Ιστορία μιας αλγερινής οικογένειας που διατρέχει τρεις ολόκληρες δεκαετίες, η ταινία του Μπουσαρέμπ είχε ήδη διχάσει πριν την προβολή του στο περσινό φεστιβάλ Καννών εξαιτίας έξι και μόνων λεπτών. Τόσο κρατάει η αναφορά του στα γεγονότα του Σετίφ το 1945, όπου το γαλλικό αποικιοκρατικό καθεστώς έπνιξε στο αίμα τις πολυπληθείς διαδηλώσεις αλγερινών. Κι αν για την παραπάνω διαπίστωση δεν χωράει αμφιβολία, η αλληλουχία των γεγονότων που οδήγησαν στο μακελειό όπως και ο αριθμός των θυμάτων αποτελούν ακόμα και σήμερα αντικείμενο ιστορικής διαμάχης, και φυσικά αντίστοιχης πολιτικής εκμετάλλευσης.

Για τον Λιονέλ Λουκά, βουλευτή του UMP (κυβερνώντος γαλλικού κόμματος της Δεξιάς) που είχε ξεκινήσει εκστρατεία κατά της ταινίας, «οι νέοι θα βλέπουν αυτό το φιλμ και θα βγαίνουν γεμάτοι μίσος, πεπεισμένοι ότι ο γαλλικός στρατός είναι ένας στρατός δολοφόνων». Χωρίς να έχει δει καν την ταινία, και ορμώμενος από την ανάγνωση μιας πρώιμης εκδοχής του σεναρίου που αρκούσε για να τον πείσει ότι ο Μπουσαρέμπ πλαστογράφησε την ιστορική αλήθεια, ο Λουκά είχε επιχειρήσει με κάθε τρόπο να κοινοποιήσει την αντίπαλη άποψη: σύμφωνα με αυτήν, μόνο 103 Ευρωπαίοι και 2551 «αυτόχθονες» ήταν οι νεκροί των γεγονότων του 1945, πολύ μακριά από «τις 45000 της προπαγάνδας των αυτονομιστών».

Ο Μπουσαρέμπ έχει φυσικά τις δικές του απόψεις και τις παραθέτει όσο πιο γλαφυρά και εντυπωσιακά μπορεί σε μια επική τοιχογραφία εποχής που ξεδιπλώνεται με ακαδημαϊκό τρόπο, καλύπτοντας τρεις δεκαετίες αλλά με επίκεντρο πάντα τα τρία αδέλφια και τη συμμετοχή τους στον αιματηρό αγώνα για την ανεξαρτησία της χώρας τους. Κι αν κάποτε το «Πέρα από το Νόμο» γίνεται διδακτικό και σχηματικό (εν μέρει λόγω της χώρου και του χρόνου που καλύπτει), δεν χάνει όμως ποτέ τη συνέπεια στα πιστεύω του, διατηρώντας μέχρι τέλους μια σαρωτική ορμή που ενδέχεται να εξαντλήσει κάποιους.

Kωνσταντίνος Σαμαράς