Οι περισσότεροι χώροι εργασίας είναι γεμάτοι φασαρία, κίνηση, ενοχλητικές φωνές, κόσμο που πηγαινοέρχεται. Και ένταση, πολλή ένταση. Λες και αν δεν είμαστε στην τσίτα, δεν γίνεται να δουλέψουμε.

Το αποτέλεσμα; Κάθε εργάσιμη μέρα να είναι εξαντλητική, ακόμα και μέσα στην ήρεμη ρουτίνα της. Όσο για τις μέρες με ιδιαίτερο φόρτο, αυτές πια μας βγάζουν νοκ άουτ, σωματικά και ψυχολογικά.

Ωστόσο, δεν χρειάζεται να είναι πάντα έτσι. Καλλιεργώντας μια διαφορετική αντίληψη και συμπεριφορά, εμποτισμένη από την ισορροπία της φιλοσοφίας ζεν, μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που λειτουργούμε μέσα στον εργασιακό χώρο.

Ακόμα και αν δεν αιωρούμαστε πάνω από το γραφείο στη στάση του λωτού, βυθισμένοι στη νιρβάνα, μερικές απλές τεχνικές θα μας βοηθήσουν να κάνουμε τη ζωή μας στη δουλειά ευκολότερη. Γιατί θα δουλεύουμε πιο ήρεμα και ταυτόχρονα πιο αποδοτικά, χωρίς να... ξοδεύεται η ενεργητικότητά μας, όπως συμβαίνει όταν έχουμε ένταση και άγχος. Να, λοιπόν, μερικά απλά ζεν μυστικά.

Μυστικό 1: Συγκεντρωθείτε στο τώρα - και αγαπήστε το!
Να βάλουμε εξαρχής τα πράγματα στη θέση τους: Την ευτυχία στο γραφείο κανείς δεν πρόκειται να σας την προσφέρει (σ.σ.: άλλωστε, δεν έχει και καμιά υποχρέωση). Πρέπει να την κερδίσετε οι ίδιοι, με υπομονή, αυτοπειθαρχία και ικανότητα να σταθμίζετε τις καταστάσεις. Ο Θιβετιανός γκουρού και πολυγραφότατος συγγραφέας Τάνγκθαρ Τούλκου, που από τα μοναστήρια των Ιμαλαΐων ζει πλέον στις ΗΠΑ, δηλώνει ότι στον κόσμο των επιχειρήσεων χρειάζονται οι ίδιες αρετές που καλλιεργούν οι μοναχοί στο Θιβέτ: επίγνωση, αυτοσυγκέντρωση, αυτοπειθαρχία, καθαρότητα και υπευθυνότητα. Αυτά τα χαρίσματα έχουν αξία τόσο στο πνευματικό όσο και στο υλικό βασίλειο.

Όμως, το πιο σημαντικό δώρο που μπορεί να μας προσφέρει η ζεν αντίληψη όχι μόνο για την εργασία, αλλά και για ολόκληρη τη ζωή μας είναι η δυνατότητα να βρισκόμαστε στο «εδώ και τώρα», κάθε στιγμή, σε οτιδήποτε και αν κάνουμε. Πράγμα που, όσο απλό ακούγεται, τόσο δύσκολο είναι στην πράξη. Γιατί ακόμα και αν αποφασίσουμε να εστιαστούμε στο παρόν, μετά από ελάχιστες στιγμές το μυαλό «ξεφεύγει» και ταξιδεύει αλλού, διασπώντας την προσοχή μας με άσχετες σκέψεις και εικόνες. Τιθασεύοντάς το όμως, αναπτύσσουμε την ικανότητα της προσοχής και της συγκέντρωσης που είναι απαραίτητες για να μη χάνουμε χρόνο και ενέργεια στη δουλειά.

Ωστόσο, υπάρχει και άλλο ένα σημαντικό ζεν μυστικό, όπως υποστηρίζει και ο Τούλκου: να αγαπάμε ό,τι κάνουμε, να πιστεύουμε σ’ αυτό και να μην προσπαθούμε μόνο για να εξασφαλίσουμε υλικές απολαβές. Έτσι, αποφεύγουμε και τα αρνητικά συναισθήματα, όπως η αίσθηση ματαιότητας, η απογοήτευση, οι ανεδαφικές προσδοκίες και ο φόβος, που δημιουργούν μια πολύ βαριά ατμόσφαιρα στην πλειονότητα των εργασιακών χώρων.

