Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που οι άνθρωποι ήταν ικανοί να κλείνουν σε κλουβιά άλλους ανθρώπους λόγω μιας μικρής γενετικής «παραφωνίας», και να τους περιφέρουν προς τέρψη του φιλοθεάμονος κοινού. Ο Αμπντελατίφ Κεσίς έρχεται να μας το θυμίσει, αφηγούμενος τα πάθη μιας ηρωίδας ολότελα αληθινής.
Η Σάαρτζι Μπάρτμαν γεννιέται το 1789, σωτήριο έτος της Γαλλικής Επανάστασης, κι όμως στη θλιβερή πορεία της στον κόσμο τούτο θα ανακαλύψει πιο πολύ τα σκοτάδια και την βαρβαρότητα των ανθρώπινων κοινωνιών. Το αμάρτημά της Μαύρης Αφροδίτης, φύσεως καθαρά γενετικής: οπίσθια σαν εξωπραγματικά και αιδοίο υπερτροφικό. Χωρίς να το καταλάβει, η Μπάρτμαν θα βρεθεί στο Λονδίνο, να εκτίθεται κλεισμένη σε ένα κλουβί σαν σπάνιο ζώο. Βορά του κοινού στα θεάματα του Πικαντίλι, δέχεται τα γεμάτα έκπληξη βλέμματα, τα γέλια, τα αγγίγματα. Κι από τα λονδρέζικα πλήθη, η πληθωρική γυναίκα θα «προβιβαστεί» στα παριζιάνικα μπορντέλα πολυτελείας και τα σαλόνια των οργίων. Η Μπάρτμαν εξάπτει το σεξουαλικό, αλλά και το επιστημονικό φαντασιακό της γαλλικής κοινωνίας, καθώς οι ειδήμονες βλέπουν σε αυτήν ένα είδος εξέλιξης του ουρακοτάγκου. Η επιστημονική κοινότητα θα την ξαπλώσει στο κρεβάτι, θα την αναλύσει και θα την ψηλαφήσει με τον πιο αδιάκριτο τρόπο. Το χειμώνα του 1815, η Μαύρη Αφροδίτη πεθαίνει σε ηλικία 26 ετών. Επίσημη αιτία θανάτου, μια συνήθης πνευμονία. Στην πραγματικότητα, η νεαρή γυναίκα θα λυγίσει από τα εξοντωτικά ωράρια των παραστάσεων, το κρύο, τον εξευτελισμό και την κακομεταχείριση.
Η Σάαρτζι Μπάρτμαν είναι θύμα ενός αιώνα που ανακαλύπτει την δυνατότητα πειραματισμού με το ανθρώπινο σώμα και γεννά τον Φρανκενστάιν. Του ίδιου αιώνα που θα επεξεργαστεί τις θεωρητικές μήτρες των πιο απεχθών ειδών ρατσισμού. Αυτό το ιστορικό μομέντουμ θα διαλέξει ο Αμπντελατίφ Κεσίς («Κουσκούς με Φρέσκο Ψάρι») για να μεταφερθεί για πρώτη φορά σε μια αλλοτινή κοινωνία, αφήνοντας για λίγο πίσω του το σχεδόν νεορεαλιστικό σύμπαν των γκέτο και των μεταναστών. Κι αν στις προηγούμενες ταινίες του ο Κεσίς ξεκινούσε από την αφετηρία του καθημερινού για να αγγίξει αργά κι επίπονα μια φλέβα ποιητική, εδώ επιχειρεί να σκαλίσει πέρα από τις ολοφάνερα μυθιστορηματικές διαστάσεις των παθών της ηρωίδας του και να ανακαλύψει το απλό και καθημερινό.
Μέσα από τις μακρόσυρτες κι επαναλαμβανόμενες σκηνές των θεαμάτων στα οποία υποβάλλεται η Μαύρη Αφροδίτη, ο θεατής στερείται την άνεση του ηδονοβλεψία και οικειοποιείται το βλέμμα της Μπάρτμαν, απέναντι σε μια πρώιμη κοινωνία του θεάματος που είναι ικανή για την πιο σαρκοβόρα φρίκη. Η μία παράσταση φέρνει την άλλη με έναν ρυθμό όλο και πιο μεθυστικό, και η Μαύρη Αφροδίτη τελικά αναδεικνύεται σε μια μυστηριώδη καλλιτέχνιδα, της οποίας την τέχνη κανείς δεν είχε τα μάτια να κοιτάξει.
Kωνσταντίνος Σαμαράς
