ΣΗΜΕΙΩΣΗ: οτιδήποτε διαβάσετε γι αυτή την ταινία θα σας στερήσει την απόλαυση και την δυνατότητα να την κρίνετε με καθαρό μάτι. Αυτό κάναμε κι εμείς πριν από λίγες μέρες στο Βερολίνο: μπήκαμε στην προβολή έχοντας δει προηγουμένως μόνο το τρέιλερ. Καλύτερα πρώτα να δείτε την ταινία και μετά να διαβάστε τις κριτικές.
Βασικό ατού της ταινίας λοιπόν είναι η εντυπωσιακή ανατροπή (ούτε καν να την υποψιαστείς δεν μπορείς) που σε υποχρεώνει να την ερμηνεύσεις με εντελώς διαφορετικά κριτήρια από αυτά που πιθανώς είχες ενεργοποιήσει στην αρχή. Σε κάθε περίπτωση βέβαια το θέμα του Σκορσέζε είναι και πάλι ένα: η κάθοδος ενός ανθρώπου στην Κόλαση, όπου θα προσπαθήσει να καθαρθεί και να βρει τον δικό του Παράδεισο.
Αστυνομικός και ήρωας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ντι Κάπριο στέλνεται στο νησί του τίτλου όπου λειτουργεί ένα άσυλο ψυχοπαθών δολοφόνων. Αποστολή του να διερευνήσει την μυστηριώδη εξαφάνιση μιας γυναίκας η οποία, βρίσκεται εκεί διότι έπνιξε εν ψυχρώ και τα τρία παιδιά της. «Σαν να εξατμίστηκε μέσα από το κελί της» λέει στον Ντι Κάπριο και τον βοηθό του Μαρκ Ράφαλο ο διευθυντής του ασύλου Μπεν Κίνγκσλεϊ. Η έρευνα όμως που οι δύο αστυνομικοί αρχίζουν, μοιάζει με την κάθοδο του Θησέα στον λαβύρινθο, ή μάλλον με την πορεία όλων των σκορσεζικών ηρώων, οι οποίο εξαναγκάζονται, από τις περιστάσεις, να περάσουν μέσα από την Κόλαση αν θέλουν λυτρωθούν.
Το αν αυτή η λύτρωση θα είναι ή όχι ευχάριστη αποτελεί βέβαια και το πιο σημαντικό, το πιο καθοριστικό σημείο της φιλοσοφίας του Σκορσέζε. Το σημείο που δοκιμάζεται και αποδεικνύεται η κινηματογραφική του ιδιοφυΐα.
Και η έρευνα συνεχίζεται στο εξόχως αφιλόξενο περιβάλλον του ιδρύματος καθώς η βροχή μαστιγώνει τα πάντα γύρω και ο αέρας ξεριζώνει δέντρα και φέρνει από το παρελθόν εφιάλτες και άλυτα μυστικά που ζητούν επιβεβαίωση. Διότι εκτός από την κρατούμενη που εξαφανίστηκε σαν φάντασμα, ο Ντι Κάπριο έχει να παλέψει και με ένα δικό του φάντασμα: Η γυναίκα του πέθανε σε φωτιά που έβαλε ένας πυρομανής, κρατούμενος κατά πάσα πιθανότητα στο ίδιο αυτό ίδρυμα.
Σκηνοθετώντας με τον γνωστό γοητευτικά νευρώδη τρόπο του ο Μάρτιν Σκορσέζε εξερευνά κι εδώ την τραγωδία της ανθρώπινης ενοχής, την αέναη αμαρτία της ύπαρξης. Καθολικός όπως είναι, ο δημιουργός του «Ταξιτζή» και του «Οργισμένου Ειδώλου», προσπαθεί να δώσει απαντήσεις μέσα από την διαδικασία της τιμωρίας, από την ταπείνωση που θα φέρει την ανάταση. Ένα νέο θέμα που τον βασανίζει εδώ είναι η ακούσια εξαχρείωση του ανθρώπου, η μεταμόρφωσή του σε κτήνος.
Πώς γίνεται αυτό και με τι τρόπο μπορεί κανείς να το αποφύγει; Το ερώτημα ίσως απαντηθεί στο τελευταίο πλάνο της ταινίας.
Στην τέταρτη (μετά τις «Συμμορίες της Νέας Υόρκης», το «Aviator» και τον «Πληροφοριοδότη») συνεργασία του με τον Σκορσέζε ο Ντι Κάπριο μοιάζει ακόμη πιο ώριμος, ακόμη πιο σίγουρος στον έλεγχο της τεχνικής του- είναι σχεδόν απίστευτο, αλλά αυτός ο πρώην χαζοπιτσιρικάς τείνει να γίνει ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς των τελευταίων δεκαετιών.
ΟΡΕΣΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗΣ
