Το όνομα του Ελληνα φιλοσόφου της αρχαιότητας Επίκουρου δεν βρίσκεται στον τίτλο της αμερικανικής έκδοσης του βιβλίου του Ιρβιν Γιάλομ.

Μόνο στην ελληνική έκδοση: «Στον κήπο του Επίκουρου - Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου». Ισως γιατί στην Αμερική το «Επίκουρος» στο εξώφυλλο δεν θα ήταν τόσο εμπορικό.

Στην εν Αθήναις διάλεξή του, «Με το βλέμμα στον ήλιο: ξεπερνώντας τον τρόμο του θανάτου», μπροστά σε ένα χωρίς προηγούμενο πολυπληθές και ανομοιογενές κοινό, που λειτούργησε σε μερικές περιπτώσεις σαν να μην πηγαίνει σε διάλεξη αλλά σε γήπεδο, ο 78χρονος ψυχοθεραπευτής ξεκίνησε από τις ιδέες του επικούρειου «Κήπου», της φιλοσοφικής σχολής του Επίκουρου, ο οποίος, σύμφωνα με τον Γιάλομ, «προέβλεψε το υποσυνείδητο 2.500 χρόνια πριν από τον Φρόιντ».

Οσο για τον ίδιο, τον ομότιμο καθηγητή Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, πριν καταλήξει στην υπαρξιακή προσέγγιση, όπως λέει, είχε περάσει 750 ώρες στο «ντιβάνι» της ορθόδοξης φροϊδικής ψυχανάλυσης.

Από τον Επίκουρο, που πίστευε και συμφωνεί μαζί του ο Γιάλομ πως και η ψυχή είναι θνητή, έφτασε στον Καζαντζάκη, που μας προτείνει στον «Ζορμπά» να ζήσουμε μια πλήρη ζωή, μην αφήνοντας τίποτα στον θάνατο, «παρά μόνο ένα καμένο κάστρο».

Ο Γιάλομ συνεπαίρνει το κοινό με τα μεγάλα του ατού: αμεσότητα, περιγραφική ικανότητα, πληθωρικότητα, γλαφυρότητα, στάση υπέρ του ασθενούς (μερικές φορές, αν χρειαστεί, και ταύτιση), που δεσπόζουν στα βιβλία του αλλά μπορεί να χάνονται λίγο στη μετάφραση. Οι ατάκες-φράσεις που «περνάνε» και μένουν είναι το φόρτε του.

«Είμαστε στη ζωή από απλή τύχη. Ολοι θα χαθούμε, δεν υπάρχει μετέπειτα ζωή.

Είμαστε μόνοι μας και θα πεθάνουμε μόνοι μας».

«Εμείς δημιουργούμε το νόημα της ζωής, το δικό μας νόημα».

«Είμαστε ο καθένας ο συγγραφέας του σχεδίου της ζωής μας. Εμείς δημιουργούμε τον εαυτό μας».

«Μια αντιπαράθεση με τον ίδιο τον θάνατο (π.χ. ενός καρκινοπαθούς) μπορεί να μας αφυπνίσει», όπως απάντησε σε ερώτηση μιας γυναίκας - οι περισσότερες ερωτήσεις τέθηκαν από γυναίκες, στο τέλος της διάλεξης και πριν.

Υστερα από ένα ολόκληρο δίωρο επί σκηνής στην Αίθουσα Φίλων του Μεγάρου Μουσικής ο διάσημος Ιρβιν Γιάλομ κάθισε να υπογράψει βιβλία του σε ανθρώπους που είχαν δημιουργήσει μια ακόμη τεράστια ουρά.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ

Το κοινό του Γιάλομ στην Ελλάδα, λένε (μαζί και ο ίδιος), είναι αναλογικά το πολυπληθέστερο από αλλού. Πού οφείλεται αυτό το φαινόμενο και το ξεπούλημα των βιβλίων του (χρυσές δουλειές στο σταντ της «Αγρας» στο Μέγαρο Μουσικής, την Τρίτη το βράδυ); Παραθέτουμε την άποψη του αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ψυχιάτρου Δημήτρη Πλουμπίδη: «Η μεγάλη επιτυχία του οφείλεται στην ικανότητά του να δίνει το "κλίμα" της ψυχοθεραπείας (...)

Να περιγράφει ένα πλήθος προβλημάτων των ασθενών και το πώς αντιμετωπίζονται μέσα στη θεραπεία, λειτουργώντας έτσι και ως οδηγός αυτοθεραπείας για τους αναγνώστες (...)

Η επιτυχία του Γιάλομ μάς δηλώνει τη ρευστότητα των σύγχρονων κοινωνικών δεσμών και την ανάγκη των ανθρώπων για κάποιους οδηγούς αντιμετώπισης των συγκρούσεων και των προβλημάτων τους» (περιοδικό «Ψυχιατρική»).

ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