Νιώθεις υπερένταση; Τα ρούχα σου μπαίνουν με το ζόρι ή παρά τις προσπάθειες να παχύνεις, εσύ αδυνατίζεις; Έχεις εξάψεις; Τότε ένοχη ίσως είναι μια «πεταλούδα» στο λαιμό σου. Μάθε τα πάντα για το θυρεοειδή αδένα και δες αν αντιμετωπίζεις και συ κάποιο πρόβλημα.
Τα συπμτώματα: ξαφνικές υπνηλίες, κατάθλιψη, πόνοι στις αρθρώσεις και ενώ, τρως φυσιολογικά, βλέπεις τα ρούχα να σου «μπαίνουν» με το ζόρι; Από την άλλη πλευρά, μήπως νιώθεις υπερένταση, έχεις εξάψεις ή, χωρίς να κάνεις δίαιτα, χάνεις βάρος; Πριν αναρωτηθείς για το τι μπορεί να σου συμβαίνει, έλεγξε το θυρεοειδή σου.
Πρόκειται για τον αδένα σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού και αποτελεί τον κύριο «ρυθμιστή» του μεταβολισμού. Όμως, καμιά φορά απορρυθμίζεται, παρουσιάζοντας τα λεγόμενα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού (υπολειτουργία του αδένα) ή υπερθυρεοειδισμού (υπερλειτουργία), με σοβαρές συνήθως συνέπειες για την υγεία.
Έχουμε μαύρα μεσάνυχτα...
Όπως τονίστηκε από τους εκπροσώπους της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας Μαρία Αλεβιζάκη, Βαρβάρα Βλασοπούλου, Υβόνη Δημουλά και Λεωνίδα Ντούντα στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για το Θυρεοειδή: «Περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν προβλήματα με το θυρεοειδή τους, το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς αγνοούν την κατάστασή τους, όπως αγνοούν και τη σπουδαιότητα του οργάνου αυτού. Επίσης, οι μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει αύξηση των παθήσεων του θυρεοειδούς τις τελευταίες 10ετίες (και στη χώρα μας), ενδεχομένως εξαιτίας του περιβάλλοντος, του είδους των τροφών κ.ά.».
Γιατί παίζει τόσο σημαντικό ρόλο;
«Ο θυρεοειδής αδένας παράγει δυο ειδών ορμόνες, τη θυροξίνη και την τριιωδοθυρονίνη. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει κύτταρο του οργανισμού το οποίο να μην επηρεάζεται από αυτές τις ορμόνες», εξηγεί η κ. Μαρία Αλεβιζάκη, Αναπλ. Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας. «Οι λειτουργίες του κεντρικού και νευρικού συστήματος, του καρδιαγγειακού, του αναπνευστικού, του αιμοποιητικού, του γαστρεντερικού, του μυοσκελετικού, ορισμένων ενδοκρινών αδένων, η θερμορύθμιση, ο μεταβολισμός των λιπών, των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων επηρεάζονται από αυτές τις θυρεοειδικές ορμόνες. Γίνεται αντιληπτό, επομένως, ότι ο θυρεοειδής αδένας, παράγοντας και εκκρίνοντας στην κατάλληλη κάθε φορά χρονική στιγμή και στην απαιτούμενη ποσότητα τις ορμόνες του, συμμετέχει ενεργά στην ομοιοστασία του οργανισμού».
Τι θα συμβεί εάν ο θυρεοειδής μου υπολειτουργεί;
Σ’ αυτή την περίπτωση παράγει πολύ μικρή ποσότητα θυρεοειδικής ορμόνης, προκαλώντας υποθυρεοειδισμό. Οι άνθρωποι με υποθυρεοειδισμό χρησιμοποιούν την ενέργεια με αργούς ρυθμούς και ο μεταβολισμός τους επίσης επιβραδύνεται.
Τα «ύποπτα» σημάδια του υποθυρεοειδισμού:
Η ανεξήγητη αύξηση βάρους αλλά και η δυσκολία στο να χάσετε βάρος (παρά τη δίαιτα και την άσκηση), η κούραση, η υπνηλία, η κατάθλιψη, ο πόνος στις αρθρώσεις, η δυσκοιλιότητα. Επίσης, στις γυναίκες μπορεί να παρατηρηθεί ανωμαλία της έμμηνης ρύσης, προβλήματα γονιμότητας, εύθραυστα μαλλιά ή νύχια και ξηρό με τάση προς απολέπιση δέρμα.
Tι πρέπει να κάνεις: Για τη διάγνωση του υποθυρεοειδισμού ο προσδιορισμός των θυρεοειδικών ορμονών (που γίνεται με ειδικές εξετάσεις αίματος) σε συνδυασμό με το υπερηχογράφημα και το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς είναι συνήθως αρκετά.
Πώς θα τον αντιμετωπίσεις: Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού συνίσταται στη χορήγηση από το στόμα, υπό μορφή χαπιού, της ορμόνης που λείπει.
Προσοχή: Ο υποθυρεοειδισμός, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε κώμα. Επιπλέον, συσχετίζεται με υψηλή αρτηριακή πίεση και αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, στειρότητα και νόσο Αλτσχάιμερ (αυξημένος κίνδυνος στις γυναίκες).
