Περίεργα παιχνίδια των σκιών στους τοίχους. Απειλητικά βήματα πίσω σου. Απότομοι θόρυβοι μέσα στη σιωπή. Κίνδυνοι που ελλοχεύουν μέσα στο σκοτάδι. Αυτός είναι ο μυσταγωγικός και ανατριχιαστικός κόσμος που έχτισε στα τέσσερα χρόνια βασιλείας του στο b-movie τμήμα παραγωγής της εταιρίας RKO ο ρωσικής καταγωγής Βαλ Λιούτον. Το υπέροχο πακέτο της Warner θυμίζει αυτή την σπουδαία περίοδο για τον κινηματογραφικό τρόμο μέσα από τις εννέα σημαντικότερες συνεισφορές του παραγωγού. Η αρχή γίνεται με το θρυλικό Cat People (1942,**** ), τις αγχώδεις υποψίες της Σιμόν Σιμόν ότι έχει πέσει θύμα αρχαίας κατάρας και τον τρόπο με τον οποίο σεξουαλικότητα και εμμονή ενώνονται σε ένα αλησμόνητο μάθημα υπαινικτικού τρόμου. Στο The Leopard Man (1943,**** ) μια λεοπάρδαλη που απέδρασε από το κλουβί της βυθίζει μια ολόκληρη μεξικανική πόλη στο φόβο και δίνει αφορμή για μερικά από τα πιο ατμοσφαιρικά και αόριστα απειλητικά πλάνα στο σινεμά. Το αριστούργημα του Λιούτον και της συνεργασίας του με τον Τουρνέρ βρίσκεται, εντούτοις, στο δισκάκι που περιέχει το Ι Walked With Α Zombie (1943 ***** ). Μεταφορά της λογοτεχνικής «Τζέιν Εϊρ» σε μια Αϊτή την οποία βασανίζουν οι προκαταλήψεις και οι τελετές μαύρης μαγείας, το σαγηνευτικό φιλμ γίνεται ένα λυρικό ποίημα αφιερωμένο στο σκοτάδι, το σεληνόφως και σε εκείνα τα μυστηριώδη πράγματα που δεν θα γίνουν ποτέ κατανοητά από τον άνθρωπο.
Πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Ρόμπερτ Γουάιζ, το Cursed Of The Cat People (1944,***) δεν είναι τόσο ριμέικ όσο μια πανέμορφη ψυχολογική σπουδή για τα αινίγματα της παιδικής ηλικίας αλλά και τη μοναξιά του να ξεχωρίζεις από τους άλλους. Πρώτη ταινία και για τον Μαρκ Ρόμπσον, το ατμοσφαιρικό The Ghost Ship (1943,*** ) βρίσκει τους επιβάτες ενός πλοίου να παλεύουν με τον κίνδυνο που καιροφυλακτεί στο πρόσωπο ενός φονιά ο οποίος κρύβεται ανάμεσά τους, πρέπει, ωστόσο, να στραφεί κανείς στο The Seventh Victim (1943,****) για να βρει το κρυφό διαμάντι στην καριέρα τόσο του Ρόμπσον όσο και του Λιούτον. Από τις πρώτες ταινίες που μίλησαν ανοιχτά για σατανισμό, το υποβλητικό και ασυνήθιστο για την εποχή φιλμ αποτελεί μια πεσιμιστική και μεταφυσική θρίλερ άσκηση, γεμάτη αξέχαστες σκηνές και κλειδιά που σε βοηθούν να τη διαβάσεις ως κάτι παραπάνω απ ό,τι σε αφήνει να διακρίνεις.
Τρεις από τις σημαντικότερες παρουσίες του στην οθόνη ο Μπόρις Καρλόφ τις πραγματοποίησε στο πλευρό του Λιούτον. Ξεκίνησε με το εξπρεσιονιστικό The Body Snatcher (1945, ***) του Γουάιζ, συνέχισε στο Isle Of The Dead (1945, ***), το οποίο ξεκινά αργά αλλά επιταχύνει μετά από μια εκπληκτική σκηνή πρόωρης ταφής και έκλεισε με το φιλόδοξο στιλιστικά και ποτισμένο με ένα διεστραμμένο χιούμορ Bedlam (1946, ***). Κρίμα μοναχά που κάπου εδώ η μεταστροφή του κοινού προς προφανέστερα θεάματα τρόμου έβαλε τέλος στα υπαινικτικά δημιουργήματα του Λιούτον.
if you like this...
