Μια ελεγεία για τον έρωτα, τη θυσία και την απώλεια που σκηνοθετεί ο Σπύρος Μιχαλόπουλος με πρωταγωνιστές την Λήδα Ματσάγγου και τον Θύμιο Κούκιο. Ο λόγος για το «Ένα», το πρώτο θεατρικό έργο της Ειρήνης Λουκάτου που παρουσιάζεται στο Θέατρο Ροές.
Εμείς μιλήσαμε με τη Λήδα Ματσάγγου και τον σκηνοθέτη της παράστασης Σπύρο Μιχαλόπουλο και φωτίσαμε πολλές από τις πτυχές της παράστασης και όχι μόνο….
e-go: Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση
Λήδα Ματσάγγου: Το έργο μιλάει για την απώλεια. Για την απώλεια κάθε είδους. Απώλεια συναισθημάτων, όρεξης για ζωή, ικανοτήτων, ονείρων. Μετά από ένα συνταρακτικό γεγονός στη ζωή της, η ηρωίδα απομονώνεται σπίτι της. Ήταν σολίστ πιάνου, ντουέτο με τον άντρα της, βιρτουόζο βιολονίστα. Είχανε διεθνή καριέρα. Όμως, μετά από ένα ατύχημα που στάθηκε καθοριστικό στη ζωή της, σταματάει να παίζει πιάνο. Ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί. Το μόνο που κατάφερε μετά από 10 χρόνια είναι να βρει δουλειά ως δασκάλα σε μουσικό σχολείο, μετά από παρότρυνση του άντρα της. Αυτός είναι που προσπαθεί να την ξυπνήσει, να βγει έξω, να ζήσει. Γιατί πλέον έχει εγκλωβιστεί σπίτι της.
e-go: Τι είναι αυτό που σας συγκίνησε ιδιαίτερα στο έργο της Ειρήνης Λουκάτου;
Λήδα Ματσάγγου: Καταρχήν το κείμενο της Ειρήνης Λουκάτου θα σε αγγίξει από την ανάγνωση. Είναι περιεκτική και διεισδυτική στο γράψιμό της. Μία μουσική παρτιτούρα. Ο λόγος της πάντρεμα με ποίηση. Είναι πολύ εύκολο να σε ταξιδέψει. Να μπεις στη σκέψη της που καλπάζει και σε οδηγεί σε μονοπάτια αναγνωρίσιμα -και αν όχι- κατανοητά. Η μία σκέψη που διαδέχεται την άλλη έρχεται τόσο ομαλά που αν αφεθείς οδηγείσαι στην αλήθεια. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να συγκινήσει πολύ έναν ηθοποιό. Το κείμενό της -οι σκέψεις της ηρωίδας- τόσο δομικά στηριγμένες να φωνάζουν την αλήθεια της.
e-go: Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο να σκηνοθετήσετε; Και πως το προσεγγίσατε;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Η πρώτη μου επαφή με το έργο ήταν κατά την διάρκεια ενός αεροπορικού ταξιδιού από την Λευκωσία στην Αθήνα. Διάβασα το αγγλικό κείμενο που είχε γράψει η κ. Λουκάτου στο Bristol. Ήταν ένα μικρότερο σε διάρκεια κείμενο αλλά πολύ δυνατό και έντονο. Αμέσως επικοινώνησα μαζί της για να το δουλέψουμε . Σε λίγο καιρό παρέλαβα ένα κείμενο που απέπνεε καθαρό θέατρο. Με συγκίνησε και με συνεπήρε η γραφή, η ανάπτυξη των χαρακτήρων και η καθαρή θεατρική γλώσσα. Το είδα σαν πρόκληση για έναν σκηνοθέτη να καταφέρει να δώσει με απλό τρόπο ένα τόσο εσωτερικό και δύσκολο κείμενο.
Ως προς την προσέγγισή μου, από μόνο του το έργο σε οδηγεί σε συγκεκριμένα μονοπάτια. Ο σκηνοθέτης το μόνο που έχει να κάνει είναι να «ακούσει» το κείμενο και να το αισθανθεί. Από εκεί και μετά οι γραμμές που θα ακολουθήσει γίνονται ξεκάθαρες. Οι ήρωες παίρνουν ζωή και σε οδηγούν εκεί που εκείνοι θέλουν. Το μόνο που πρέπει να προσέξει κανείς είναι να μην τους προδώσει. Να τους «δει» να τους «μιλήσει» να τους κατανοήσει. Ακολούθησα απλές φόρμες για να αναδειχτεί το κείμενο και μέσα απ’ αυτό και οι προσωπικότητες των ηρώων. Είναι ένα υπέροχο ταξίδι .
