Τα βασικά κριτήρια επιλογής των χρωμάτων σε μια κατασκευή καθορίζονται από την προσωπική αισθητική και από τις τεχνικές προδιαγραφές του προϊόντος. Ας μην ξεχνάμε, όμως, και την προστασία που παρέχουν στις επιφάνειες που θέλουμε να βάψουμε από μύκητες και βακτηρίδια που διαβρώνουν τις γωνίες κάθε σπιτιού.

Τύποι βαφών
Ανάλογα με τη σύσταση και τη χρήση τους, τα χρώματα κατανέμονται στις εξής κατηγορίες:
Υδατοδιαλυτά: έχουν το νερό ως διαλύτη, ενώ παρουσιάζουν τεχνικές και αισθητικές ιδιότητες ανάλογες με αυτές των βαφών οργανικού διαλύτη. Χρησιμοποιούνται σε εσωτερικούς τοίχους και οροφές, γιατί επιτρέπουν στις επιφάνειες να «αναπνέουν».
Ακρυλικά: εφαρμόζονται κυρίως σε εξωτερικές επιφάνειες από μπετόν ή σοβά, προστατεύοντάς τις από τις καιρικές συνθήκες και την ηλιακή ακτινοβολία. Παρουσιάζουν μεγάλη αντοχή στο καθάρισμα.
Με οργανικούς διαλύτες: δημιουργούνται από την ανάμειξη ρητινών (αλκυδικών, πολυακρυλικών, πολυουρεθάνης κτλ.) που διαλύονται σε οργανικούς διαλύτες (υδρογονάνθρακες κτλ.). Είναι ανθεκτικά σε αντίξοες συνθήκες και εφαρμόζονται εύκολα.
Στεγανωτικά τοίχων και ταρατσών: πρόκειται για χρώματα ακρυλικής βάσης. Σχηματίζουν μια ελαστική, στεγανή μεμβράνη που σφραγίζει τις μικρές ρωγμές των τοίχων και των ταρατσών, εμποδίζοντας τη διείσδυση της υγρασίας.
Βερνικοχρώματα: ενδείκνυνται για το βάψιμο ξύλινων και μεταλλικών επιφανειών.
Αντισκωριακά υποστρώματα: χρησιμοποιούνται σαν υποστρώματα για τις μεταλλικές επιφάνειες, παρέχοντας προστασία από τη σκουριά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ έχουν καλή πρόσφυση και μεγάλη ελαστικότητα.
Βελατούρα: χρησιμοποιείται σαν υπόστρωμα στις ξύλινες επιφάνειες για την καλύτερη προστασία τους. Αστάρια: είναι το υπόστρωμα που προετοιμάζει τον τοίχο για να δεχτεί το τελικό χρώμα. Χωρίζονται σε υδατοδιαλυτά (για εσωτερικές επιφάνειες) και σε αυτά που χρησιμοποιούνται σε εξωτερικούς χώρους και αραιώνονται με διαλυτικό (white spirit).
Πυράντοχα: εφαρμόζονται σε μεταλλικές και ξύλινες επιφάνειες. Για την εφαρμογή τους απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις και εξοπλισμός.
Anti-graffiti: εφαρμόζονται σε τοίχους για την προστασία της επιφάνειας από εξωγενείς παράγοντες.

Η στιλπνότητα των βαφών
Οι βαφές κατηγοριοποιούνται με βάση τη στιλπνότητά τους σε ματ, μεσαίες (σατινέ) και γυαλιστε-ρές. Το στοιχείο που τις διαφοροποιεί είναι η περιεκτικότητά τους σε ρητίνη και χρωστικές ουσίες. Ετσι, μια βαφή που περιέχει πολλή ρητίνη και λιγότερη χρωστική είναι γυαλιστερή. Συνήθως οι γυαλιστερές είναι πιο ανθεκτικές και πλένονται εύκολα. Οι ματ βαφές καλύπτουν μικροανωμαλίες και ελαττώματα τόσο σε εξωτερικούς όσο και σε εσωτερικούς τοίχους. Οι σατινέ αποτελούν τη «μέση οδό» των δύο προηγουμένων, δίνοντας τη δυνατότητα να καλυφθούν ικανοποιητικά οι μικροατέλειες του υποστρώματος, ενώ παράλληλα πλένονται με μεγαλύτερη ευκολία από τις ματ.

Προετοιμασία της επιφάνειας
Η επιλογή του χρώματος εξαρτάται συνήθως από τις απαιτήσεις της επιφάνειας που θα βάψετε. Στην αγορά υπάρχουν δύο είδη: τα χρώματα μικρής καλυπτικότητας και τα παχύρρευστα, που διαθέτουν μεγαλύτερη δυνατότητα κάλυψης. Τα πρώτα έχουν μικρό κόστος αλλά χρειάζονται περισσότερα στρώματα μπογιάς, ενώ τα δεύτερα έχουν υψηλότερη τιμή και μεγαλύτερη σταθερότητα.

Η προετοιμασία της επιφάνειας αποτελεί μια βασική εργασία για την επιτυχία του βαψίματος. Ακόμη και η καλύτερη ποιοτικά βαφή μπορεί να μην έχει το ανάλογο αποτέλεσμα εάν η προετοιμασία της επιφάνειας δεν είναι η σωστή. Γι αυτό, λοιπόν, θα πρέπει να απομακρυνθούν η σκόνη, διάφορα κατάλοιπα από την ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς και υπολείμματα από παλιά χρώματα. Οσον αφορά το σοβά, θα πρέπει να είναι στεγνός (τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες αναμονή για το χειμώνα και 3-4 για το καλοκαίρι) ώστε να μην εγκλωβιστεί η υγρασία μέσα στους τοίχους. Στις ξύλινες επιφάνειες, οι εργασίες βαφής θα πρέπει να γίνονται όταν η υγρασία του ξύλου είναι κοντά στο 15%. Σε αντίθετη περίπτωση, η συνολική κατασκευή, επομένως και το χρώμα, θα«φουσκώσει» ή θα συρρικνωθεί με αποτέλεσμα να έχουμε ζημιές, όπως αποκολλήσεις κ.ά. Στο συγκεκριμένο στάδιο «αναλαμβάνουν» δράση τα αστάρια, βοηθώντας τη σωστή εφαρμογή της βαφής. Η βασική λειτουργία τους είναι να εξασφαλίσουν την κατάλληλη επιφάνεια που θα «υποδεχτεί» τα επόμενα στρώματα μπογιάς. Στην περίπτωση που θέλουμε να ανανεώσουμε χρωματικά τους τοίχους του σπιτιού μας, τα αστάρια παρέχουν τη δυνατότητα να ξαναβάψουμε την επιφάνεια με υλικά διαφορετικής, από την υπάρχουσα, βάσης ή σε περίπτωση πολύ βρόμικων επιφανειών, όπου ο καθαρισμός δεν μπορεί να είναι ολοκληρωτικός, μπορούν να σφραγίσουν την επιφάνεια προσφέροντας την κατάλληλη βάση.