Ατυπη συνέχεια της ανεπίσημης τριλογίας του για τον θάνατο («Gerry», «Εlephant», «Last Days»), το «Ρaranoid Ρark» είναι για τον Γκας Βαν Σαντ μία προσπάθεια εξιλέωσης από όσους κατηγόρησαν την τελευταία αυτή -θριαμβευτική σε επίπεδο βραβείων και κριτικής αποδοχής- περίοδο της καριέρας του για άκρατο εστετισμό. Στο ίδιο μοτίβο της ελλειπτικής αφήγησης, επιχειρεί αυτή τη φορά μία ελεύθερη μεταφορά πάνω στο «Εγκλημα Και Τιμωρία» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι πατώντας πάνω στην πρώτη ύλη του ομώνυμου βιβλίου του Μπλέικ Νέλσον, γέννημα θρέμμα της μόνιμης κατοικίας του Βαν Σαντ και των ηρώων του, το Πόρτλαντ.
Ο ήρωας του, ένας 16χρονος νεαρός που μεγαλώνει μέσα στη μοναξιά της εφηβείας του, περνάει τις ώρες του γράφοντας στο ημερολόγιο του και κοιτώντας όσους είναι καλύτεροι από αυτόν στο σκέιτμπορντ. Και το ατύχημα στο οποίο θα εμπλακεί, χωρίς τη θέληση του, θα είναι απλά μία ακόμη προσθήκη στην προαιώνια ενοχή που μοιάζει να κουβαλάει, είτε αυτή είναι το βάρος των χωρισμένων και απόντων γονιών του είτε η αδυναμία του να βρει τη δική του θέση σε έναν κόσμο που προτιμά να τον αντιμετωπίζει αδιάκριτα ως «περιθώριο». Μέσα από το αφοπλιστικό -γεμάτο ερωτηματικά που δεν θα πάρουν ποτέ απαντήσεις- βλέμμα του Αλεξ, ο Βαν Σαντ συνεχίζει στην πραγματικότητα την εξερεύνησή του στο αχανές της εφηβείας, ακριβώς στο σημείο που αυτή συναντά τη βία της καθημερινότητας. Και σε μία έξαρση συναισθηματισμού αποφασίζει να είναι αυτός ο ήρωας (περισσότερο από τους δολοφόνους του «Ελέφαντα» ή τους Τζέρι του «Gerry») που θα ανοίξει -έστω και συγκρατημένα- την καρδιά του στους θεατές.
Σε αντίθεση με τους προηγούμενους ήρωες του σκηνοθέτη, ο Αλεξ δεν λειτουργεί ως μοντέλο ήρωα (μαθητής στον «Ελέφαντα», ροκ σταρ στις «Τελευταίες Μέρες») αλλά ως ένας ήρωας με σάρκα και οστά, βάζοντας τον Γκας Βαν Σαντ στη δύσκολη θέση να τον ακολουθήσει όχι μόνο με τη διεισδυτική κάμερα του αλλά και με την ευθύνη ενός «ενήλικου» παρατηρητή. Μένοντας και αυτός, αναπόφευκτα, αμήχανος πολλές φορές μπροστά στην πολυπρόσωπη και απρόβλεπτη συμπεριφορά ενός εφήβου που σε κάθε περίπτωση είναι πολύ πιο εύκολο να παρατηρήσεις παρά να προσπαθήσεις να καταλάβεις.
Μανώλης Κρανάκης