Μυστικό 2: Ακούστε την καρδιά σας, ξέρει όσα και το μυαλό
Δεν αρκεί να έχει κανείς πολυπόθητες περγαμηνές ή εξαιρετικές επικοινωνιακές ικανότητες, ταλέντα ή επαγγελματικές δεξιότητες για να διαπρέπει στη δουλειά. Για να τα καταφέρει, και μάλιστα να το κάνει σε ηγετικές θέσεις, το πιο σημαντικό είναι να ξέρει να χρησιμοποιεί τη συναισθηματική του νοημοσύνη. Να μπορεί να «μιλάει» όχι μόνο στο μυαλό, αλλά και στην καρδιά των ανθρώπων με τους οποίους συνεργάζεται. Στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου αυτό το χάρισμα θεωρείται εξίσου σημαντικό με τα τυπικά προσόντα που απαιτούνται για μια υψηλή θέση.

Καλός προϊστάμενος είναι εκείνος που διευκολύνει την άμεση και σαφή επικοινωνία των άλλων μαζί του και μεταξύ τους. Επιπλέον, ξέρει να εκτιμά τον κάθε εργαζόμενο για τα προσόντα του και το ρόλο του στην παραγωγική διαδικασία. Δημιουργεί εμπιστοσύνη, ενισχύει το ομαδικό πνεύμα, έχει την ικανότητα να αξιοποιεί το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι τους υπολογίζουν, δεν φοβούνται να ζητήσουν βοήθεια όταν έχουν μια δυσκολία και γίνονται πιο παραγωγικοί και δημιουργικοί.

Ο πραγματικά επιτυχημένος μάνατζερ πρέπει να διαθέτει ηρεμία, αυτοκυριαρχία και επιχειρηματικό ένστικτο. Και πρακτικές όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα, οι τεχνικές χαλάρωσης θα τον βοηθήσουν να έχει επαφή με την ίδια τη συναισθηματική του νοημοσύνη, αλλά και με τη διαίσθησή του, η οποία είναι απαραίτητη όταν προκύπτουν σημαντικά διλήμματα. Τα μάτια της καρδιάς βλέπουν καλύτερα από αυτά του μυαλού, ακόμα και μέσα στον ανταγωνιστικό κόσμο της εργασίας.

Μυστικό 3: Καλλιεργήστε το πνεύμα της συνεργασίας
Ο φθόνος, ο ανταγωνισμός, η ίντριγκα είναι γνωστές καταστάσεις που δηλητηριάζουν τις σχέσεις των εργαζομένων. Πώς θα μπορούσε να ήταν το ζεν της συμβίωσης μέσα σε ένα εργασιακό περιβάλλον; Μερικές φορές το να βλέπει κανείς μόνο τη θετική πλευρά των πραγμάτων, ακόμα και όταν το καταφέρνει -ή τουλάχιστον έτσι νομίζει-, δεν είναι η καλύτερη λύση για να ξεπερνιούνται οι κρίσεις. Όπως λένε οι ψυχολόγοι, πολλές φορές αυτό που κάνουμε είναι να δημιουργούμε μια κατ’ επίφαση αρμονία, ενώ στην πραγματικότητα καταπίνουμε αμάσητα τα αρνητικά συναισθήματα. Η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια ξεσπάει αργά ή γρήγορα. Γι’ αυτό, συστήνουν να συζητάμε τα ζητήματα που προκύπτουν και να μοιραζόμαστε με τους συναδέλφους μας τα αρνητικά συναισθήματα. Έτσι, είναι πιο εύκολο να λύνονται οι παρεξηγήσεις, να αποφεύγονται οι συγκρούσεις και να δημιουργείται ομαδικό πνεύμα.

Και τι γίνεται αν μονάχα εσείς προσβλέπετε στην καλή συνεργασία, ενώ όλοι οι υπόλοιποι προτιμούν το δρόμο της σύγκρουσης και της ίντριγκας; Φυσικά, η λύση δεν είναι να γίνετε εσείς σαν τους άλλους. Εξακολουθήστε να καλλιεργείτε τα καλά σημεία του χαρακτήρα σας, ασκήστε τη συγχώρεση, όσο και αν δυσκολεύεστε μερικές φορές, και διατηρήστε την ηθική σας ακεραιότητα. Κάποτε η αξία σας θα αναγνωριστεί.

