Tι: «Κλυταιμνήστρα», Πρώτη παγκόσμια παρουσίαση αναβίωσης της ιστορικής παραγωγής της Μάρθα Γκράχαμ του 1958
Πότε: 23, 24, 25 Οκτωβρίου 2008, 8.30 μ.μ.
Που: Αίθουσα Φίλων της Μουσικής
Η ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΤΩΝ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΑΡΧΙΣΕ


Με την «Κλυταιμνήστρα» της Μάρθα Γκράχαμ, σε παγκόσμια παρουσίαση αναβίωσης της ιστορικής παραγωγής του 1958, ανοίγει ο Kύκλος Χορός στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το έργο, το μεγαλύτερο σε διάρκεια που χορογράφησε η εμβληματική αυτή προσωπικότητα της ιστορίας του σύγχρονου χορού, θα παρουσιαστεί από την Ομάδα Χορού Μάρθα Γκράχαμ (Martha Graham Dance Company) στις 23, 24 και 25 Οκτωβρίου, δυο μήνες πριν την αμερικανική του πρεμιέρα, τον ερχόμενο Δεκέμβριο, στο Κένεντι Σέντερ της Ουάσινγκτον.

Η Ομάδα Χορού Μάρθα Γκράχαμ (Martha Graham Dance Company) με τις παραστάσεις αυτές γιορτάζει τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από την πρώτη παρουσίαση του έργου. Οι παραστάσεις αποτελούν συμπαραγωγή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών με την Paul Szilard Productions της Νέας Υόρκης και την Attract Productions και πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το John F.Kennedy Center και τον φιλανθρωπικό Σύλλογο «Κρίκος Ζωής».

Οι παραστάσεις της Αθήνας καθώς και αυτές που θα δοθούν στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, της Θεσσαλονίκης, εγκαινιάζουν μια μεγάλη περιοδεία σε όλο τον κόσμο που θα αρχίσει από την αμερικανική πρωτεύουσα και θα συνεχιστεί με παραστάσεις σε: Νέα Υόρκη, Βοστόνη, Σικάγο, Λος Άντζελες, Βερολίνο, Παρίσι, Λονδίνο, Σίντνεϊ, Μελβούρνη, Πεκίνο, Τόκιο και αλλού.

Εκτός από τη χορογραφία, την υπογραφή της Μάρθα Γκράχαμ έχουν και τα κοστούμια της παράστασης. Η μουσική είναι του Αιγύπτιου συνθέτη, Χαλίμ ελ-Νταμπ, τα σκηνικά του Αμεκανο-Ιάπωνα γλύπτη Ιζάμου Νογκούσι, μόνιμου συνεργάτη της και οι φωτισμοί του Ζαν Ρόζενταλ.

Το 1958, στην πρεμιέρα της Κλυταιμνήστρας στην Νέα Υόρκη, η Μάρθα Γκράχαμ ήταν 64 ετών, χόρεψε τον κεντρικό ρόλο και θα χόρευε για άλλα ακόμα δέκα χρόνια, αρνούμενη να εγκαταλείψει αυτό που υπήρξε όλη της η ζωή και άλλαξε τη διαδρομή του σύγχρονου χορού, επηρέασε την αισθητική της εποχής της και την κατέταξε ανάμεσα στους λίγους εκλεκτούς που σφράγισαν με την ιδιοφυία τους τις τέχνες του 20ου αιώνα.

Η επιρροή και το αποτύπωμά της στο σύγχρονο χορό είναι αντίστοιχο με εκείνο του Στραβίνσκι στη μουσική, του Πικάσο στις εικαστικές τέχνες και του Φρανκ Λόυντ Ράιτ στην αρχιτεκτονική. Ανήκει σε εκείνους τους καλλιτέχνες που γίνονται σύνορο για την ιστορία της τέχνης τους. Δημιούργησε έναν κώδικα που δεν είχε προηγούμενο, άλλαξε οριστικά το τοπίο του χορού και το έκανε περισσότερο φιλόξενο στους πειραματισμούς και τα νέα ιδιώματα.