Και αν ο θυρεοειδής μου υπερλειτουργεί;
Τότε ο αδένας απελευθερώνει πολύ μεγάλη ποσότητα θυρεοειδικής ορμόνης στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας μια κατάσταση που ονομάζεται υπερθυρεοειδισμός, η οποία επιταχύνει το μεταβολισμό.
Τα «ύποπτα» σημάδια του υπερθυρεοειδισμού: Η απώλεια βάρους (ακόμα κι όταν έχεις μεγαλύτερη όρεξη και τρως περισσότερο απ’ ό,τι έτρωγες πριν), η νευρικότητα και η ευερεθιστότητα, η αυξημένη εφίδρωση, η αδυναμία και η δυσκολία στον ύπνο, οι συχνές κενώσεις του εντέρου. Άλλα συμπτώματα που πρέπει επίσης να σου κινήσουν τις υποψίες είναι τα προβλήματα στα μάτια (συνήθως βγαίνουν προς τα έξω), η τριχόπτωση, το τρέμουλο στα χέρια, η επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού και η διαταραχή της έμμηνης ρύσης.
Τι πρέπει να κάνεις: Kαι σε αυτή την περίπτωση η διάγνωση γίνεται με ειδικές εξετάσεις αίματος, στις οποίες προσδιορίζονται οι θυρεοειδικές ορμόνες. Οι τελευταίες, μαζί με το υπερηχογράφημα και το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς, δίνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη δυσλειτουργία.
Πώς θα τον αντιμετωπίσεις: Η θεραπευτική αντιμετώπιση του υπερθυρεοειδισμού γίνεται με τη χορήγηση είτε ειδικών αντιθυρεοειδικών φαρμάκων είτε ραδιενεργού ιωδίου, που έχει την ικανότητα να καίει τον υπερλειτουργούντα θυρεοειδή, είτε, τέλος, με χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή και ολόκληρου του θυρεοειδούς.
Προσοχή: Ο υπερθυρεοειδισμός, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή αρρυθμία, ακόμα και σε καρδιακή προσβολή. Επίσης, όταν ο θυρεοειδής υπερλειτουργεί, αυξάνει στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες τον κίνδυνο οστεοπόρωσης και στις εγκύους τον κίνδυνο αποβολών και πρόωρου τοκετού.
Έχω όζους, τι να κάνω;
Oι όζοι είναι μικρά ογκίδια (σε ποσοστό 90% των περιπτώσεων καλοήθη), που οφείλονται σε ανατομική διαταραχή του θυρεοειδούς. Θα πρέπει να υποβληθείς σε συγκεκριμένες εξετάσεις (όπως σπινθηρογράφημα, παρακέντηση), που εξακριβώνουν κατά πόσο ένας όζος είναι ύποπτος, και στη συνέχεια ο γιατρός θα αποφασίσει αν θα τον αντιμετωπίσει συντηρητικά ή αν πρέπει να τον αφαιρέσει. O υπερθυρεοειδισμός ή ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να υπάρχουν ταυτόχρονα με όζους, όπως και με απουσία αυτών.
Ποιοί βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο;
Ανεξαρτήτως φύλου, όλοι κινδυνεύουν, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη παθήσεων του θυρεοειδούς. Ωστόσο, εμφανίζονται οκτώ φορές συχνότερα στις γυναίκες, χωρίς να είναι πλήρως κατανοητό γιατί συμβαίνει αυτό. Ο κίνδυνος επίσης αυξάνεται εάν είσαι έγκυος ή γέννησες πρόσφατα, αν έχεις οικογενειακό ιστορικό με προβλήματα θυρεοειδούς, αν έχεις διαβήτη τύπου 1 ή λεύκη, αν είσαι πάνω από 50 ετών, αν υποβλήθηκες σε επέμβαση του θυρεοειδούς ή αν πάσχεις από κάποια γενετική νόσο (σύνδρομο Turner’s).
SOS: o υποθυρεοειδισμός στην εγκυμοσύνη
Είσαι έγκυος και έχεις οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδούς; Ο έλεγχος των ορμονών καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θα εξασφαλίσει την ασφάλεια του παιδιού και τη δική σας, καθώς σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας: Μία στις 8 εγκύους με υποθυρεοειδισμό που δεν ελέγχθηκε θα αποβάλει το μωρό της, ενώ αρκετές άλλες κινδυνεύουν να γεννήσουν μωρό που θα έχει σοβαρή ανωμαλία σε κάποιο ζωτικό όργανο του σώματός του.
- Για τις εγκύους που ήδη νοσούν, οι έρευνες αναφέρουν ότι η αύξηση της θεραπευτικής δόσης της θυροξίνης κατά το πρώτο μισό της εγκυμοσύνης προλαμβάνει επιπλοκές καθυστέρησης της ανάπτυξης του εμβρύου, πρόωρο τοκετό και προεκλαμψία.
- Πέρα από τα επίπεδα των ορμονών, που πρέπει να ελέγχονται συνεχώς με αιματολογικές εξετάσεις, κρίνεται σκόπιμο να υπάρχει ιδιαίτερα συχνά υπερηχογραφικός έλεγχος.
ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ
