Σε μαγικά νησιά θέλω να βρεθούμε
Κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά πού πηγαίνει σε αυτή τη ζωή. Αυτό δεν αποτελεί, ασφαλώς, καμιά σπουδαία φιλοσοφική άποψη. Απλώς το να κάνεις σχέδια μοιάζει ανώφελο και αστείο σε μια πραγματικότητα που ευνοεί συνεχώς το απρόοπτο σε βάρος του προμελετημένου και του αναμενόμενου. Η ηρωίδα της ταινίας πιστεύει ότι γνωρίζει πολύ καλά πού πηγαίνει. Ο σκοπός της είναι να εγκαταλείψει τη Βόρεια Αγγλία και τον ξέφρενο εργένικο βίο στον οποίο αφιερωνόταν μέχρι πρότινος για να κατευθυνθεί στις σκοτσέζικες ακτές και στην υπόσχεση ενός γάμου. Ενα πλοιάριο περιμένει να τη μεταφέρει σε έναν ιδιωτικό νησί όπου κατοικεί ο μέλλοντας σύζυγός της, ένας αρκετά μεγαλύτερός της σε ηλικία και ζάπλουτος βιομήχανος. Ραγδαία επιδείνωση του καιρού και πυκνή ομίχλη εμποδίζουν οποιοδήποτε καραβάκι να σηκώσει άγκυρα, πράγμα που αναγκάζει την Τζόαν να ζητήσει καταφύγιο σε ένα ανεμοδαρμένο χωριουδάκι κοντά στην ακτή, περιμένοντας την στιγμή που ο διαολεμένος αέρας θα κοπάσει και θα της επιτρέψει να συνεχίσει το ταξίδι της. Μόνο που, στη διάρκεια της εκεί παραμονής της, η ηρωίδα θα γνωρίσει και σταδιακά θα ερωτευτεί έναν ήρεμο αξιωματικό του ναυτικού, κομμάτι κι αυτός ενός γοητευτικού κόσμου που παρέμενε μέχρι πρότινος παντελώς άγνωστος για την ηρωίδα και ο οποίος τώρα μόλις της αποκαλύπτεται. Βυθίζοντάς την για πάντα μέσα του...

Οπως το ωραιότατο ειδύλλιο που πρωταγωνιστεί στην καρδιά του «Ι Know Where Ι Μ Going», έτσι και το ίδιο το φιλμ γεννήθηκε κυριολεκτικά από ένα ατύχημα. Πραγματοποιήθηκε εκτάκτως, όταν ο Μάικλ Πάουελ ενημερώθηκε ότι δεν υπήρχε διαθέσιμο το (απαραίτητο) τεχνικολόρ φιλμ που θα επέτρεπε σε εκείνον και τον σταθερό συνεργάτη του Εμερικ Πρεσμπέργκερ να γυρίσουν το «Ζήτημα Ζωής Και Θανάτου». Δεδομένου ότι την περίοδο εκείνη ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν στην κορύφωσή του, η Βρετανική Αεροπορία είχε επιτάξει κάθε διαθέσιμο έγχρωμο φιλμ για δική της χρήση.

Θέλοντας να αξιοποιήσει δημιουργικά τον χρόνο του μέχρι να γίνει εφικτή η πραγματοποίηση εκείνης της φιλόδοξης ταινίας, οι σκηνοθέτες αποφάσισαν να δώσουν σάρκα και οστά σε μια ιδέα που είχε παλιότερα ο Πρεσμπέργκερ, διαλέγοντας μάλιστα να τη γυρίσει με τρόπο γρήγορο και φθηνό. Ολα αυτά μέχρι τη στιγμή που, αναζητώντας τοποθεσίες για τα γυρίσματα, ο Πάουελ πάτησε το πόδι του στις γραφικές περιοχές των δυτικών παραλίων της Σκοτίας. Η τραχιά, αδάμαστη ομορφιά του τοπίου, η αδιάκοπη, μυστηριακή προσκόλληση των ντόπιων στο παρελθόν και τις εθιμοτυπίες του τόπου τους και η επαφή του με τους θρύλους και τις παραδόσεις της περιοχής άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στον σκηνοθέτη. Τόσο έντονο, ώστε να τον πείσουν να δώσει στην αισθηματική ιστορία του μεγαλειώδεις και σχεδόν υπερφυσικές διαστάσεις, μπερδεύοντας το ειδύλλιο ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα με μια παλιά, βαριά κατάρα και με τις απρόσμενες διαθέσεις των στοιχείων της φύσης.

