Αντιγόνη Φρυδά: Η ωραία του Πέραν στη γη του... Τολστόι [συνέντευξη]

21.03.2016
Η φυγή στο εξωτερικό αν είχε αποφασίσει να ακολουθήσει το επάγγελμα του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, το οποίο και σπούδασε πριν ασχοληθεί με το θέατρο, θα ήταν η μόνη λύση αυτή τη δύσκολη για την Ελλάδα εποχή. Για την ίδια όμως, που ασχολείται με την υποκριτική, η γλώσσα είναι κάτι παραπάνω από εργαλείο, είναι πρόσβαση στη μνήμη προσωπική και συλλογική.

Γι΄αυτό και δεν συγκαταλέγει τον εαυτό της στους χιλιάδες νέους Ελληνες που με την πρώτη αφορμή θα έφευγαν από την Ελλάδα αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον.

Ο λόγος για την ταλαντούχα ηθοποιό Αντιγόνη Φρυδά που αυτήν την περίοδο πρωταγωνιστεί σε δύο παραστάσεις, στην Ωραία του Πέραν μαζί με τον Γιώργο Παπαγεωργίου και στην παιδική παράσταση Πόση Γη χρειάζεται ο Άνθρωπος που παρουσιάζει στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά μαζί με την ομάδα της «The 3rd person theatre group». Εμείς είχαμε μαζί της μία πολύ όμορφη συζήτηση για τις δουλειές της αυτές και όχι μόνο....

Μιλήστε μας λίγο για τις παραστάσεις που συμμετέχετε αυτήν την περίοδο.

Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στην Ωραία του Πέραν και στην παιδική παράσταση Πόση Γη χρειάζεται ο Άνθρωπος. Η Ωραία του Πέραν του Δ. Παπαδόπουλου, γνωστού και ως Τυμφρηστού, ξεκίνησε το ταξίδι της τον Δεκέμβριο του 2015 και παρατείνεται, συνεχίζοντας την ιστορία της στο δώμα του θεάτρου του Νέου Κόσμου κάθε Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη μέχρι το Πάσχα. Πρόκειται για ένα αθεράπευτα ρομαντικό λαϊκό ανάγνωσμα που υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλές τον 20ο αιώνα και το οποίο παιζόταν κατ’ εξακολούθηση από τα μπουλούκια με μεγάλη επιτυχία. Θα μπορούσε ίσως να θεωρηθεί μια ανατολίτικη εκδοχή του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας που εκτυλίσσεται όμως στην Κωνσταντινούπολη. Η παράσταση Πόση Γη χρειάζεται ο Άνθρωπος από την άλλη, βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Λ.Τολστόι και ανεβαίνει κάθε Κυριακή πρωί στο Δημοτικό θέατρο του Πειραιά. Ο Τολστόι στο έργο αυτό πραγματεύεται την απληστία με έναν τόσο πυκνό και επίκαιρο τρόπο που ο Τ. Τζόυς το χαρακτηρίζει ως την μεγαλύτερη ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Τι είναι αυτό που σας συγκινεί ιδιαίτερα στις δύο αυτές παραστάσεις;

Αν και πολύ διαφορετικές, οι δύο αυτές παραστάσεις εμμέσως ή ευθέως θέτουν ένα κοινό κρίσιμο ερώτημα. Για ποιο πράγμα θα άξιζε κανείς να θυσιάσει τη ζωή του; Ή αλλιώς, για τι αξίζει κανείς να ζει; Για μένα αυτό είναι ένα ερώτημα που προσωπικά με αφορά και με κινητοποιεί, που βαθιά με συγκινεί.

