Από τον αρχιτέκτονα Βαγγέλη Σαϊτη
Η σημασία του σκελετού στη δομή κάθε κατασκευής είναι πολύ μεγάλη, καθώς μια βλάβη ή αστοχία μπορεί να οδηγήσει στην ολοκληρωτική της κατάρρευση. Λέγοντας σκελετό εννοούμε τα κατασκευαστικά μέλη-στοιχεία ενός κτιρίου που το στηρίζουν (σηκώνουν τα φορτία του) και το καθιστούν ανθεκτικό σε περιπτώσεις σεισμικής δραστηριότητας.
Απαραίτητη είναι η διάκριση ανάμεσα στο «φέροντα οργανισμό», δηλαδή στα κατασκευαστικά μέλη του κτιρίου που είναι απαραίτητα για τη στατική του (ισορροπία), και στους «τοίχους πλήρωσης», τους διαχωριστικούς δηλαδή τοίχους που δε σηκώνουν φορτία. Παρατηρώντας τα σπίτια που χτίζονται γύρω μας διαπιστώνουμε ότι τα περισσότερα έχουν σκελετό από μπετόν (οπλισμένο σκυρόδεμα) και τοίχους από τούβλα. Το μπετόν έφερε μια πραγματική επανάσταση στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, προσφέροντας μια σχεδιαστική ελευθερία. Για να το αντιληφθούμε, θα πρέπει να εξετάσουμε τις παλαιότερες μεθόδους κατασκευής. Μεγάλη διάδοση γνώρισαν τα κτίρια με «φέροντα τοιχοποιία», με τοίχους από πέτρα, τούβλο ή πλίθρες. Οι εξωτερικοί τοίχοι είχαν μεγάλο πάχος και μικρά σχετικά ανοίγματα. Η δέσμευση του αρχιτέκτονα ήταν να ακολουθήσει το ίδιο περίγραμμα των τοίχων σε όλους τους ορόφους και να φροντίσει ώστε τα ανοίγματα να βρίσκονται το ένα πάνω από το άλλο. Οι κανόνες της στατικής επέβαλαν μια τυποποίηση, δημιουργώντας στιβαρά κτίρια με περιορισμένα ανοίγματα. Εναλλακτική μέθοδος κατασκευής αποτελούσαν τα σπίτια με ξύλινο σκελετό. Σε αυτή την περίπτωση η κατασκευή ήταν περισσότερο ανάλαφρη, με δυνατότητα μεγάλων ανοιγμάτων. Τα κενά ανάμεσα στον ξύλινο σκελετό κλείνονταν με μια ελαφριά κατασκευή, που στη συνέχεια τη σοβάντιζαν. Για την ανέγερση άλλων κτιρίων συνδυάστηκαν και οι δύο μέθοδοι. Το ισόγειο και ο πρώτος όροφος χτίζονταν με πέτρα, ενώ ο δεύτερος όροφος είχε ξύλινο σκελετό με πολλά παράθυρα. Επίσης, αρκετοί εσωτερικοί τοίχοι κατασκευάζονταν με ξύλινο σκελετό και σοβά ώστε να είναι ανάλαφροι, δίνοντας παράλληλα μια ελευθερία στις διαρρυθμίσεις.
Νέες κατασκευαστικές δυνατότητες έδωσε η χρήση του σιδήρου. Τα κτίρια με σιδερένιο σκελετό είναι ελαφριά και παρέχουν τη δυνατότητα δημιουργίας μεγάλων ανοιγμάτων στις όψεις. Τα σπίτια από ξύλο, σίδερο και μπετόν στηρίζονται στην ίδια λογική. Αντί να κατασκευάζονται βαρείς, φέροντες τοίχοι δημιουργείται ένας σκελετός από κολόνες, δοκάρια και πλάκες, δίνοντας τη δυνατότητα στον αρχιτέκτονα να πλάσει ελεύθερα τα χωρίσματα και τα ανοίγματα. Ετσι, ο σύγχρονος αρχιτέκτονας έχει την επιλογή είτε να ενσωματώσει το σκελετό του κτιρίου μέσα σε τοίχους «εξαφανίζοντάς» τον, είτε να τον αναδείξει και να τον προβάλλει σαν ένα αρχιτεκτονικό στοιχείο της σύνθεσής του. Οι πρωτοπόροι της μοντέρνας αρχιτεκτονικής τόνιζαν τις κολόνες και τα δοκάρια του σκελετού από μπετόν ή σίδερο χωρίς να χρησιμοποιούν καμιά διακοσμητική επένδυση. Ο σκελετός ενός κτιρίου μπορεί να αποτελέσει ένα ελκυστικό μορφολογικό στοιχείο. Πολλά, σύγχρονα, hi-tech κτίσματα εντυπωσιάζουν καθώς προβάλλουν τις τολμηρές κατασκευαστικά στατικές λύσεις τους. Μεταλλικά χωροδικτυώματα με γυαλί στεγάζουν τεράστιους χώρους, πράγμα που ήταν αδύνατον να πραγματοποιηθεί με συμβατικές κατασκευές και υλικά.
Ομως και παλαιότερα οι αρχιτέκτονες πρόβαλλαν τα στοιχεία του σκελετού του κτιρίου. Πολλά ξύλινα σπίτια έχουν περίτεχνες όψεις όπου αναδεικνύεται ο ξύλινος σκελετός πάνω σε λευκό σοβά. Με αυτό τον τρόπο η φέρουσα ξύλινη κατασκευή γίνεται ένα ελκυστικό διακοσμητικό στοιχείο.
Στην κλασική αρχιτεκτονική οι κολόνες και τα δοκάρια προβάλλονται με μοναδικό τρόπο, πλούσια διακοσμημένες με κιονόκρανα, κυμάτια και άλλα μορφολογικά στοιχεία. Οι κλασικοί κίονες αποκτούν μια συμβολική υπόσταση που υπερβαίνει το στατικό ρόλο τους. Μάλιστα, σε ορισμένα κλασικά κτίρια με φέρουσα τοιχοποιία έχουν προστεθεί κίονες στις όψεις τους. Με αυτό τον τρόπο διαρθρώνεται και αποκτά ζωή μια μάλλον άχαρη, επίπεδη επιφάνεια όψεων. Οι διάφορες μέθοδοι κατασκευής (πέτρινοι τοίχοι, σκελετός από ξύλο, σίδερο ή μπετόν) έχουν διαφορετικούς κανόνες και περιορισμούς, γεγονός που επηρεάζει τη μορφή του κτιρίου. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός ενός σπιτιού οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις κατασκευαστικές δυνατότητες και δεσμεύσεις του φέροντα οργανισμού, συχνά μάλιστα προβάλλοντας τη γοητεία του σκελετού.
