«Προέρχομαι από μικρές ταινίες,» παραδέχεται ο Σαμ Μέντες μιλώντας στο Entertainment Weekly για την εμπλοκή του στο μεγαλύτερο κινηματογραφικό φραντσάιζ όλων των εποχών. «Και είναι περίεργο», συνεχίζει, «επειδή έρχεσαι εσύ και κάποιος άλλος έχει ήδη εξερευνήσει το ρόλο, οπότε δεν είσαι σε θέση να ξεκινήσεις επί ίσοις όροις. Αλλά ήμουν ξεκάθαρος σχετικά με τα όσα ένιωθα πως δεν είχε κάνει. Είχαμε ακριβώς τις ίδιες σκέψεις πάνω στο πού μπορούσε να πάει αυτός ο χαρακτήρας.»
Αυτή η προϋπηρεσία - η εκπαίδευση, στην πραγματικότητα, και το ίδιο το μεγάλωμα- του Μέντες σε ένα σινεμά πιο μικρό, πιο εστιασμένο στους ανθρώπους και τις καταστάσεις που συμβαίνουν μέσα τους και γύρω τους, ίσως και να είναι τελικά αυτό που βγάζει το μεγαλύτερο νόημα για μια ταινία σαν το «Skyfall». Μια ταινία, το πολυαναμενόμενο νέο κεφάλαιο στην αέναη Bond Saga, που το περιμένουμε χρόνια αφότου είχε αρχικά σκοντάψει στις οικονομικές δυσκολίες της MGM. Δυσκολίες που είχαν σαν αποτέλεσμα όχι μόνο μια περαιτέρω καθυστέρηση περίπου 2 ετών, αλλά και την αποχώρηση του αρχικού σεναριογράφου Πίτερ Μόργκαν. Και που επιλύθηκαν ευτυχώς πάνω στην κατάλληλη στιγμή ώστε να είναι το «Skyfall» έτοιμο φέτος, στην 50ή επέτειο του θρυλικού ήρωα και της πρώτης του περιπέτειας, απέναντι στον “Δόκτωρ Νο” το 1962.
Γιατί λοιπόν βγάζει νόημα ο Μέντες; Η απάντηση βρίσκεται στους χαρακτήρες.
Το «Skyfall» φέρνει τη δράση και τον Ντάνιελ Κρεγκ στο Λονδίνο
Oι χαρακτήρες
Έχεις ένα φραντσάιζ (τον ορισμό του θα έλεγε κανείς, σε κινηματογραφικά πλαίσια) που δεν ξεκινάει για να τελειώσει. Δεν είναι διασκευή κάποιας επικής τριλογίας, δεν είναι η πρώτη ή η δεύτερη ταινία από μια σχεδιασμένη τριλογία, δεν είναι τίποτα παρά ο ορισμός της απενοχοποιημένης κινηματογραφικής σειράς: Βγαίνει ένα Μποντ, περνάμε καλά, τελειώνει, και σε λίγα χρόνια βγαίνει το επόμενο και είναι μια άλλη φανταστική περιπέτεια. Αυτό λοιπόν που, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, μετράει, είναι να καταφέρνεις κάθε φορά να κερδίζεις τον θεατή από την αρχή. Να τον κάνεις να νοιαστεί.
Η αποστολή λοιπόν που δέχτηκε να αναλάβει ο Μέντες, το όραμά του για τη σειρά και για τον χαρακτήρα τον οποίον «κάποιος άλλος έχει ήδη εξερευνήσει», είναι να τον δει ως άνθρωπο. Ήταν κάτι που και το «Casino Royale» άγγιξε σε μεγάλο βαθμό (ίσως και το «Quantum of Solace», αλλά δεν παίρνουμε όρκο - δε θα βρεις και πολλούς ανθρώπους που είναι σίγουροι τι συνέβη στην πιο βαρετή ίσως ταινία Μποντ όλων των εποχών) αλλά στο «Skyfall» η υπόθεση είναι αυστηρά προσωπική.
