Λίγες ημέρες πριν αρχίσει μια αναδρομική του Τόμας Σούτε (Σίτε στα γερμανικά) στο Μουσείο Ρέινα Σοφία, στη Μαδρίτη, στην Αθήνα άνοιξε χθες μια μικρότερη έκθεση, αλλά με πολύ σημαντικά έργα του Γερμανού γλύπτη. Πρόκειται για πρόσφατα αποκτήματα του συλλέκτη Ζαχαρία Πορταλάκη, τα οποία εκτίθενται στον ιδιόκτητο χώρο του, στον όγδοο όροφο της Πεσμαζόγλου 8.
«Οταν δείχνω έναν καλλιτέχνη, σημαίνει ότι με έχει πιάσει βαθιά στο στομάχι», λέει ο συλλέκτης, δηλώνοντας έτσι πόσο τον έχει αγγίξει η δουλειά του Τόμας Σούτε, έργα του οποίου απέκτησε σε μικρό χρονικό διάστημα. Μια ενότητα μάλιστα, με τίτλο «Χοντροκέφαλοι», έργο του 2009, πρωτοπαρουσιάστηκε τον Ιούνιο σε έκθεση του καλλιτέχνη στο Μόναχο, απ’ όπου και αγοράστηκε. Πρόκειται για δώδεκα στύλους, στις κορυφές των οποίων στέκουν κάτι σαν τετραγωνισμένες ανθρώπινες μορφές - γκριμάτσες οργής, απελπισίας, πόνου, ενθουσιασμού ή χαράς, που επετεύχθησαν κυρίως από μια πτώση του υλικού.
Οι «Χοντροκέφαλοι» έχουν πίσω τους τους «Αθλιους», δώδεκα παραμορφωμένες προτομές, από ορείχαλκο και ατσάλι, στους τοίχους, έργα του 2006. Μοιάζουν με αποκρουστικές καρικατούρες. Είναι μια ειρωνική ματιά του καλλιτέχνη στον σημερινό κόσμο της αποξένωσης που δημιουργεί τέρατα, χωρίς να λείπουν οι ιστορικές αναφορές. «Κραυγές για βοήθεια από την κατεστραμμένη ζωή», κατά τον συλλέκτη.
Ο γερμανικός τίτλος «Wichte» έχει πολλές έννοιες - άγριοι, παλιάνθρωποι, λωποδύτες, άθλιοι που προτιμήθηκε για την ελληνική απόδοση. «Ποιος είναι το μεγαλύτερο τέρας; Ο δημιουργός ή το δημιούργημά του... αυτό που ήρθε στον κόσμο μ’ ένα εντελώς κακότεχνο πείραμα;», αναρωτιέται ο καλλιτέχνης.
Με τον σκληρό πυρήνα της έκθεσης συγγενεύουν τρία μνημειακά έργα, ορειχάλκινα, (350 κιλά το καθένα), από τη σειρά «Zombies - Ζωντανοί Νεκροί». Είναι κατακερματισμένες ανθρώπινες φόρμες που έχουν συντεθεί σε γλυπτικούς σωρούς με ένα περίεργο τρόπο, απ’ όπου μπορεί να προκύψει κάτι νέο από τα συντρίμμια.
Τα σκληρά γλυπτά συνοδεύουν σειρές χαρακτικών του Σούτε. Εξι από αυτά εικονίζουν λουλούδια και τιτλοφορούνται «Ανόητα κρίνα» - μια διπλή ανάγνωση της ομορφιάς και της ματαιότητας. Επίσης, μια σειρά που ονομάζεται «Αρχιτεκτονικά μοντέλα» και ένα μέρος από τις «Γυναίκες». Για την τελευταία σειρά, ο καλλιτέχνης, ιδιόρρυθμος και δύσκολος άνθρωπος συγχρόνως, έχει πει: «Ημουν τόσο απογοητευμένος από τις γυναίκες που αποφάσισα να τις φτιάξω και να τους δώσω μορφή εγώ ο ίδιος».
Με έναν προσεγμένο κατάλογο, η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου.
Περιζήτητος
Ο Τόμας Σούτε είναι από τους πιο καταξιωμένους σύγχρονους δημιουργούς και περιζήτητους σε διεθνείς διοργανώσεις, όπως την Ντοκουμέντα, το Κάσελ, την Μπιενάλε της Βενετίας, όπου το 2005 βραβεύτηκε με τον Χρυσό Λέοντα.
1.700 έργα
Η έκθεση του 56χρονου Τόμας Σούτε, τον οποίο στην Ελλάδα μάς έχει γνωρίσει η γκαλερί «Bernier/ Eliades», αποτελεί την ένατη παρουσίαση τμήματος της Συλλογής Πορταλάκη που αριθμεί πάνω από 1.700 έργα και διαρκώς εμπλουτίζεται. Ο συλλέκτης ποτέ δεν ανακοινώνει από πριν την επόμενη παρουσίαση στον ομώνυμο εκθεσιακό χώρο, που λειτουργεί κάθε Τετάρτη (12:00-20:00) και Σάββατο (11:00-15:00).
Η τμηματική ή θεματική παρουσίαση της συλλογής άρχισε πριν από οκτώ χρόνια, με τα «Βιομορφικά» του Θόδωρου Στάμου. Με αυτή την επιλογή ο Πορταλάκης τιμούσε μια στενή σχέση που είχε με τον καλλιτέχνη. Ο Στάμος ίσως είναι ο καλλιτέχνης με τα περισσότερα έργα στη Συλλογή του. Χθες ο Ζ. Πορταλάκης ανακοίνωσε πως αυτός πλέον κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του Στάμου για όλο τον κόσμο και επίσης πως σύντομα θα δημιουργήσει στην Ελλάδα Ιδρυμα Στάμου. Τις λεπτομέρειες άφησε για αργότερα. Στο πλαίσιο πάντως της ευθύνης που ανέλαβε θα δώσει, όπως ανέφερε, 40 έργα Στάμου σε διεθνή μουσεία.
Δ. ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ
