Το άγχος των αλλαγών
Φαίνεται να υπάρχει σχέση μεταξύ των στρεσογόνων καταστάσεων, των αντιδράσεων του μυαλού και του σώματός μας σε αυτές και στα αρχικά στάδια της κατάθλιψης. Κάποια τραυματικά γεγονότα, όπως π.χ. ο θάνατος ενός αγαπημένου μας προσώπου, η απώλεια της δουλειάς μας, ένα διαζύγιο ή το τέλος μιας σχέσης, προκαλούν τόσο έντονο άγχος, που μπορεί να γίνουν αιτία κατάθλιψης.
Όμως, στρες μπορεί να προκαλέσουν και κάποιες «θετικές» καταστάσεις, όπως π.χ. μια καινούργια δουλειά, εξαιτίας της ανάληψης των νέων ευθυνών που τη συνοδεύουν, ένας επικείμενος γάμος, που σηματοδοτεί μια νέα ζωή, μια μετακόμιση ή η συνταξιοδότηση. Είτε θετικά είτε αρνητικά, κάποια γεγονότα στη ζωή μας μάς προκαλούν τεράστιο άγχος εξαιτίας των αλλαγών που αυτά συνεπάγονται.
Στρες και κατάθλιψη
Δεν είναι γνωστές οι αιτίες που κάποιοι άνθρωποι καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν το άγχος τους, ενώ κάποιοι άλλοι όχι, και βαθμιαία οδηγούνται στην κατάθλιψη. Ίσως η κληρονομικότητα και η ανθρώπινη βιοχημεία να παίζουν κάποιο ρόλο. Το ίδιο το άγχος είναι μια φυσιολογική ψυχολογική και σωματική αντίδραση απέναντι στις θετικές και τις αρνητικές πλευρές της ζωής. Μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες με αυξημένη αντίληψη και ετοιμότητα. Ωστόσο, οι χρόνια αγχογόνες καταστάσεις συνδέονται και αυξάνουν την πιθανότητα κατάθλιψης, αν δεν έχουμε μάθει να τις αντιμετωπίζουμε σωστά. Μπορεί να μας κάνουν να είμαστε συχνά κακόθυμοι, να μην είμαστε αποδοτικοί στην εργασία μας, να μην «ευχαριστιόμαστε» τις αισθηματικές μας σχέσεις, ακόμα και να μην καταφέρνουμε να ανταποκριθούμε στα απλά καθημερινά μας καθήκοντα.
Αναγνωρίζεις μήπως τον εαυτό σου;
Το παρακάτω τεστ θα σε βοηθήσει να εκτιμήσεις την παρούσα συναισθηματική σου φάση, όμως σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει και ούτε μπορεί να υποκαταστήσει τη γνώμη ενός ειδικού ψυχιάτρου ή ψυχοθεραπευτή!
Κάνε το τεστ στην επόμενη σελίδα.
Απάντησε στις ερωτήσεις του τεστ και υπολόγισε πόσα Α, Β ή Γ έχεις συγκεντρώσει. Δες τη βαθμολογία σου και διάβασε τα αποτελέσματα, που εξηγούν τι θα σας βοηθήσει περισσότερο να αντιμετωπίσετε την παρούσα ψυχολογική σας φάση.
Α. Όχι, δεν μου συμβαίνει ποτέ.
Β. Ίσως, κάποιες φορές.
Γ. Ναι, συνεχώς εδώ και πάνω από δύο εβδομάδες.