Πώς ένα λαϊκό ρομάντζο, όπως η Ωραία του Πέραν επικοινωνεί με το σήμερα;

Μοιάζει παράδοξο, αλλά το συγκεκριμένο έργο, που απροκάλυπτα φλερτάρει με το μελόδραμα και εμφανίζει όλα τα «κλισέ» των σκληρών πατεράδων, υστερικών αντίζηλων, φτωχών πλην τίμιων νέων και αγνών μα αβοήθητων ερωτευμένων, έχει να καταθέσει κάτι για την πραγματικότητα του σήμερα που δύσκολα σε αφήνει αδιάφορο. Δεν μπορείς να αγνοήσεις την αθωότητα και την απλότητα με την οποία ο συγγραφέας πλάθει τους ήρωες του, τα κίνητρά τους που υπαγορεύονται από την άδολη αγάπη, τα πάθη τους που προκαλούνται από τη διεκδίκηση του έρωτα τους έναντι ενός αντίξοου και εχθρικού περιβάλλοντος. Είναι αδύνατον να τα προσπεράσεις γιατί έρχονται σε τέλεια αντίθεση με τον τρόπο που εμείς ζούμε σήμερα, με την πολυπλοκότητα της σύγχρονης πραγματικότητας, με τον ανερμάτιστο βίο μας, με τη «διάσπαση» που υπο-φέρουν οι άνθρωποι ζώντας σε μια κοινωνία που «όλα τα δοκίμασε και τα απομυθοποίησε». Η Ωραία του Πέραν είναι τόσο Ωραία! και αξιομνημόνευτη γιατί υπενθυμίζει κάτι που το μυαλό έχει ξεχάσει αλλά το σώμα θυμάται. Θέτει ένα άλλο μέτρο στα πράγματα, ασυγκέραστο, την αγάπη.

Αλήθεια πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος;

Υπάρχει μια ρομαντική και μια πραγματική απάντηση. Η ρομαντική εκδοχή περιλαμβάνει τόση γη, όση χρειάζεται για να στεγάσει τα όνειρά του αγκαλιά με τους αγαπημένους του. Αυτή διαφέρει ανάλογα με τον άνθρωπο και ίσως με την ηλικία. Υπάρχει όμως και η πραγματική απάντηση που αν και τραχιά είναι αδιαμφισβήτητη. Χρειάζεται τόση γη όση το μπόι του, όση η τελευταία του κατοικία. Κι αυτή είναι μια αλήθεια, μια μνήμη, που μόνο χρήσιμη μπορεί να αποβεί για τη διεξαγωγή του βίου...

Πού κρύβεται για εσάς το μυστικό της ευτυχίας;

Στους άλλους! Αυτοί οι άλλοι, οι έξω από εσένα, το κρατούν σφιχτά! Αν έχεις έστω και μια πιθανότητα να συναντήσεις αυτό το παραδείσιο πουλί, πρέπει να ξεχαστείς και να χαθείς και να φιλήσεις και να αγαπήσεις και να χαρίσεις...

Ουκ ολίγες είναι οι παιδικές παραστάσεις που ανεβαίνουν στη θεατρική Αθήνα με πρωταγωνιστές διάσημους ηθοποιούς τα τελευταία χρόνια. Πώς κρίνεται αυτό το γεγονός;

Αυτό πράγματι είναι ένα γεγονός. Δεν υπάρχει λόγος να σταθεί κανείς στο γιατί και το πως. Αυτό που αξίζει όμως να ειπωθεί είναι ότι ανεξαρτήτως του κινήτρου και της αφορμής, το να ασχολούνται με το παιδικό θέατρο αναγνωρίσιμοι ηθοποιοί αυξάνει ίσως τις πιθανότητες να βρεθούν περισσότερα παιδιά στο θέατρο, κι αυτό μόνο θετικά μπορεί να προσληφθεί. Μπορείς να συμφωνείς ή να διαφωνείς με το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα μιας παράστασης, όπως και να έχει όμως είναι προτιμότερη επιλογή από το να βρίσκεται ένα παιδί μπροστά στην τηλεόραση.