e-go: Τι είναι αυτό που κάνει την ηρωίδα να ασφυκτιεί;
Λήδα Ματσάγγου: Δεν μπορεί να προχωρήσει στη ζωή της. Δεν μπορεί να λειτουργήσει μετά τον επαναπροσδιορισμό των καινούργιων δεδομένων. Να ζήσει όπως οι άλλοι άνθρωποι. Δεν νιώθει πλέον. Είναι τελείως διεκπεραιωτική. Όλα τα κάνει μηχανικά. Μόνο στο σπίτι της μπορεί να είναι αληθινή και αυτό την κάνει πλέον μετά από 10 χρόνια να ασφυκτιεί.
e-go: Τι είναι αυτό που κρατά το ζευγάρι της παράστασης μαζί τόσα χρόνια;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Οι ήρωες μας είναι μουσικοί. Αυτή πιανίστας, αυτός βιολονίστας. Υπήρξαν για χρόνια ντουέτο με διεθνή καριέρα. Τώρα για κάποιο λόγο έχουν σταματήσει. Βιώνουν καθημερινά μικρές και μεγάλες απώλειες. Βιώνουν τον εγκλωβισμό τους στους τέσσερις διάφανους τοίχους του σπιτιού τους. Τους κρατάει η ανάγκη να επιβεβαιώνουν τον έρωτα τους καθημερινά, η αγάπη για την μουσική. Μα πάνω απ’ όλα τους ενώνει η διάθεση για ζωή. Αυτό είναι και το αισιόδοξο μήνυμα του έργου.
e-go: Τελικά, σημασία έχουν αυτά που λέγονται ή που δεν λέγονται σε ένα ζευγάρι;
Λήδα Ματσάγγου: Και τα δύο. Αυτά που λέγονται πρέπει να τα σκεφθεί πραγματικά ο άλλος, να τα αφουγκράζεται, να τα επεξεργάζεται. Επειδή όλοι μας είμαστε διαφορετικοί και συνεχώς δεχόμαστε ερεθίσματα από παντού που διαφοροποιούν και τη διάθεσή μας, καλό είναι να συζητάμε γιατί ο άλλος δεν μπορεί να είναι συνεχώς μες στο κεφάλι μας, στη σκέψη μας. Μόνο έτσι μπορεί να δημιουργηθεί το έδαφος για να ακουστεί το κείμενο που δεν λέγεται. Έτσι θα μπορέσει να αφουγκραστεί ο άλλος τη σιωπή σου. Έτσι θα καταλάβει την ανάγκη σου. Έτσι θα προλάβει τη σκέψη σου.
e-go: Πόσο μπορεί να μας αγγίξει το «ΕΝΑ» σήμερα;
Λήδα Ματσάγγου: Πιστεύω πάρα πολύ. Γιατί αυτό που ζούμε σήμερα λόγω κρίσης είναι η απώλεια των δεδομένων, όσων είχαμε κατακτήσει στο πέρασμα της ζωής μας. Καλούμαστε να επαναπροσδιοριστούμε σε μία νέα πραγματικότητα που μας επιβλήθηκε ξαφνικά και να προχωρήσουμε. Η απώλεια αυτή έχει φέρει ένα εγκλωβισμό σε πολύ κόσμο, την απόγνωση, ακόμα και την αυτοκαταστροφή. Στο «ΕΝΑ» η ηρωίδα αυτή τη μέρα θα καταφέρει να προχωρήσει.
e-go: Η κρίση αυτή που βιώνουμε, επηρεάζει τα σύγχρονα ζευγάρια και αν ναι πως;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Αναμφίβολα κάθε κρίση κοινωνική ή οικονομική επηρεάζει όλους που την βιώνουν. Η κρίση που περνάμε είναι κατά κύριο λόγο κοινωνική με αποτέλεσμα να αναθεωρούνται και να επαναπροσδιορίζονται οι ανθρώπινες σχέσεις σε όλα τα επίπεδα. Αλλάζουν οι προτεραιότητες, οι ανάγκες,τα «θέλω». Αυτό σε συνδυασμό με την εσωστρέφεια που είναι διάχυτη κάνουν τους ανθρώπους πιο κουμπωμένους και κατηφείς. Έτσι και στα σύγχρονα ζευγάρια, το κυνηγητό για δουλειά, η ανεργία, η οικονομική ανέχεια, η ανασφάλεια για το αύριο, τα γονατίζει καθημερινά. Πάντα όμως πιστεύω ότι ο Έρωτας θα νικήσει και αυτό με κάνει πιο αισιόδοξο.
Γεωργία Οικονόμου