...ενδώστε στα παιχνίδια που παίζει με τη δεισιδαιμονία και την πραγματικότητα ο Ζακ Τουρνέρ στο κλασικό NIGHT OF ΤΗΕ DEMON (1957, περιοχή 2, COLUMBIA TRI STAR VΙDΕΟ).
...παρακολουθήστε τον Τζακ Κλέιτον να διασκευάζει υποδειγματικά το «Στρίψιμο Της Βίδας» του Χένρι Τζέιμς στο ΤΗΕ INNOCENTS (1961, περιοχής 1, FOX ΗΟΜΕ ΕΝΤΕRΤΑΙΝΜΕΝΤ).
...απολαύστε τις ατμοσφαιρικές ασκήσεις με τον υπαινικτικό τρόμο που πετυχαίνει ο Αλεχάντρο Αμενάμπαρ στο ΤΗΕ OTHERS (1964, περιοχής 2, ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ).
...αγοράστε το OUT OF ΤΗΕ PAST (1947, περιοχής 1, WARNER ΗΟΜΕ VIDEO), ένα αξεπέραστo φιλμ νουάρ αριστούργημα δια χειρός Ζακ Τουρνέρ.
LΕSSΟΝS ΙΝ DΑRΚΝΕSS
ΡΟΜΠΕΡΤ ΓΟΥΑΪΖ... «Ο Λιούτον είχε μια απίστευτη ικανότητα να αντλεί τις ιδέες του από τα πράγματα και τις λεπτομέρειες που έβρισκε γύρω του. Υπήρχαν περιπτώσεις όπου χρησιμοποιούσε σκηνικά που βρίσκονταν σε αχρηστία από άλλες ταινίες, ενσωματώνοντάς τα στη δική του. Συνέβαινε, όμως, και να αντλήσει μια ολόκληρη ιστορία από μια απλή ιδέα, όπως έγινε με το GHOST SHIP, το οποίο εμπνεύστηκε από κάτι εγκαταλειμμένα ντεκόρ πλοίου που είχε τύχει να βρει σε κάποιο σετ της RΚΟ».
«Ο Βαλ φρόντιζε να είναι πάντα πολύ ενθαρρυντικός και ένθερμος με όλους εκείνους τους σκηνοθέτες οι οποίοι επιχειρούσαν τότε να κάνουν τα πρώτα τους βήματα πίσω από την κάμερα. Μας άφηνε να δουλεύουμε μέσα σε συνθήκες απόλυτης ελευθερίας, βοηθούσε διαρκώς και δεν αμελούσε να σου δείχνει ότι σε εμπιστεύεται. Στάθηκε ο μοναδικός παραγωγός που γνώρισα ο οποίος δεν αναμείχθηκε ποτέ στη δουλειά του σκηνοθέτη».
ΒΑΛ ΛΙΟΥΤΟΝ... «Πάρε μια γλυκιά ερωτική ιστορία ή μια ιστορία με πρωταγωνιστές απλούς ανθρώπους όπως ο καθένας από εμάς, πρόσθεσε τρεις σκηνές υπαινικτικού τρόμου, μια σκηνή κανονικής βίας και φρόντισε όλα να έχουν τελειώσει στα εβδομήντα λεπτά. Αυτή είναι η φόρμουλα».
ΖΑΚ ΤΟΥΡΝΕΡ... «Οι ταινίες μας γυρίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου και γνώρισαν επιτυχία επειδή για έναν μυστηριώδη λόγο το κοινό έψαχνε εκείνο τον καιρό τρόπους για να τρομάξει. Το γιατί εξηγείται, ίσως, από το γεγονός ότι υποσυνείδητα όλοι απολαμβάνουμε το συναίσθημα του να τρομάζουμε από κάτι».
ΜΑΡΚ ΡΟΜΠΣΟΝ... «Μετά από μια σκηνή τρόμου στρεφόμασταν ευθύς προς κάτι λυρικό και όσο το δυνατόν πιο όμορφο. Κάπως έτσι προσπαθούσαμε να προσφέρουμε ανακούφιση στον θεατή».
