"Πολύ καιρό πριν, σ΄ αυτή τη γη βασίλευαν οι βασίλισσες και στον ουρανό βασίλευε μια μεγάλη θεά, μητέρα όλων των πλασμάτων. Η γενιά τους είναι ακόμα ζωντανή. Ενώ οι άντρες αλληλοσκοτώνονται στον πόλεμο, οι βασίλισσες προετοιμάζουν την επιστροφή τους στην παλιά τάξη, τότε που ο λύκος βοσκούσε με το αρνί, τότε που η Περσεφόνη δεν είχε ακόμα κατέβει στον Αδη, τότε που δεν υπήρχε χειμώνας αλλά αιώνια άνοιξη".
Οι Αχαιοί μετά την πτώση της Τροίας επιστρέφουν στα πάτρια εδάφη. Πένθος όμως και πόνος σκιάζουν την πολυπόθητη αυτή στιγμή. Ο Αίαντας ο Λοκρός αντιμετωπίζει την οργή του Ποσειδώνα, ο Αγαμέμνονας δολοφονείται από τον Αίγισθο και την Κλυταιμνήστρα, ο Οδυσσέας υποχρεώνεται σε ατελείωτες περιπλανήσεις. Ο Διομήδης, προδομένος από τη σύζυγό του, αναγκάζεται να φύγει από το Αργος και να αναζητήσει μια νέα πατρίδα για τον ίδιο και τους πιστούς του συντρόφους του στα αφιλόξενα χώματα της Εσπερίας. Η εχθρική φύση και οι άγριοι λαοί κατατρέχουν τους κουρασμένους πολεμιστές, ώσπου ο Διομήδης βρίσκεται για μια ακόμα φορά αντιμέτωπος με τον Αινεία και συμπλέκεται μαζί του στην τελευταία μονομαχία. Όμως το όνειρο για την κατάκτηση της ειρήνης και την ίδρυση ενός νέου βασιλείου δεν θα αποτρέψει την ολοκλήρωσή της τραγωδίας που κυνηγά τον τελευταίο ομηρικό ήρωα. Από τους μύθους και την ιστορία, από τα έργα του μεγάλου τυφλού ποιητή και άλλων αρχαίων αοιδών, ο Βαλέριο Μάσιμο Μάνφρεντ αντλεί την έμπνευσή του γι΄ αυτό το μυθιστόρημα που ζωντανεύει, σε μία αυτόνομη διηγηματική μορφή, τις ιστορίες των χαμένων επών του τρωικού κύκλου, ιδιαίτερα εκείνων που αφηγούνταν την επιστροφή των ηρώων μετά τον πόλεμο της Τροίας. Ο τόπος και ο χρόνος στους οποίους τοποθετείται η διήγηση είναι το αποτέλεσμα της συγχώνευσης και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στην ομηρική διάσταση, που ανασυντίθεται σκόπιμα για να αποδώσει την επική ατμόσφαιρα της παράδοσης, και τις γνώσεις που πηγάζουν από τη μελέτη του μυκηναϊκού πολιτισμού στην Ελλάδα και της ύστερης Εποχής του Χαλκού στην Ιταλία, η οποία παραμένει το χρονολογικό σημείο αναφοράς. Τα γεγονότα περιγράφονται, λόγω αναπόφευκτων αναγκων της διήγησης, σε χρονική έκταση μικρότερη από εκείνη που προτείνει η παράδοση και επίσης τα ιστορικά γεγονότα, τα οποία μαρτυρεί η αρχαιολογία, "συμπυκνώνονται" κατά κάποιο τρόπο σε μία χρονική περίοδο πιο περιορισμένη από την πραγματική και παρουσιάζονται δραματοποιημένα. Αποτελούν όμως πάντα μια πιθανή διαδρομή στα πλαίσια της μυθοπλασίας, (από το σημείωμα του συγγραφέα).

Εκδόσεις Λιβάνη
Τίτλος: Η επιστροφή από την Τροία
Συγγραφέας: Valerio Massimo Manfredi
Σειρά: Ιστορικό Μυθιστόρημα
Σελίδες: 396
ISBN: 960-14-0426-0