- Αισθάνεσαι σε κακή ψυχολογική κατάσταση το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας;
- Μήπως έχασες το ενδιαφέρον σου για δραστηριότητες που κάποτε σου άρεσαν και σε ευχαριστούσαν;
- Σε κουράζουν καθημερινές υποχρεώσεις τις οποίες πριν από λίγο καιρό διεκπεραίωνες εύκολα;
- Δυσκολεύεσαι να πάρεις αποφάσεις;
- Σου είναι δύσκολο να συγκεντρωθείς;
- Έχεις αλλάξει διατροφικές συνήθειες; Για παράδειγμα, μήπως δεν πεινάς και έχεις αδυνατίσει πολύ ή, αντίθετα, μήπως δεν μπορείς να συγκρατηθείς και έχεις παχύνει;
- Έχεις αλλάξει τη ρουτίνα του ύπνου σου; Δηλαδή, μήπως ξυπνάς στη μέση της νύχτας ή πολύ νωρίς το πρωί χωρίς να υπάρχει λόγος ή μήπως αισθάνεσαι συνεχώς νυσταγμένη και θα ήθελες να κοιμάσαι συνέχεια;
- Αισθάνεσαι συνεχώς κουρασμένη και εξασθενημένη, αν και κάνεις τα ίδια πράγματα όπως συνήθως;
- Πίνεις περισσότερο αλκοόλ απ’ ό,τι συνήθως;
- Κλαις συχνά;
- Μήπως είσαι πιο ευερέθιστη και ανυπόμονη απ’ ό,τι συνήθως;
- Δεν σου αρέσει το σεξ όπως παλιά;
- Σου συμβαίνει να μην επιθυμείς τη συναναστροφή με την οικογένεια και τους φίλους σου, ώστε να μην αναγκάζεσαι να τους μιλάς;
- Υποφέρεις από «πονάκια» (π.χ. πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές κ.λπ.) που δεν φαίνεται να προέρχονται από κάποια φυσική αιτία;
- Μήπως είσαι ιδιαίτερα ανήσυχη και ταραγμένη τον τελευταίο καιρό, χωρίς κανέναν προφανή λόγο;
- Έχασες ξαφνικά την αυτοπεποίθησή σου;
- Ρίχνεις συνεχώς πάνω σου το φταίξιμο για την έκβαση των σχέσεών σου και για τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι;
- Είσαι απαισιόδοξη για το μέλλον σου;
- Μήπως αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι «εκτός πραγματικότητας»;
- Σου συμβαίνει να σκέφτεσαι την αυτοκτονία;
ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν απάντησες στην τελευταία ερώτηση Β ή Γ, να επικοινωνήσεις το συντομότερο με κάποιον ειδικό ψυχοθεραπευτή ή ψυχίατρο.
Διάβασε τώρα στις επόμενες σελίδες τα αποτελέσματα.
Όλα πάνε καλά, αν οι περισσότερες απαντήσεις σου είναι Α, έχεις μόνο 1-2 Β και καμιά Γ! Οι διαθέσεις της συμπεριφοράς σου είναι φυσιολογικές, μην ανησυχείς!
Είσαι αγχωμένη, εάν έχεις επιλέξει κυρίως Α και μερικά Β ή κυρίως Β. Κάποιες φορές ίσως αισθάνεσαι να «χάνεις το έδαφος», αλλά είναι άγχος και όχι κατάθλιψη.
Πιθανόν έχεις κατάθλιψη, εάν έχεις επιλέξει Γ στις πρώτες δύο ερωτήσεις και σε άλλες τρεις ή περισσότερες.
Το αποτέλεσμα έδειξε: ΑΓΧΟΣ
Μην ανησυχείς!
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, και ιδιαίτερα αν κάνεις κάποια απαιτητική εργασία, είναι πολύ φυσικό κάποιες στιγμές να αγχώνεσαι. Η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη, που εκλύονται από τον οργανισμό σε καταστάσεις άγχους, σε βοηθούν να έχεις διαύγεια πνεύματος, να είσαι προσεκτική και έτοιμη για… δράση! Αλλά αν αισθάνεσαι ότι τα γεγονότα σε παρασύρουν και ότι δυσκολεύεσαι να κυριαρχήσεις στα συναισθήματά σου, ίσως έφτασε η ώρα να… κάνεις διακοπές!
Νίκησε το άγχος και την αϋπνία!
Το στρες για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να προκαλέσει αϋπνία, διαταραχές στις διατροφικές μας συνήθειες, ενώ κάποιες φορές, για να ηρεμήσουμε, μπορεί να στραφούμε στο κάπνισμα ή το αλκοόλ. Αν αυτή είναι η περίπτωσή σου, απευθύνσου στο γιατρό σου, για να σου συστήσει την κατάλληλη αγωγή. Σε περιπτώσεις έντονου άγχους οι γιατροί συστήνουν κάποια ήπια αγχολυτικά, που σε βοηθούν στη χαλάρωση και στο να κοιμηθείς καλύτερα. Χρειάζεται να ακολουθήσεις ακριβώς τις οδηγίες του, καθότι η μακροχρόνια λήψη αυτού του τύπου των φάρμακων μπορεί να προκαλέσει εθισμό. Εναλλακτικοί τρόποι αντιμετώπισης του άγχους είναι κάποιες ειδικές ασκήσεις χαλάρωσης και αναπνοές, τις οποίες ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να σας δείξει ώστε να αποφύγεις τα φάρμακα.
4 κινήσεις ματ: Κάνε τες τώρα
Μάθε τα όριά σου! Το στρες αυξάνεται όσο περισσότερο αυξάνονται οι απαιτήσεις που έχουμε οι ίδιοι από τον εαυτό μας. Αποδέξου το γεγονός ότι δεν μπορούμε πάντα να αποδίδουμε το καλύτερο που μπορούμε και αφιέρωσε στον εαυτό σου κάποιες στιγμές μέσα στη μέρα χωρίς επαγγελματικές ή άλλες υποχρεώσεις.
