Μια νέα σειρά υλικών με οικολογικές προδιαγραφές έρχεται να συμβάλει στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου κάθε κατοικίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ανησυχούν για την κατακόρυφη πτώση της ποιότητας ζωής στη σύγχρονη μεγαλούπολη θα συμφωνούν ότι η στροφή προς την οικολογική αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που έχουν σχέση με την κατοικία και τους χώρους όπου ζούμε είναι πλέον μονόδρομος. Κάτι που αν ισχύσει και για τον τομέα της δόμησης μπορεί να προσφέρει σπουδαία αποτελέσματα. Το δυστύχημα, βέβαια, είναι ότι στη χώρα μας δεν έχουν ληφθεί ακόμα μέτρα και αποφάσεις που να στηρίζουν την εξάπλωση αυτού του τρόπου κατασκευής κατοικιών.
Οικολογική δόμηση
Η ολιστική αρχιτεκτονική λαμβάνει υπόψη όλες εκείνες τις παραμέτρους που συντελούν στη δημιουργία κτιρίων φιλικών στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Εκτός από τα ζητήματα της λει-
τουργικότητας, της αισθητικής, της υγιεινής, του ηλιασμού,του σκιασμού και του αερισμού, τίθεται και αυτό της επιλογής υλικών που δε μολύνουν ή επιβαρύνουν το περιβάλλον, δεν είναι ενεργοβόρα, δε ρυπαίνουν τον αέρα, δεν είναι τοξικά και κυρίως μεσομακροπρόθεσμα δεν είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία. Θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε ατέλειωτες σελίδες για τα επικίνδυνα ή μη δομικά υλικά, τα χρώματα, τις σωληνώσεις, τους αγωγούς αποχέτευσης, τα κουφώματα, τη στεγάνωση των κεκλιμένων στεγών, τα προϊόντα ξύλου κ.ά., αλλά επιλέξαμε να αρχίσουμε με τα υλικά που χρησιμοποιούνται στις θερμομονώσεις και τις ηχομονώσεις των τοίχων και των πατωμάτων γενικώς.
Αρχικά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι επειδή δεν μπορούμε να αναφέρουμε -για ευνόητους λόγους- συγκεκριμένες φίρμες, τύπους και κατηγορίες υλικών, το μόνο που μπορούμε να σας προτείνουμε είναι να επιλέγετε και να χρησιμοποιείτε αυτά που πληρούν ορισμένα φιλοπεριβαλλοντικά κριτήρια και που σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπου προωθείται η οικολογική δόμηση, τηρούν τις μεθοδολογίες της «Περιβαλλοντικής Προτίμησης».
Ιδιότητες των μονοτικών υλικών
Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας: δεν είναι ένα σταθερό μέγεθος, αλλά μία γραμμική συνάρτηση που αυξάνεται ανάλογα με τη θερμοκρασία και συνήθως χαρακτηρίζεται από μια μέση τιμή.
Συντελεστής αντίστασης στη διάχυση υδρατμών (μ): ο συγκεκριμένος συντελεστής είναι ένα μέγεθος αδιάστατο που μας δίνει κατά πόσο η αντίσταση στη διάχυση υδρατμών ενός στρώματος του υλικού είναι μεγαλύτερη σε σχέση με το στρώμα αέρα ίσου πάχους.
Μηχανική αντοχή: είναι η αντοχή που απαιτείται για μια κατασκευή και προσδιορίζει το σύστημα της θερμομόνωσης που θα χρησιμοποιηθεί.
Σταθερότητα διαστάσεων: αφορά τις θερμομονωτικές πλάκες που κατασκευάζονται με θερμικές διεργασίες και των οποίων οι ονομαστικές διαστάσεις μπορεί να διαφοροποιηθούν λόγω μεγάλων θερμοκρασιακών μεταβολών.
Αντίσταση στη φωτιά: εξετάζει τη συμπεριφορά των θερμομονωτικών υλικών στη φωτιά.
Ειδικό βάρος: είναι σημαντική ιδιότητα διότι ένα πιο ελαφρύ υλικό μπορεί να έχει χειρότερες θερμομονωτικές ιδιότητες από ένα βαρύτερο, ακόμα κι αν ανήκουν στην ίδια κατηγορία.
Η χρήση του φελλού
Ο φελλός είναι ένα άριστο θερμομονωτικό, οικολογικό υλικό. Τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι εντυπωσιακά. Η κατανάλωση ενέργειας για την παραγωγή του είναι χαμηλή (80-90 kwh/m3), είναι 100% ανακυκλώσιμος, φιλικός προς το περιβάλλον και με μηδενικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Οι θερμομονωτικές του ιδιότητες είναι ικανοποιητικές καθώς προστατεύει απόλυτα το χώρο από τις μεγάλες αλλαγές της θερμοκρασίας. Σίγουρα δεν είναι το πιο οικονομικό υλικό και μπορεί τα δάπεδα από φελλό να μη διακρίνονται για την αντοχή τους, τα πλεονεκτήματά του όμως είναι πολύ σημαντικά.