Νο Mans land
Μπορεί να αποτελεί αδίκως μία από τις λιγότερο αναγνωρισμένες δημιουργίες του διδύμου των Πάουελ και Πρεσμπέργκερ, το «Ι Know Where Ι Μ Going» παραμένει, ωστόσο, ένα ιδιόρρυθμο και βαθιά γοητευτικό υβρίδιο ταινίας. Από τη μια μεριά, αφηγείται την ερωτική ιστορία ανάμεσα σε δυο ανθρώπους που πρέπει να φθάσουν σχεδόν μέχρι τον θάνατο για να αποφασίσουν ότι είναι φτιαγμένοι για να μοιραστούν μαζί τη ζωή. Από την άλλη, παρακολουθεί τη μύηση μιας γυναίκας σε ένα αναχρονιστικό, στοιχειωμένο περιβάλλον, στο οποίο βασιλεύουν η πίστη στις παραδόσεις, η λατρεία των μύθων, η δεισιδαιμονία, και όπου τον πρώτο λόγο δεν έχει ο άνθρωπος αλλά η μεγαλοπρεπής και ευμετάβλητη φύση. Ο ερχομός της Τζόαν στον παραθαλάσσιο οικισμό χρησιμεύει ως καταλύτης που θα την απελευθερώσει από το σύμπαν της λογικής για να την περάσει αμέσως μετά στην αχαρτογράφητη χώρα των ενστίκτων και των εντολών της καρδιάς.

Στο επίκεντρο αυτής της απρόβλεπτης γεωγραφίας, η ηρωίδα θα γίνει αυτόπτης μάρτυρας μιας θαυμαστής και άγραφης νομοτέλειας που ενθαρρύνει την άρνηση κάθε τάξης, κάθε υλισμού και αναπαύεται στον θερμό εναγκαλισμό της φαντασίας και του αγνώστου. Λοξοδρομώντας από το μονοπάτι που είχε χαράξει μεθοδικά για τη ζωή της, η Τζόαν γίνεται ίσως η πρώτη μοντέρνα ηρωίδα του αγγλικού μεταπολεμικού σινεμά. Σε πείσμα των περισσότερων γυναικείων πορτρέτων που σκιαγραφούσε μέχρι εκείνη την στιγμή η μεγάλη οθόνη, η Γουέντι Χίλερ υποδύεται εδώ ένα πεισματάρικο και ανεξάρτητο θηλυκό που διαλέγει να στηριχτεί στο πλευρό του άντρα όχι από ανάγκη, αλλά από καθαρή επιλογή, για να καταλήξει στο τέλος να πάρει τη μοίρα οριστικά στα χέρια της και να πετύχει την πολυπόθητη αυτογνωσία.

Dream, baby, dream
Πλημμυρίζοντας την ταινία με έναν μυστικισμό που πηγάζει από το μαγευτικό σκηνικό των Ηighlands, την ευλαβική συνεργία νερού, αέρα και γης, τις υπέροχες φωτοσκιάσεις του ασπρόμαυρου φιλμ, ο Πάουελ παίρνει τον πηλό μιας ρομαντικής ιστορίας και τον πλάθει σε ένα υποβλητικό παραμύθι το οποίο παρασέρνει ο βοριάς της σκοτσέζικης επαρχίας, νοτίζουν τα κύματα του αγριεμένου πελάγους και δονεί η αιώνια πίστη στη δύναμη της αγάπης ως μοναδικής αδιάσειστης αλήθειας.

