Ο πραγματικός τίτλος αυτής της συλλογής θα έπρεπε να είναι ο υπότιτλός της, δηλαδή «Περιστασιακά κείμενα». Αυτό που καθόρισε την τελική επιλογή ήταν απλώς η δικαιολογημένη ανησυχία του εκδότη ότι ένας τίτλος τόσο πομπωδώς μετριόφρων δε θα τραβούσε την προσοχή του αναγνώστη.
Τι είναι ένα περιστασιακό κείμενο και ποια τα προτερήματά του; Κανονικά, ο συγγραφέας ούτε που σκεφτόταν ότι θα χρειαζόταν να ασχοληθεί μ’ ένα συγκεκριμένο θέμα, αλλά κατέληξε εκεί ύστερα από την πρόσκληση σε μια σειρά συζητήσεων ή δοκιμίων με ορισμένο περιεχόμενο. Αυτό τον οδήγησε να στοχαστεί πάνω σε κάτι που, υπό άλλες συνθήκες, θα είχε παραβλέψει – και συχνά ένα θέμα που μας υπαγορεύεται απ’ έξω αποδεικνύεται πιο γόνιμο από ένα άλλο που γεννιέται μέσα μας από κάποια ιδιοτροπία.
Ιδού λοιπόν μια σειρά από περιστασιακά κείμενα σχετικά με το Απόλυτο, τους λόγους που μας ωθούν να κλαίμε για τη μοίρα της Άννας Καρένινα, τους θησαυρούς των καθεδρικών ναών, τον Βικτόρ Ουγκό, την τύχη ή την ατυχία του Τζόις κατά την εποχή του φασισμού, την υπόθεση Wikileaks κ.ά. Η επιλογή του τίτλου του πρώτου κειμένου ως βασικού τίτλου του βιβλίου δεν είναι πάντως τυχαία, δεδομένου ότι Εχθροί πρέπει να εφευρίσκονται συνεχώς και να παρουσιάζονται με τρόπο απεχθή και τρομακτικό, προκειμένου να κρατιούνται «αιχμάλωτοι» οι λαοί.
Ο ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ γεννήθηκε στην Αλεσάντρια του Πιεμόντε το 1932. Από το 1975 έχει την έδρα του καθηγητή Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, ενώ από το 1988 είναι πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο. Αν και αρχικά παρακολούθησε σπουδές Νομικής, εγκατέλειψε αυτό τον τομέα και ακολούθησε σπουδές Μεσαιωνικής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας. Από το 1962 ως το τέλος του 1970 ο Έκο ανέπτυξε τη δική του θεωρία στη Σημειολογία. Το 1965 εξελέγη καθηγητής Οπτικών Επικοινωνιών στη Φλωρεντία και το 1966 καθηγητής της Σημειολογίας στο Μιλάνο. Το 1971 το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια του προσέφερε τη θέση του τακτικού καθηγητή της Σημειολογίας και το 1974 ο Έκο οργάνωσε τον Διεθνή Σύνδεσμο Σημειολογικών Μελετών. Μέσα στη δεκαετία του ’70, άρχισε να γράφει τα μυθιστορήματά του, κάνοντας την αρχή με Το Όνομα του Ρόδου, που τιμήθηκε με το βραβείο Strega το 1981 και το Médicis Étranger το 1982, ενώ πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Ο Έκο περνάει τον καιρό του με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους ανάμεσα στο σπίτι του στο Μιλάνο (ένα διαμέρισμα-λαβύρινθο με μια βιβλιοθήκη 30.000 βιβλίων) και στο εξοχικό του στο Ρίμινι. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά του ΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ, ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΡΟΔΟΥ και ΤΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ ΤΟΥ ΦΟΥΚΩ, καθώς και η συλλογή δοκιμίων ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΧΘΡΟ, ενώ ετοιμάζονται επανεκδόσεις και άλλων μυθιστορημάτων του.
Εκδόσεις Ψυχογιός
Tίτλος: Κατασκευάζοντας τον εχθρό
Συγγραφέας: Ουμπέρτο Έκο
Μετάφραση: Έφη Καλλιφατίδη
Πρόλογος: Τιτίκα Δημητρούλα
Σειρά: Δοκίμια