«Δεν με ενδιέφεραν οι χαρακτήρες ή οι ιδέες, αλλά μόνο η κίνηση... Ήθελα η κίνηση να είναι σημαντική, δεν ήθελα να είναι όμορφη ή ρευστή. Ήθελα να είναι φορτωμένη με εσωτερική ουσία, με ένταση και εκρηκτική δύναμη», συνόψιζε η ίδια την χορευτική γλώσσα που επινόησε για να αποκαλύπτει το πάθος, την οργή και την έκσταση, αυτά τα πρωταρχικά συστατικά της ανθρώπινης εμπειρίας.

Οι πρώτες της χορογραφίες, τη δεκαετία του 20, με αδιανόητες για την εποχή καινοτομίες, συνάντησαν ένα κοινό αμήχανο που δεν καταλάβαινε τι ακριβώς έβλεπε. Ήταν λιτές, γεμάτες συναισθηματική ένταση, με κοφτές και ακριβείς κινήσεις και μυϊκούς σπασμούς και εγκαινίαζαν μια νέα αισθητική. Για την Μάρθα Γκράχαμ η κίνηση ξεκινούσε από την ένταση των συσπασμένων μυών και συνεχιζόταν με τη ροή της ενέργειας που απελευθέρωνε το σώμα καθώς οι μυς χαλάρωναν. Αυτή η τεχνική ελέγχου των μυών και της αναπνοής, που στο εξής θα είχε το όνομά της, έδινε στα έργα και στους χορευτές της μια αίσθηση σκληρή και αιχμηρή, δημιουργούσε νέους χορογραφικούς κανόνες, πολύ ανοίκειους για τα μέχρι τότε δεδομένα, που είχαν διαμορφώσει οι αβρές και λυρικές κινήσεις της Ισιδώρας Ντάνκαν και της Ρουθ Σεν Ντένις. Οι πρώτες κριτικές ήταν επιφυλακτικές και αρνητικές, η Γκράχαμ χόρευε «άσχημα» αποφάνθηκαν.

Η «ασχήμια» έγινε νέα ομορφιά και επανάσταση που τροφοδότησε τις επόμενες γενιές χορευτών και χορογράφων. Μεγάλα ονόματα του σύγχρονου αμερικανικού χορού -ο Άλβιν Έϊλι, η Τουίλα Θάρπ, ο Πολ Τεϊλορ, ο Μερς Κάνινχαμ και ο νεότερος Γουίλιαμ Φορσάιθ- υπήρξαν μαθητές της και μέσα από τη δική της τεχνική άρθρωσαν την προσωπική τους έκφραση.
Είναι σχεδόν αδύνατο να καταγραφούν οι επιρροές της Γκράχαμ στον κόσμο της τέχνης αφού όλοι, από τον Γούντι Άλεν έως την Μπέτυ Ντέιβις, την θεωρούν μεγάλη πηγή έμπνευσης. Με τη βοήθεια και την υποστήριξη σημαντικών ανθρώπων που βρέθηκαν δίπλα της η Γκράχαμ καταργούσε τους κανόνες και έφτιαχνε δικούς της: ήταν η πρώτη που εγκατέλειψε τις μουσικές του 18ου και του 19ου αιώνα και συνεργάστηκε με νέους και σύγχρονους μουσικούς, η πρώτη που προσέλαβε Ασιάτες και Αφροαμερικανούς χορευτές, η πρώτη που ανέθεσε τα σκηνικά σε σύγχρονους εικαστικούς καλλιτέχνες, η πρώτη που άλλαξε τους όρους της παραγωγής.

Υπήρξε ένα μοιραίο πρόσωπο του 20ου αιώνα και διεθνώς αναγνωρισμένη ως η σημαντικότερη χορεύτριά του και μητέρα του σύγχρονου χορού.