Είσαι μέλος της ομάδας «The 3rd person theatre group». Ποιοί οι στόχοι της ομάδας;

Ο πυρήνας της ομάδας αποτελείται από τους Ελένη Ζαραφίδου, Βαλάντη Φράγκο και εμένα. Καθένας διαφορετικά θα μιλούσε για αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε. Προσωπικά ίσως να μην χρησιμοποιούσα τη λέξη στόχος αλλά τη λέξη επιθυμία. Επιθυμία λοιπόν της ομάδας είναι να σταθεί η αφορμή για τη συνάντηση και την επαφή ανεξάρτητων και διαφορετικών καλλιτεχνών. Σκοπός αυτής της συνεύρεσης είναι αφενός να εργαστούν από κοινού για την εξερεύνηση των προσωπικών τρόπων δημιουργίας και αλληλεπίδρασης, και αφετέρου να επιχειρήσουν και να δοκιμαστούν στην παραγωγή έργων που αφορούν στο σήμερα και στις αγωνίες που από κοινού μοιραζόμαστε για τον κόσμο και την κοινωνία, προσεγγίζοντας την πραγματικότητα όχι με τη μορφή ντοκουμέντου αλλά με το ποιητικό της ανάλογο. Αυτός είναι και ο λόγος που το ενδιαφέρον μας στρέφεται κυρίως γύρω από τους αρχαίους μύθους και τα κλασικά κείμενα.

Πως μπορεί ένα νέος ηθοποιός να επιβιώσει στην Ελλάδα της κρίσης;

Όπως και όλοι οι υπόλοιποι επαγγελματίες. Κάνοντας ότι μπορεί. Οι καιροί μας δεν σηκώνουν αφορισμούς. Τρέχεις μέχρι εκεί που αντέχεις, σωματικά αλλά κυρίως ψυχικά. Φυσικά και θα βρεθείς σε δουλειές που δεν είναι αυτό που ονειρεύτηκες. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Αντίθετα σε προσγειώνει σε μια πραγματικότητα που έχει να κάνει με τον αγώνα της επιβίωσης κι αυτό από μόνο του ως θέμα είναι ο πυρήνας της παγκόσμιας δραματουργίας. Η δημιουργική ύπαρξη είναι παιδί του αγώνα και της ανησυχίας, του ρίσκου και των μη ασφαλών επιλογών.

Η φυγή στο εξωτερικό θα αποτελούσε λύση;

Αν είχα αποφασίσει να ακολουθήσω το επάγγελμα του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού που σπούδασα πριν ασχοληθώ με το θέατρο, θα ήταν η μόνη λύση. Για κάποιον όμως που ασχολείται με την υποκριτική, η γλώσσα είναι κάτι παραπάνω από εργαλείο, είναι πρόσβαση στη μνήμη προσωπική και συλλογική. Υπό αυτήν την έννοια, δεν θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου μόνιμο κάτοικο εξωτερικού, ούτε όμως και εγκλωβισμένο αυστηρά στα όρια της ελληνόφωνης επικράτειας. Το να μοιράζεσαι ταξιδεύοντας τη δουλειά σου με τον κόσμο και μακάρι σε όλο τον κόσμο, είναι ευλογία. Η ισορροπία ανάμεσα στις δυο επιλογές είναι ίσως η πιο πρόσφορη λύση.

Μελλοντικά σχέδια.

Στο επίπεδο της ομάδας ευελπιστούμε να καταφέρουμε να αφιερωθούμε στη δουλειά πάνω στο Άσμα Ασμάτων. Έχουμε στα χέρια μας μια καινούργια εξαιρετική μετάφραση του Χαράλαμπου Μαγουλά που σύντομα θα εκδοθεί από την Εστία και μεγάλη λαχτάρα να μπούμε σε πρακτικές πρόβες μετά την μελέτη και την προεργασία. Σε προσωπικό επίπεδο προσπαθώ να αποφεύγω τους σχεδιασμούς. Εμφανίζονται με τέτοια ορμή και επιτακτικότατα που τελικά φτωχαίνουν τον παρόντα χρόνο και αδυνατίζουν όλα αυτά που έχεις και για τα οποία θα πρέπει να νιώθεις ευγνώμων.

Γεωργία Οικονόμου
[email protected]