Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.
Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) είναι ένα φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας που εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο σχολικός εκφοβισμός, προέρχεται από άλλα παιδιά, συνήθως της ίδιας ηλικίας και αποτελεί μορφή επιθετικής συμπεριφοράς, που εμφανίζεται κυρίως στη σχολική πραγματικότητα, με σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου.
Η επιθετική συμπεριφορά μεταξύ μαθητών εκδηλώνεται, με μορφές ήπιας βίας (λεκτικό εκφοβισμό, πειράγματα, βρίσιμο, ειρωνική συμπεριφορά, απειλές, διάδοση φημών) και με περιστατικά ακραίας βίας (συγκρούσεις με ρατσιστικά ή άλλα χαρακτηριστικά, χτυπήματα, σπρώξιμο, σεξουαλική παρενόχληση, χειρονομίες).
Η ενδοσχολική βία είναι ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο τον θύτη και το θύμα, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες. Ο σχολικός εκφοβισμός έχει αρνητικές συνέπειες στο κλίμα του σχολείου, στην κοινωνικοποίηση των παιδιών, στην επικοινωνία στην εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και στην μετέπειτα ομαλή ενσωμάτωση στην κοινωνία.
Τα συνήθη χαρακτηριστικά των παιδιών που πέφτουν θύματα bullying
Το παιδί που εκφοβίζει επιλέγει το παιδί που θα εκφοβίσει πολύ συγκεκριμένα και καθόλου τυχαία. Συνήθως θα επιλέξει παιδί που:
● Διαφέρει με κάποιον τρόπο από τα υπόλοιπα (είναι από άλλη χώρα, έχει άλλη θρησκεία, φοράει σιδεράκια γενικά παιδί που διαφέρει από τη μέση εικόνα ενός μαθητή)
● Δύσκολα θα βοηθήσει κάποιος (παιδιά μοναχικά που δεν κάνουν εύκολα φίλους)
● Που είναι «λιγότερα» δυνατά
Πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί έχει υποστεί bullying
1. Ψάξτε για προειδοποιητικά σημάδια. Συνήθως ένα παιδί που βιώνει bullying παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη και ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά του ή κάνει περίεργες δηλώσεις σχετικά με το σχολείο ή ότι δεν θέλει καν να πηγαίνει στο σχολείο με διάφορα προσχήματα.
2. Άλλες ενδείξεις μπορεί να είναι η πτώση βαθμών ή η απώλεια ή και η βλάβη προσωπικών αντικειμένων όπως κινητό, ρολόι, μολύβια, μαρκαδόροι κλπ. Είναι επίσης σημαντικό να προσέξετε σημάδια στην συμπεριφορά του παιδιού σας που μπορεί να φανερώνουν ότι το παιδί σας ίσως εκφοβίζει άλλα παιδιά.
3. Φυσικά σημάδια όπως μελανιές ή λερώματα ή ακατάστατη τσάντα κλπ που ποτέ πριν δεν υπήρξαν ίσως είναι και αυτά σημάδια bullying.
Πώς βοηθάμε ένα παιδί που έχει πέσει θύμα bullying
To σημαντικότερο είναι να νιώσει το παιδί ασφάλεια ώστε να σας εξομολογηθεί την εμπειρία του. Αν είστε γονιός και έχετε υποψίες ότι το παιδί σας πέφτει θύμα εκφοβισμού αλλά δεν σας το λέει, αναζητήστε ένα πρόσωπο που το παιδί εμπιστεύεται και δεν φοβάται για να του ανοιχτεί.
Κατόπιν, επιβραβεύστε το παιδί που το είπε και απενοχοποιήστε το σε περίπτωση που αισθάνεται ότι φταίει.
Παρακολουθήστε τους λογαριασμούς του παιδιού σας στα κοινωνικά μέσα (Social Media) και μιλήστε μαζί του για την υγιή χρήση των κοινωνικών μέσων. Να είστε προληπτικοί και πάντα να θέτετε κανόνες που τους τηρείτε. Μην λέτε απλά θα πάρω τον υπολογιστή ή θα βάλω κωδικό για να μην τον χρησιμοποιείς αλλά ποτέ δεν το κάνετε. Το παιδί μαθαίνει στην ατιμωρησία και στην ασυνέπεια.
Βοηθήστε το παιδί σας να βρει λύσεις για την εκφοβιστική συμπεριφορά. Κάντε πράξη αυτές τις λύσεις μέσω του παιχνιδιού ρόλων.
Συμβουλέψτε το παιδί σας να αποφεύγει να βρίσκεται μόνο του τις περισσότερες φορές, όταν παίζει, όταν γυρνάει από το σχολείο, όταν πάει να βρει τους φίλους του.
Πείτε του ότι σε περίπτωση που τον πειράζουν να το αγνοήσει και να φύγει μακρυά σηκώνοντας ψηλά το κεφάλι. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον τύπο γλώσσας σώματος θα στείλει ένα μήνυμα ότι δεν είστε ευάλωτος. Όταν αγνοούμε τον εκφοβιστή είναι σαν να του λέμε ότι δεν μπορεί να μας ενοχλήσει, δεν μας πειράζει καθόλου αυτό που κάνει. Αργά ή γρήγορα θα βαρεθεί και θα τον αφήσει ήσυχο.
Συμβουλέψτε το να κρατήσει τον θυμό του. Ποιος δεν θα ήθελε να απαντήσει σε κάποιον που τον ενοχλεί; Αλλά αυτό είναι ακριβώς που θέλει να καταφέρει κάποιος που εκφοβίζει. Ο εκφοβιστής θέλει έχει τον έλεγχο των συναισθημάτων του.
Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να απαντήσει με βία. Θα πρέπει να επιλέξει να αντιμετωπίσει τον εκφοβιστή χωρίς να χρησιμοποιήσει σωματική δύναμη (όπως κλοτσιές, χτυπήματα ή πιέσεις). Έτσι μόνο θα δείξει την οργή του και ποτέ δεν θα είναι σίγουρος πως θα ανταπαντήσει ο εκφοβιστής. Το πιο πιθανό είναι να τραυματιστεί εάν χρησιμοποιήσει την βία εναντίον του. Μπορεί να αποκτήσει τον έλεγχο της κατάστασης περπατώντας μακριά. Αυτό θα αφοπλίσει τον εκφοβιστή. Μερικοί ενήλικες πιστεύουν ότι ο εκφοβισμός είναι μέρος της ανάπτυξης, ότι χτίζει χαρακτήρα, και ότι το χτύπημα πίσω είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει. Οι επιθετικές απαντήσεις τείνουν να οδηγήσουν σε περισσότερη βία και περισσότερο εκφοβισμό για τα θύματα.
Ενημερώστε άμεσα το σχολείο και αν χρειαστεί προβείτε σε επίσημη καταγγελία του περιστατικού στις Αρχές.
Κάλεσε στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056, δωρεάν και ανώνυμα, προκειμένου να λάβετε οδηγίες για το πώς να βοηθήσετε το παιδί.
