Υπάρχει κάτι στη στωική και αυτοσαρκαστική τσέχικη ψυχοσύνθεση που πάντοτε τροφοδοτούσε την εθνική κινηματογραφία με μαύρο χιούμορ εν μέσω των τραγικότερων συμβάντων και που εξακολουθεί να συγκινεί. Από τους βετεράνους του Τσέχικου Νέου Κύματος, ο Γίρι Μένζελ επιχειρεί μια σχεδόν σουρεαλιστική κατάδυση στα έργα και τις ημέρες ενός φαντασμένου κοντοπίθαρου που ενδιαφέρεται περισσότερο για τις ερωτικές του κατακτήσεις και την κοινωνική του αναρρίχηση παρά για την ιστορική συντέλεια που ετοιμάζεται γύρω του.
Συγχωνεύοντας μπουρλέσκ και βουβή κωμωδία, η σκηνοθεσία του Μένζελ βγάζει χωρίς εμπάθεια τη γλώσσα τόσο στους άπληστους κροίσους, όσο και στον αφελή νέο που διακαώς επιθυμεί να τους μοιάσει. Σεκάνς χορογραφημένες με άψογα συντονισμένη τρέλα αναπαριστούν την προκλητική χλίδα των πολυτελών ξενοδοχείων και καταρρακώνουν την γερμανική υπερδύναμη όχι μέσα από τις ήδη γνωστές φρικωδίες του πολέμου, αλλά αναδεικνύοντας κωμικά τον παραλογισμό της εμμονής με τη γενετική υπεροχή. Μπορεί οι σκηνές του μετανοημένου, μεσήλικα ήρωα να μοιάζουν εκτός τόπου πλάι στο ντελίριο της υπόλοιπης ταινίας, επικοινωνούν ωστόσο ατόφια μια πίκρα για τα χρόνια που αφιερώθηκαν σε λάθος προτεραιότητες.
Υπάρχουν στιγμές που ο Μένζελ χάνει το μέτρο, όμως ακόμη κι όταν φτάνει στα άκρα η σάτιρά του δεν γίνεται ποτέ κακόγουστη. Άλλωστε, οποιοδήποτε ψεγάδι φαντάζει ασήμαντο, όταν δίπλα στους περισσότερους συνομήλικούς του που προδίδονται θλιβερά από τις δημιουργικές ρυτίδες τους, ο Μένζελ πεισματικά παραμένει απολαυστικά ιλαροτραγικός.
Θανάσης Πατσαβός