«Στο ‘Skyfall’, η αφοσίωση του Μποντ στην Μ δοκιμάζεται καθώς το παρελθόν της επιστρέφει για να την καταδιώξει,” διαβάζουμε στην επίσημη συνοχή της ταινίας. «Καθώς η ΜΙ6 δέχεται επίθεση, ο 007 πρέπει να εντοπίσει και να εξουδετερώσει την απειλή, ασχέτως του πόσο προσωπικό θα είναι το κόστος.» Που θα πει τι; Πώς για πρώτη φορά μετά την «Υπηρεσία της Αυτού Μεγαλειότητος», ο ίδιος ο Μποντ και αυτό το στεγνά φιξαρισμένο περιβάλλον χαρακτήρων του, θα είναι ουσιαστικά το κέντρο της δράσης. (Στην αντίστοιχη περιπέτεια με τον Τίμοθι Ντάλτον η ‘προσωπική υπόθεση’ ήταν απλά μια αφορμή για να δούμε τον πράκτορα να βρωμίζει χωρίς ηθικές συνέπειες.)
Ο Ντάνιελ Κρεγκ μιλά με τον σκηνοθέτη Σαμ Μέντες στα γυρίσματα του «Skyfall»
Η δράση
Αλλού διαβάζουμε πως είναι η ίδια η δομή της ΜΙ6 που ουσιαστικά θα απειληθεί, και πως στη διάρκεια της αποστολής του ο Μποντ θα μάθει πράγματα για το παρελθόν της Μ που θα τον αναγκάσουν να επανεξετάσει τα πάντα. Αν μας ρωτάτε, είμαστε ευτυχείς που, από ό,τι φαίνεται επιτέλους η ντέιμ Τζούντι Ντεντς θα έχει και σε αυτή τη σειρά υλικό ενδεχομένως αντάξιο των προσόντων της. Πάντα δε λέμε πως ένας σκηνοθέτης πρέπει να χτίζει στα μέτρα των ηθοποιών του; Πολλές φορές στα μεγάλα μπλοκμπάστερ το ξεχνάμε αυτό, αλλά ο Σαμ Μέντες των μικρότερων φιλμ, το γνωρίζει πολύ καλά.
«Σε μια ταινία Μποντ έχεις τόσα πολλά πράγματα τα οποία είναι απαραίτητα μέσα στην ίδια την αποστολή σου,» λέει ο Μέντες. «Πρέπει να έχεις διαφορετικές τοποθεσίες, να έχεις σκηνές δράσης, να έχεις κορίτσια, να έχεις τον Μποντ, να έχεις την Μ, να έχεις την ΜΙ6. Έχεις αυτή τη λίστα πραγμάτων που σου δίνεται οπότε τώρα, ξέρεις, γράψε μια ιστορία γύρω από αυτά και, μιας και το αναφέραμε, δε μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις ακόλουθες πόλεις επειδή υπάρχουν στα 25 τελευταία χρόνια ταινιών Μποντ, δε μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις ακόλουθες σκηνές δράσης επειδή τις έχουμε ξανακάνει. Ξέρεις.»
Οπότε πάντα ψάχνεις κάτι διαφορετικό και, μεταξύ μας, τώρα καταλαβαίνεις τι ήταν αυτό που οδήγησε ανθρώπους να σκεφτούν ποτέ πως το Αόρατο Αυτοκίνητο του «Πέθανε Μια Άλλη Μέρα» ήταν πράγματι καλή ιδέα. Κάτι μας λέει ότι υπό το βλέμμα και τη φροντίδα του οσκαρικού σκηνοθέτη του «American Beauty» και νηφάλιων παραγωγών σαν το εξαιρετικό “Road to Perdition” ή το υποτιμημένο «Jarhead», αυτή τη φορά ο Μποντ δε θα χρησιμοποιεί γκάτζετ που ανήκουν στα υπερηρωικά κόμικς.