Ανάσα αρμονίας
Όταν μας καταλαμβάνει το στρες, πολλές φορές χανόμαστε τόσο βαθιά μέσα του, που δεν συνειδητοποιούμε ότι είναι στο χέρι μας να βγούμε από αυτή την κατάσταση. Εάν έχετε ασχοληθεί με γιόγκα, τάι τσι, διαλογισμό, ρέικι και άλλες παρόμοιες τεχνικές, ασφαλώς θα ξέρετε ορισμένες μεθόδους χαλάρωσης. Εάν όχι, η ακόλουθη είναι εύκολη, γρήγορη και διακριτική.

Βασίζεται στον έλεγχο της αναπνοής, που είναι ένας πολύ απλός και αποτελεσματικός τρόπος να χαλαρώσουμε, ξαναβρίσκοντας την ισορροπία στην κρίση μας, την πνευματική διαύγεια και, φυσικά, την ψυχική μας ηρεμία. Όταν έχουμε κυριευτεί από στρες, η αναπνοή μας γίνεται ρηχή και γρήγορη. Αυτό αλλάζει την αναλογία των αερίων μέσα στο αίμα μας και η ψυχολογική μας ένταση κλιμακώνεται, ενδεχομένως καταλήγοντας σε πανικό.

Να, λοιπόν, τι μπορείτε να κάνετε:

• Καθίστε με την πλάτη ίσια, χαλαρώστε το σώμα και κατεβάστε ελαφρώς το πιγούνι. Μπορείτε να έχετε τα χέρια σας σε μία από τις ακόλουθες θέσεις: με τις παλάμες πάνω στα γόνατα ή πάνω στους μηρούς σας ή το ένα χέρι μέσα στο άλλο, με τις παλάμες χαλαρές και γυρισμένες προς τα πάνω (το χέρι με το οποίο γράφετε θα βρίσκεται από κάτω).
• Αναπνεύστε βαθιά και αργά νιώθοντας την αναπνοή να γίνεται μέσα από το διάφραγμά σας, λίγο πάνω από τον αφαλό. Θα δείτε αμέσως πώς το στρες αυτόματα θα μειωθεί. Πάρτε δυο τρεις αβίαστες τέτοιες αναπνοές.
• Εισπνεύστε βαθιά από τη μύτη. Κάντε την εισπνοή να διαρκέσει όσο να μετρήσετε από μέσα σας «ένα, δύο, τρία, τέσσερα».
• Κρατήστε την αναπνοή σας μετρώντας «ένα, δύο, τρία».
• Εκπνεύστε για όσο θα μετράτε «ένα, δύο, τρία, τέσσερα».
• Κάντε παύση μετρώντας «ένα, δύο, τρία».

Επαναλάβατε για 10 αναπνοές. Εάν νιώθετε άνετα, επιβραδύνετε ακόμα περισσότερο τους κύκλους, αλλά φροντίστε πάντα η εκπνοή να διαρκεί όσο και η εισπνοή.

Βρείτε την εσωτερική σας ισορροπία
Οι κύριοι που δεν είναι υποχρεωμένοι να φοράνε γραβάτα στο γραφείο ας μην το κάνουν, καθώς αυτή «πνίγει» το πέμπτο τσάκρα, το ενεργειακό κέντρο της επικοινωνίας. Αλλά και οι σφικτές ζώνες, για άντρες και γυναίκες, μπλοκάρουν το λεγόμενο «χάρα», στην κοιλιά, την έδρα των συναισθημάτων και της ζωτικής ενέργειας. Η ακόλουθη άσκηση είναι κατάλληλη για να τονώσετε το χάρα. Θα την κάνετε στο σπίτι σας, σε ησυχία, ή κάπου όπου δεν πρόκειται να σας ενοχλήσουν.

Καθίστε σε μια άνετη και χαλαρή στάση, σταυρώστε τα μπράτσα στο στήθος και ακολουθώντας το ρυθμό της αναπνοής σας ταλαντευτείτε ελαφρά μπρος και πίσω κρατώντας τον κορμό σας στητό. Οι ταλαντώσεις πρέπει να είναι στην αρχή πιο έντονες και σταδιακά να μικραίνουν μέχρι να σταματήσουν.