Σεβάσου τον ελεύθερο χρόνο σου! Ο ελεύθερος χρόνος σου είναι δικός σου και μόνο, μην αισθάνεσαι υποχρεωμένη να κάνεις κάτι για να τον γεμίσεις. Απλώς αφέσου σε αυτές τις στιγμές, ξεκουράσου, μείνε σιωπηλή ή τεμπέλιασε.
Χαλάρωσε! Η γιόγκα, ο διαλογισμός, η καθημερινή σωματική άσκηση είναι υπέροχες τεχνικές χαλάρωσης του σώματος, αν όμως αισθάνεσαι ότι ακόμα και αυτά είναι πολύ «δραστήρια» για εσένα, δοκίμασε κάτι πιο «παθητικό», όπως π.χ. να κάνεις κάποιες συνεδρίες μασάζ. Επίσης, εξέτασε το ενδεχόμενο να περιορίσεις τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις σου.
Κάνε ψυχοθεραπεία! Θα σε βοηθήσει να κατανοήσεις τους λόγους για τους οποίους θέλεις να είσαι πάντα στην «πρώτη γραμμή» και να μην ηρεμείς ποτέ. Επίσης, θα σε βοηθήσει στην περίπτωση που υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος που είσαι τόσο αγχωμένη, π.χ. στην περίπτωση που αντιμετωπίζεις σοβαρά οικογενειακά ή επαγγελματικά προβλήματα, καθότι θα σε βοηθήσει να κάνεις τις σωστές επιλογές και να απλοποιήσεις τη ζωή σου.
Το αποτέλεσμα έδειξε: ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
Μην χάνεις χρόνο!
Η κατάθλιψη, στη σημερινή εποχή, είναι μια από τις πιο συνηθισμένες ψυχικές ασθένειες, και, ακριβώς επειδή είναι ασθένεια, απαιτεί τη βοήθεια του κατάλληλου γιατρού –ψυχίατρου, ψυχοθεραπευτή–, ο οποίος θα μπορέσει να αξιολογήσει την κατάσταση και να προτείνει την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση. Το φάσμα αυτών των προσεγγίσεων είναι μεγάλο και περιλαμβάνει και σωματικές αλλά και ψυχοθεραπευτικές μεθόδους.
Τι πρέπει να ξέρεις για τα αντικαταθλιπτικά
Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ανήκουν στις σωματικές μεθόδους αντιμετώπισης της καταθλιπτικής διαταραχής, αλλά κυρίως της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να χορηγούνται από έμπειρο γιατρό. Οι νέες γενιές αντικαταθλιπτικών είναι πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές από παλιά. Ωστόσο, μην περιμένεις ότι το πρόβλημα θα λυθεί μέσα σε μερικές μέρες. Για να δράσουν οι βασικές ουσίες των φαρμάκων που σταθεροποιούν την ψυχική κατάσταση του ασθενούς χρειάζονται αρκετές εβδομάδες. Φυσικά απαγορεύεται να τα πάρει κάποιος από μόνος του κάνοντας το γιατρό του εαυτού του ή επειδή του τα πρότεινε κάποιος που είχε τα ίδια συμπτώματα ή επειδή τα είχε πάρει και παλιά και τώρα τα συμπτώματα επανήλθαν!
Στην ψυχοθεραπεία λέμε ΝΑΙ όταν:
- Η κατάθλιψη σε εμποδίζει να ακολουθήσεις τις συνηθισμένες δραστηριότητές σου.
- Οι συνεδρίες ψυχοθεραπείας –ακόμα κι αν έχουν συνταγογραφηθεί κάποια φάρμακα– θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις πιο γρήγορα και άμεσα τα προβλήματα που σε απασχολούν και να μάθεις να τα λύνεις μόνη σου, για πάντα.
- Πρέπει να αντιμετωπίσεις την οικογένεια και τους φίλους σου και δεν ξέρεις πώς να τους εξηγήσεις τη φύση της ασθένειάς σου. Ο ψυχοθεραπευτής/τρια θα σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα τα συμπτώματα (όπως, π.χ., την απροθυμία σου να συμμετέχεις σε διάφορες κοινωνικές ή οικογενειακές δραστηριότητες, το να θέλεις να «τεμπελιάζεις» ή άλλες «περίεργες» συμπεριφορές) και θα γίνει πιο εύκολο να τα εξηγήσεις στους άλλους. Εάν, παρ' όλα αυτά, σου φαίνεται δύσκολο να το κάνεις η ίδια, ζήτησε βοήθεια από το γιατρό σου ή πες τους να μιλήσουν οι ίδιοι μαζί του.
.
Πρώτη δημοσίευση:Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 122
Update: Οκτώβριος 2015.
