Μια διαφορετική ανάγνωση έργων τέχνης, μέσα από το πρίσμα της διπολικότητας, επιχειρεί η πρωτοποριακή έκθεση που οργανώνουν το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.) και η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) με θέμα «Διπολικότητα & Τέχνη», στο κτίριο της Α.Σ.Κ.Τ., στον υπόγειο εκθεσιακό χώρο από τις 9 έως τις 21 Μαρτίου 2010.

Τα έργα που συμμετέχουν αποτελούν το προϊόν της συνάντησης δύο πόλων που αντάλλαξαν φορτία, δηλαδή της ομάδας επιστημόνων (ψυχιάτρων και ψυχολόγων) του Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. και των φοιτητών και αποφοίτων της Α.Σ.Κ.Τ., οι οποίοι διερεύνησαν τη θεραπευτική δυνατότητα της τέχνης σε σχέση με την ιδιαιτέρως διαδεδομένη ψυχική νόσο που ονομάζεται Διπολική Διαταραχή.

«Ο επιστήμονας ψυχίατρος ερευνώντας κλινικά, θεωρητικά, δίνει απαντήσεις, προτείνει θεραπείες ?ο εικαστικός καλλιτέχνης διάσημος ή μη, διερευνά «μορφοπλαστικά», μέσα από αλληγορικές μεταφορές? και οι δύο δράσεις αναπτύσσονται στα πλαίσια και την αναγκαιότητα μιας κοινωνικής συνεργασίας συμβάλλοντας ώστε, να μετριαστεί, να επαλειφθεί το «στίγμα» του ψυχικά ασθενούς. Όσοι συμμετείχαμε πρόσφατα σ’ αυτή την «ευχάριστη διαδρομή» βγήκαμε διπλά κερδισμένοι, διότι πέρα από το καλλιτεχνικό γεγονός που προέκυψε, αποκτήσαμε μια γνώση που δεν «αποσυναισθηματοποιεί» την ανθρώπινη δημιουργικότητα?ώστε να ζούμε όσο γίνεται την αγάπη, το μίσος, τον πόνο, τη θλίψη?.χωρίς φόβο. Το workshop που συγκροτήθηκε το α΄ εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2009-2010 από το Δ΄ Εργαστήριο ζωγραφικής της Α.Σ.Κ.Τ. και το Ε.Π.Ι.Ψ.Υ., ήταν διπλής κατεύθυνσης. Η ψυχιατρική συνιστώσα μέσω διαλέξεων ? σεμιναρίων και η καλλιτεχνική, έχουσα στόχο την δημιουργία έργων. Η έκθεση με τίτλο ‘Διπολικότητα και Τέχνη’ αποτελεί δείγμα της επιτυχίας του εγχειρήματος» αναφέρει στον πρόλογο του καταλόγου της έκθεσης ο καθηγητής Πάνος Χαραλάμπους, Αντιπρύτανης Α.Σ.Κ.Τ. και Δ/ντης του Δ’ Εργαστηρίου Ζωγραφικής.

Η αντίφαση, η σύνθεση ή η συνύπαρξη των αντίθετων, ως δύο πόλων ενός νοητού συνεχούς, ενυπάρχουν συχνά στην τέχνη, ως μέσα έκφρασης, αλλά και στην ψυχική λειτουργία του ασθενή με Διπολική Διαταραχή. Η εμπειρία της Διπολικής Διαταραχής καθορίζεται θεμελιακά από τις φάσεις της μανίας και της κατάθλιψης στην κυκλική αλληλοδιαδοχή τους. Από τη βαθιά θλίψη ως την ανεξέλεγκτη ευφορία, οι δύο «πόλοι» της ασθένειας διέπουν καταλυτικά την ψυχική ύπαρξη του πάσχοντος και αντανακλώνται σε όλη την ψυχονοητική λειτουργία του.

Η διπολικότητα στο έργο τέχνης, ως έκφραση του υποκειμενικού βιώματος του δημιουργού, δεν μπορεί παρά να πηγάζει από τη διπολικότητα της ίδιας της ζωής. Ιδιαίτερα η σύγχρονη καθημερινή πραγματικότητα, αλλά και η ίδια πολιτισμική ταυτότητα του δυτικού κόσμου, φαίνεται να «ερωτοτροπεί» με δομές της διπολικότητας.

Η καλλιτεχνική δημιουργία μπορεί να γίνει ένα μέσο για την κατανόηση του υποκειμενικού βιώματος του πάσχοντα, τόσο στο επίπεδο του συναισθήματος, όσο και στη συνακόλουθη πρόσληψη της πραγματικότητας γιατί η τέχνη αποτελεί το πιο εύγλωττο «όχημα» της προσωπικής εμπειρίας. Ειδικά όταν οι περιορισμοί που θέτει η φύση της ψυχικής διαταραχής αποτελούν φραγμούς που μειώνουν ή αλλοιώνουν τη λεκτική επικοινωνία και τη δυναμική της έκφρασης.

«Το εγχείρημα ξεκίνησε από το Πρόγραμμα «αντι-στίγμα» του Ε.Π.Ι.Ψ.Υ., που εδώ και περίπου δέκα χρόνια δραστηριοποιείται για την καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων που συνοδεύουν τις ψυχικές διαταραχές, ως τμήμα του αντίστοιχου Διεθνούς Προγράμματος της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας (WPA). Αναζητώντας καινοτόμους τρόπους επικοινωνίας για την προσέγγιση και την ευαισθητοποίηση του κοινού, το Πρόγραμμα «αντι-στίγμα» έχει επανειλημμένα βρει ‘συνοδοιπόρους’ στον κόσμο της καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας. Με σύμμαχο, λοιπόν, την τέχνη -τους φοιτητές της Α.Σ.Κ.Τ. και τους καθηγητές τους, εν προκειμένω- ανοίξαμε ακόμη μια φορά το διάλογο για την ψυχική ασθένεια, τα στερεότυπα, τους μύθους, τα taboo, τις προκαταλήψεις που την περιβάλλουν και τον κοινωνικό στιγματισμό των ανθρώπων που νοσούν. Μέσα από αυτό το πρίσμα, οι συναντήσεις ανάμεσα στον ‘ειδικό’ και τον ‘καλλιτέχνη’ αποπειράθηκαν να ανοίξουν χαραμάδες στο μυστήριο της ανθρώπινης ψυχής, να προβληματίσουν, να εμπνεύσουν, εν τέλει να συν-κινήσουν» επισημαίνει η κ. Μαρίνα Οικονόμου-Λαλιώτη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Επιστημονικά Υπεύθυνη του Προγράμματος «αντι-στίγμα» του Ε.Π.Ι.Ψ.Υ.

Η έκθεση «Διπολικότητα & Τέχνη» πραγματοποιείται υπό την αιγίδα των Υπουργείων Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Τουρισμού. Υποστηρικτής της έκθεσης είναι η εταιρία Bristol-Myers Squibb Α.Ε., η οποία εντάσσει τη χορηγία αυτή στο ευρύ πρόγραμμα Εταιρικής Υπευθυνότητας που υλοποιεί.

INFO:
«Διπολικότητα & Τέχνη»
Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, υπόγειος εκθεσιακός χώρος, Πειραιώς 256, Αγ. Ιωάννης Ρέντης
Εγκαίνια έκθεσης: Τρίτη 9 Μαρτίου 2010, στις 19:00
Διάρκεια έκθεσης: 9-21 Μαρτίου 2010
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Κυριακή, 11:00-15:00