Ο φελλός προτείνεται, επίσης, για τις ηχομονωτικές του ιδιότητες και θεωρείται ιδανική λύση για το δάπεδο της κρεβατοκάμαρας του σπιτιού ή του παιδικού δωματίου. Πριν τοποθετήσετε μόνωση από φελλό, μην ξεχνάτε να ζητάτε πιστοποίηση που να πληροί τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς ασφαλείας, καθώς κάποιοι κατασκευαστές χρησιμοποιούν κατά την τοποθέτησή του συνθετικές κόλλες που περιέχουν την επικίνδυνη φορμαλδεΰδη. Δυστυχώς, παρόλο που η αγορά διαθέτει μεγάλη ποικιλία, η χρήση του φελλού στη χώρα μας δεν είναι διαδεδομένη όσο θα έπρεπε. Ειδικά για την επίστρωση δαπέδου υπάρχουν πλακίδια από πεπιεσμένο φελλό τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν και σε ήδη υπάρχουσες επιφάνειες. Μπορείτε να τα χρωματίσετε, να τα ζωγραφίσετε ή να διατηρήσετε το φυσικό χρώμα του υλικού. Για να τα αδιαβροχοποιήσετε θα πρέπει να περάσετε μια ή δυο στρώσεις βερνικιού ειδικού για τη στεγανοποίηση πορωδών υλικών, όπως ο φελλός.
Τα οικολογικά θερμομονωτικά υλικά
Ο Κώστας Τσίπηρας, πρωτοπόρος στον τομέα της οικολογικής δόμησης στη χώρα μας, στο βιβλίο-ευαγγέλιο Οικολογική Αρχιτεκτονική (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ) αναλύει βάσει των ιδιοτήτων τους δεκαεπτά οικοδομικά υλικά που έχουν σχέση με τις μονώσεις. Μεταξύ αυτών ο συνθετικός γύψος, η συνθετική κόλλα, το τσιμέντο τύπου Portland, το φυσικό λινέλαιο, το ασβεστοκονίαμα, το τούβλο, το κερί, ο άργιλος, ο φελλός και φυσικά το ξύλο. Μόνο τα τέσσερα τελευταία, λόγω των διάφορων ιδιοτήτων τους, είναι απολύτως προτεινόμενα.
Στον πίνακα δε όπου παρουσιάζει τα πιο κατάλληλα μονωτικά υλικά (αναφέρουμε ενδεικτικά τον υαλοβάμβακα, το φελλό, τον κοκκοφοίνικα, τον περλίτη, την πολυουρεθάνη και την πολυστυρόλη) σε σχέση με τη συνολική ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή τους, το ποσοστό συνολικής ενέργειας που δεν μπορεί να ανανεωθεί και το χρόνο ενεργειακής απόσβεσης, προτείνει ως ενδεδειγμένα το φελλό (σε πανέλα), τον κοκκοφοίνικα και τον περλίτη.
Η τελική του πρόταση δε για τα θερμομονωτικά υλικά που διατίθενται στην αγορά -πάντα βάσει των ιδιοτήτων τους και της μη επικινδυνότητάς τους για την ανθρώπινη υγεία- είναι:
Ο περλίτης: βρίσκεται στη φύση, ανακυκλώνεται μερικώς, δεν απελευθερώνει τοξικές ουσίες κατά τη χρήση του και είναι ένα καλό θερμομονωτικό υλικό.
—Ο διογκωμένος φελλός: το συγκεκριμένο υλικό χρειάζεται να γίνει ευρύτερα γνωστό και αποδεκτό, γι’ αυτό και σας τον παρουσιάζουμε εκτενέστερα.
—Τα υλικά Fibragglos (στα οποία ανήκει και το Heraklith): είναι ανανεώσιμα όσον αφορά το ξυλόμαλλο και λιγότερο όσον αφορά το μαγνησίτη. Ανακυκλώνονται εύκολα, δεν παρουσιάζουν προβλήματα για την υγεία των κατοίκων ενός κτιρίου και σε περίπτωση πυρκαγιάς δεν απελευθερώνουν τοξικές ουσίες.
Η Greenpeace, σε πίνακές της όπου παρουσιάζει ενδεικτικά παραδείγματα επιλογών σε δομικά προϊόντα ειδικά για τη μόνωση τοίχων, αναφέρει:
Εφαρμογή Μόνωση Τοίχων (XPS)
1η προτίμηση Φελλός, Κυταρρίνη, Ξυλόμαλλο, Biofiber (βιοπολυμερές από καλαμπόκι)
2η προτίμηση Πετροβάμβακας
3η προτίμηση Διογκωμένη πολυστερίνη (EPS), Υαλοβάμβακας
Δε συνιστάται Εξηλασμένη πολυστερίνη (XPS), Πολυουρεθάνη
Σημείωση: Πολύτιμες πληροφορίες για τις ιδιότητες των θερμομονωτικών υλικών, πίνακες με ερμηνείες για την κατανάλωση ενέργειας, τις θερμικές, τις ακουστικές και τις ηλεκτρικές ιδιότητες, καθώς και τη διαπνοή και την οικολογική συμβατότητα μπορείτε να βρείτε στο site: http://www.buildings.gr/greek/eksoplismos/oikologika_ilika/thermomonosi.htm Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο site: http://www.greenpeace.org/Greece/137368/137396/138760