Όταν μείνετε ακίνητοι, προσπαθήστε να εντοπίσετε το «σωστό σημείο», τον κόμβο της ενέργειας γέρνοντας ελάχιστα μπροστά ή πίσω. Όταν θα το βρείτε, θα νιώσετε μια ελαφριά και ευχάριστη δόνηση στο σώμα σας.

Στην καθημερινή ζωή, ενώ θα είστε σε όρθια ή καθιστή θέση, επιδιώξτε να ξαναβρίσκετε αυτή την ελαφριά ένταση στο κάτω μέρος της κοιλιάς σας. Για να έχετε καλύτερη αίσθηση, φανταστείτε ένα χορταράκι, που, ακόμα και όταν δεν φυσάει, δονείται γύρω από έναν αόρατο άξονα.

Η επαφή με το χάρα θα σας κάνει να εκπέμπετε μια αίσθηση δύναμης αλλά και χαλαρότητας, κάτι το οποίο θα διαπιστώσετε και στις αντιδράσεις των άλλων απέναντί σας.

Μυστικό 4: Υπερασπιστείτε τις θέσεις σας χωρίς επιθετικότητα
Οι δύσκολες σχέσεις με τους προϊσταμένους είναι για πολλούς εργαζόμενους σημαντικό πρόβλημα, ιδίως όταν οι από πάνω τούς προκαλούν αφόρητη ψυχολογική πίεση - ενδεχομένως χρησιμοποιώντας την τρομοκρατία ή την ταπείνωση. Κάποιος που υφίσταται τέτοια μεταχείριση οδηγείται σε κατάθλιψη, οργή, απάθεια, παραίτηση, έλλειψη πνεύματος συνεργασίας.

Το κακό είναι ότι, είτε με ζεν είτε χωρίς, δεν υπάρχει μια μαγική λύση για να μεταμορφωθεί ένα «στριμμένο» αφεντικό. Αν δεν είστε αποφασισμένοι να υποστείτε τις συνέπειες μιας δυναμικής αντίδρασής σας, χάνοντας ίσως τη θέση σας, το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να ενισχύσετε τις ψυχολογικές άμυνές σας με το διαλογισμό.

Έτσι, η δική σας ηρεμία και η αυτοκυριαρχία θα κάνουν όλες τις επιθέσεις να πέφτουν στο κενό. Τα «δύσκολα» άτομα τρέφονται από την αρρωστημένη ικανοποίηση ότι έθιξαν, πλήγωσαν, πρόσβαλαν επιβεβαιώνοντας την εξουσία τους. Μην αφήσετε, λοιπόν, να φαίνονται τα τρωτά σας σημεία - χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα καταπίνετε τα πάντα. Απλώς αντιδράστε ήρεμα, σταθερά.

Χαλαρωτικές ευωδιές
Συνήθως οι εργασιακοί χώροι είναι ποτισμένοι από μυρωδιές που θυμίζουν ένταση και δουλειά: «τσιγαρίλα», σκόνη, μελάνι κ.α. Δημιουργήστε τη δική σας αρωματισμένη όαση και ενισχύστε την ψυχική σας αρμονία, με μυρωδιές που έχουν πράγματι χαλαρωτική επίδραση.

Τα αληθινά φυτά είναι ο καλύτερος πομπός θετικής... αρωματικής ενέργειας. Ένα γλαστράκι στο γραφείο σας με λεβάντα, φασκόμηλο, βέρβενα ή ένα βάζο με τριανταφυλλάκια μινιατούρες, υάκινθους, ζουμπούλια θα του δώσουν άλλο... αέρα.
Τα αιθέρια έλαια επίσης. Σε ένα φλιτζάνι ζεστό νερό ρίξτε δυο τρεις σταγόνες έλαιο και τοποθετήστε το πάνω στο γραφείο σας για να σκορπίζει την ευωδιά του. Τα εσπεριδοειδή δημιουργούν μια ατμόσφαιρα ήρεμης αισιοδοξίας. Η μέντα, ο βασιλικός, το δεντρολίβανο, το γεράνι, το γιασεμί, το σανταλόξυλο και το ιλάνγκ ιλάνγκ βοηθάνε στην πνευματική εγρήγορση και στο καλό μνημονικό.

Από την Ελπίδα Χατζοπούλου