Με το «Ι Know Where Ι Μ Going», το εκπληκτικό δίδυμο των Πάουελ - Πρεσμπέργκερ απομακρύνεται επιπλέον οριστικά από τα χωράφια του ρεαλιστικού, του συμβατικού και του συνηθισμένου για να γυρέψει την ελευθερία σε ένα υπερβατικό και τυχοδιωκτικό σινεμά που εξερευνά το ενδεχόμενο της πραγματοποίησης του φαινομενικά αδύνατου και παραμένει ανοιχτό και ενθουσιώδες μπροστά σε κάθε νέα εμπειρία. Σύνοψη πολλών από τα χαρακτηριστικά που θα άνθιζαν στη μετέπειτα φιλμογραφία των Archers (όπως ονόμαζαν την καλλιτεχνική συμβίωσή τους οι δυο άντρες), το ακατέργαστο αυτό διαμάντι είναι ένα παθιασμένο φιλμ που προσκαλούσε το -μουδιασμένο από τον απόηχο του Δευτέρου παγκοσμίου πολέμου- κοινό της εποχής να ξαναβρεί την χαμένη του ικανότητα να ονειρεύεται και να την βάλει πάλι σε εφαρμογή. Οσοι θεατές δέχτηκαν την πρόσκληση, εννοείται ότι δεν έχασαν...
ΛΟΥΚΑΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ

Η αρχή του ταξιδιού
Μετά την πραγματοποίηση του «Α Canterbury Τale» γεννήθηκε σε μένα και τον Εμερικ Πρεσμπέργκερ η ιδέα του να κάνουμε το «Ζήτημα Ζωής Και Θανάτου» επόμενη ταινία μας. Είχαμε ήδη ολοκληρώσει μια πρώτη εκδοχή του σεναρίου και ήμασταν έτοιμοι να ξεκινήσουμε, όταν πληροφορηθήκαμε ότι η πρόσβασή μας σε τεχνικολόρ φιλμ ήταν εκείνη την περίοδο ανέφικτη. Χωρίς αυτό, η ταινία που είχαμε στο μυαλό μας να κάνουμε, γνωρίζαμε ότι δεν μπορούσε με τίποτα να γίνει. Γι αυτόν τον λόγο περιμέναμε έξι με οχτώ μήνες ελπίζοντας ότι τα πράγματα θα αλλάξουν, μέχρι που φάνηκε πως δεν υπήρχε περίπτωση να αποκτήσουμε το επιθυμητό φιλμ. Τι θα κάνουμε τώρα; με ρώτησε κάποια στιγμή αγχωμένος ο Εμερικ. Δεν έχεις πρόχειρη στην τσέπη σου καμιά ιδέα που να μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε; του απάντησα εγώ με την ελπίδα μιας τάχιστης επίλυσης του προβλήματός μας. Και τότε εκείνος μου εκμυστηρεύτηκε ότι σκεφτόταν από καιρό την υλοποίηση μιας ταινίας, το θέμα της οποίας θα είναι οι προσπάθειες μιας γυναίκας να φτάσει σε ένα νησί, την ώρα που ο θυελλώδης καιρός και η μανιασμένη θάλασσα δεν της επιτρέπουν να το προσεγγίσει... Η ιδέα μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα, είχα εντούτοις μια σημαντική απορία να θέσω στον Εμερικ: Γιατί να θέλει να πάει στο νησί; ρώτησα.Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίο επιδιώκω κι εγώ να γράψω μια τέτοια ιστορία: για να μάθω το γιατί μου απάντησε εκείνος, συμπληρώνοντας δώσε μου μερικές εβδομάδες και θα σου την ετοιμάσω. Εξι μέρες αργότερα, ο Εμερικ επέστρεψε έχοντας πλήρως ολοκληρωμένο μαζί του το σενάριο. Το διάβασα και το βρήκα εξαρχής εκπληκτικό. Αμέσως μετά, παράτησα τα πάντα και βάλθηκα να αναζητήσω το νησί στο οποίο γύρευε να φτάσει η ηρωίδα...».
Μάϊκλ Πάουελ