Ο Σαμ Μέντες (αριστερά) με το βασικό καστ της ταινίας
O κακός και τα κορίτσια
Τον εξωτισμό ο Μέντες τον αναζήτησε αλλού: O Χαβιέ Μπαρδέμ ας πούμε, ως Σίλβα, στοχεύει στο να είναι το πολυχρωμο είδος του αξέχαστου κακού που θα θυμάσαι αρκετές ταινίες μετά, κάτι που σίγουρα δε μπορεί να πει κανείς για κανέναν από τους τελευταίους αντιπάλους του 007. (Και αν κρίνουμε από την ΝικολαςΚεϊτζεια κουπ που φέρει ο Οσκαρούχος ηθοποιός στο τρέιλερ του φιλμ, έχει ήδη πετύχει κατά 50%.) Στο μεταξύ η προσθήκη των Ρέιφ Φάινς και Αλμπερτ Φίνεϊ στο καστ προσδίδουν ακόμα μεγαλύτερο ειδικό βάρος στην ταινία.
Τα κορίτσια, από την υπέροχη Ναόμι Χάρις μέχρι την εντυπωσιακή Γαλλίδα Μπερενίς Μαρλό ή και την δικιά μας Τόνια Σωτηροπούλου, καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα γούστου. Και σε τι άλλο αναφέρθηκε ο Μέντες;
Οι τοποθεσίες
Ανάμεσα σε πολλά άλλα μέρη που θα δούμε τον Μποντ να ταξιδεύει προκειμένου να περισώσει την ΜΙ6 και τους πράκτορές της, μεγάλο ρόλο θα δούμε να παίζει η Σανγκάη και άλλα τοπία της Κίνας. Δεν έχουν ξεχωρίσει συχνά (έως και ποτέ) τα Μποντ φιλμς απλώς και μόνο για την χαρακτηριστική ομορφιά των εικόνων τους, αλλά η ιδέα και μόνο του σπουδαίου διευθυντή φωτογραφίας Ρότζερ Ντίκινς να κινηματογραφεί τη Σανγκάη τη νύχτα μας δημιουργεί όνειρα αδρεναλίνης. Ο Ντίκινς έχει συνεργαστεί πολλές φορές πια με τον Μέντες, άλλη μια ένδειξη πως ο Βρετανός σκηνοθέτης δεν διαγράφει το καλλιτεχνικό του παρελθόν προκειμένου να κάτσει στην καρέκλα του σκηνοθέτη του Μποντ. «Υπενθυμίζω στον εαυτό μου πως ξόδεψα τρεις βδομάδες δουλεύοντας σε μια σκηνή που θα διαρκεί μόλις 4 λεπτά. Είναι τρελό. Έχω κάνει ταινίες που κοστίζουν λιγότερο από μια καταδίωξη αυτοκινήτων,» μονολογεί ο Μέντες. Είναι καλό που δεν το ξεχνά.
Είναι μάλλον δίκαιο που αυτή η μεγάλη επέτειος των 50 χρόνων (αλλά και το cameo παρέα με τη Βασίλισσα στους Ολυμπιακούς Αγώνες!) έτυχε στον Ντάνιελ Κρεγκ, τον ηθοποιού δηλαδή που με την ωμή του ερμηνεία στο «Casino Royale» επανεφηύρε τον εμβληματικό πράκτορα με τρόπο που να βγάζει νόημα στο σήμερα. Ωστόσο, στο «Skyfall», υπό τις οδηγίες του Μέντες, μπορεί και να βρίσκεται μπροστά στην απόλυτη πρόκληση της Μποντ-καριέρας του. Μισό αιώνα μετά τη μεταφορά του από τις σελίδες του Ίαν Φλέμινγκ στην μεγάλη οθόνη, ο 007 αποδεικνύει πως, όπως ακριβώς και τα διαμάντια, είναι πράγματι παντοτινός.
