοίχισαν 5.000 €. Για τα μερεμέτια στους εξωτερικούς τοίχους και για την τοποθέτηση των πλακιδίων στο μπάνιο δαπανήθηκαν 630 €. Τα πλακάκια που τοποθετήθηκαν στο πάτωμα του μπάνιου και επένδυσαν τους τοίχους του χτιστού ντους (14 τ.μ. καλυμμένης επιφάνειας) στοίχισαν 1.500 €. Οι ντουλάπες φτιάχτηκαν με το μέτρο για κάθε χώρο και κόστισαν για τα εξωτερικά, δηλαδή τα φύλλα, 120 €/μέτρο και 80 €/μέτρο για τα εσωτερικά. Αλλα ξύλινα στοιχεία, όπως οι πόρτες, κοστολογούνται ανά τεμάχιο. Εδώ κόστισαν 220 € η καθεμία (για απλές πόρτες).

Η κουζίνα είναι ένας χώρος που κοστολογείται πολύ δύσκολα καθώς τα γούστα και οι επιλογές είναι πάρα πολλές. Διαλέγοντας έπιπλα χαμηλού κόστους ο ιδιοκτήτης ξόδεψε 2.200 € για τους πάγκους και τα ντουλάπια. Οι συσκευές είναι πρόσθετες σε μεγάλη γκάμα τιμών και ποιότητας. Ενδεικτικά, μια ηλεκτρική κουζίνα ξεκινάει από 900 €.

Ο μπογιατζής για το σύνολο του εσωτερικού του διαμερίσματος, τους εξωτερικούς τοίχους, τα κάγκελα, τις πόρτες και τις ντουλάπες πήρε 7.000 €. Οι πλαστικές μπογιές που χρησιμοποιήθηκαν κυμαίνονται από 18,50 € το ανοιχτόχρωμο 3λιτρο έως 26 € το 3λιτρο για τα πιο σκούρα χρώματα.

Αν κοιτάξουμε τις τιμές αυτές, βλέπουμε πως η ανακαίνιση του διαμερίσματος στοίχισε περίπου 50.000 € για τα βασικά, δηλαδή κάπου 600 €/τ.μ. για μια ανακαίνιση σωστή, με καλής ποιότητας υλικά και χωρίς υπερβολές. Τα αξεσουάρ και ο εξοπλισμός του μπάνιου και της κουζίνας στοιχίζουν κάτι παραπάνω και μπορούν να αλλάξουν σημαντικά ή και ελάχιστα το βασικό κόστος. Αυτό φυσικά εξαρτάται από το προσωπικό γούστο του καθενός. Για τη συγκεκριμένη ανακαίνιση χρειάστηκαν 5 μήνες συμπεριλαμβανομένης και της καλοκαιρινής περιόδου.