Το Ποτάμι (1951)

16.12.2011
Είναι σχεδόν ακατόρθωτο να δει κανείς το «Ποτάμι» και να ξεπεράσει τις παρενέργειες της τεχνικόλορ πανδαισίας που στήνει δεξιοτεχνικά ο Ρενουάρ. Διόλου τυχαία, ο Μάρτιν Σκορσέζε χαρακτήρισε το «Ποτάμι», μαζί με τα «Κόκκινα Παπούτσια» των Πάουελ και Πρεσμπέργκερ, τα δύο ομορφότερα έγχρωμα φιλμ που έγιναν ποτέ.

Ένα τυχαίο περιστατικό έφερε τον Ρενουάρ σε επαφή με το ομώνυμο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Ρουμέρ Γκόντεν και η επιθυμία του να το μεταφέρει στην οθόνη τον οδήγησε σε έναν άπειρο παραγωγό. Οι συγκυρίες αποδείχθηκαν παραπάνω από ευτυχείς και, δεδομένης της απογοήτευσης από τις εμπειρίες του επί αμερικανικού εδάφους, ο Ρενουάρ έσπευσε να κινηματογραφήσει μια αφοπλιστική ιστορία ενηλικίωσης με φόντο την εξωτική Ινδία.

Οι αναμνήσεις της Γκόντεν από τα παιδικά της χρόνια στη Βεγγάλη ζωντανεύουν τις ιστορίες μιας πολυμελούς οικογένειας Βρετανών που κατοικούν στις όχθες του Γάγγη. Η άφιξη ενός Αμερικανού τραυματία πολέμου φέρνει τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα της ονειροπαρμένης μεγαλύτερης κόρης αλλά και των δύο καλύτερων φιλενάδων της, μιας πλούσιας Αγγλίδας, αλλά και της μισής Δυτικής-μισής Ινδής Μέλανι. Προσθήκη του Ρενουάρ στο σενάριο, καθώς δεν υπάρχει στο βιβλίο, ο χαρακτήρας της τελευταίας αποτελεί την αφορμή για έναν στοχασμό του σκηνοθέτη πάνω στο χάσμα των δύο πολιτισμών. Όλα ωστόσο γεφυρώνονται αργά ή γρήγορα. Ο Ρενουάρ διακόπτει τις προσπάθειες των κοριτσιών να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον του νεοφερμένου με σχεδόν ντοκιμαντερίστικης αισθητικής εικόνες της σχέσης της ζωής των ντόπιων με την κίνηση του μεγάλου ποταμού. Οι ζήλιες, οι ονειροπολήσεις και ο ανταγωνισμός δίνουν την θέση τους σε μια ωριμότητα που θα αναγνωρίζει από εδώ και πέρα τις σημαντικές στιγμές, θα βιώσει την τραγωδία και θα συνεχίσει να προχωρά στον αέναο κύκλο της ζωής, όπως ακριβώς τα νερά του ποταμού.

Η Ινδία του Ρενουάρ είναι μια χώρα απόλυτα εναρμονισμένη με τις διεργασίες της φύσης και την εναλλαγή των εποχών, όπως ερμηνεύονται μέσα από τους μύθους και τις θρησκευτικές δοξασίες. Η γαλήνη, η στωικότητα και η απλοϊκή σοφία της δεν μπορεί παρά να επηρεάσει και τους «ξένους» κατοίκους της. Αν και αποφεύγει την παγίδα της τουριστικής ατραξιόν, η πολύχρωμη εικόνα της Ινδίας φιλτράρεται αναπόφευκτα μέσα από τη δυτική ματιά. Είναι όμως τόσο εκθαμβωτική, ώστε στέλνει στη λήθη ακόμη και τις κάποτε αμήχανες ερμηνείες ενός, σε μεγάλο βαθμό, ερασιτεχνικού επιτελείου ηθοποιών.

Είναι σχεδόν ακατόρθωτο να δει κανείς το «Ποτάμι» και να ξεπεράσει τις παρενέργειες της τεχνικόλορ πανδαισίας που στήνει δεξιοτεχνικά ο Ρενουάρ. Διόλου τυχαία, ο Μάρτιν Σκορσέζε χαρακτήρισε το «Ποτάμι», μαζί με τα «Κόκκινα Παπούτσια» των Πάουελ και Πρεσμπέργκερ, τα δύο ομορφότερα έγχρωμα φιλμ που έγιναν ποτέ. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για την παρθενική επαφή του Ρενουάρ με το χρώμα, το αποτέλεσμα θα σας κάνει κυριολεκτικά να τρίβετε τα μάτια σας.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