H τελευταία ταινία της Ισιάρ Μπολέιν, σε σενάριο του σταθερού σεναριογράφου του Κεν Λόουτς, Πολ Λάβερτι, αφηγείται την ιστορία ενός κινηματογραφικού συνεργείου που φτάνει στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας του 2000, για να γυρίσει μια λόου-μπάτζετ παραγωγή με θέμα την ανακάλυψη της αμερικανικής ηπείρου από τον Χριστόφορο Κολόμβο, χωρίς όμως τους μύθους που συνήθως την περιβάλλουν. Χρησιμοποιώντας τον αγαπημένο σινεφίλ μανδύα της ταινίας μέσα στην ταινία, η Ισπανίδα σκηνοθέτης φιλοδοξεί να χτίσει μια επική ιστορία εκμετάλλευσης και εξέγερσης, συνδέοντας το θέμα του φιλμ που γυρίζεται με την ίδια την κατάσταση στην χώρα παραγωγής.
Κεντρικά πρόσωπα του δράματος είναι ο ιδεαλιστής και πόνόψυχος σκηνοθέτης Σεμπαστιάν (Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ), ο σοβινιστής και τσιγκούνης παραγωγός του, Κόστα (Λουίς Τοσκάρ) και ο μέθυσος πρωταγωνιστής (Κάρα Ελεχάλδε), που αναρωτιέται αν τελικά το φιλμ που γυρίζουν προσεγγίζει περισσότερο την τέχνη ή την προπαγάνδα. Στόχος των δημιουργών είναι να δείξουν το πραγματικό πρόσωπο του Κολόμβου, ως ανθρώπου παθιασμένο με το χρυσό, που δε δίστασε να εκμεταλλευτεί τους Ινδιάνους και να ενισχύσει το δουλεμπόριο. Την ίδια στιγμή, στην εργατικά πάμφθηνη Βολιβία, όπου οι κομπάρσοι κοστίζουν μόλις 2 δολάρια τη μέρα, ξεσπά μια τοπική διαμάχη, που προσομοιάζει σε σημεία το σενάριο της ταινίας που γυρίζεται: στον γνωστό πλέον (και εντελώς αληθινό) Πόλεμο του Νερού, χιλιάδες άνθρωποι εξεγέρθηκαν ενάντια στο πλάνο ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης από αμερικάνικες πολυεθνικές, πολεμώντας κυριολεκτικά τους ξένους «κατακτητές» για το νερό τους.
Το σχέδιο της Μπολέιν δεν είναι απλό, αφού προσπαθεί ουσιαστικά να στριμώξει τρεις ταινίες σε μία, και μάλιστα με το πενιχρό μπάτζετ που είχε ο Σεμπαστιάν. Η δραματοποιημένη αναπαράσταση της αποστολής του Κολόμβου, η κινηματογράφησή της και η τοπική εξέγερση δημιουργούν έναν κύκλο στον οποίο περιστρέφεται η ίδια θεματική αλλά και ένα μικρό παράδοξο: το σενάριο μας υποδεικνύει με σαφήνεια πως η εργατική εκμετάλλευση είναι ανήθικη και πως τα λόγια, η θεωρία και οι τέχνες είναι ήσσονος σημασίας σε σχέση με την ενεργή δράση. Ωστόσο, η πραγματική ταινία, το εν λόγω θεωρητικό καλλιτέχνημα, έχει ήδη γυριστεί, και μάλιστα στην χώρα με το φθηνό εργατικό δυναμικό.
Αυτού του είδους ο (συνειδητός ή ασυνείδητος) μετα-σχολιασμός είναι εξαιρετικά ενδιαφέρων και οι ερμηνείες σύσσωμου του καστ βοηθάνε προς τη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας, ωστόσο ο ηθικοπλαστικός διδακτισμός του σεναρίου και η συμβατική σκηνοθεσία της Μπολέιν οδηγούν την ταινία σε μονοπάτια πολύ προφανή και απλουστευτικά για να είναι απολαυστικά.
Φαίδρα Βόκαλη
