Σε όλα τα συνέδρια οι ειδικοί δεν σταματούν να επαναλαμβάνουν ότι η αντιβίωση δεν ενδείκνυται χωρίς σοβαρό λόγο. Δυστυχώς στην Ελλάδα τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά στην περίπτωση των παιδιών, όπως επισημαίνει ο κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, καθηγητής Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών: «2 στους 10 γονείς συνηθίζουν με την παραμικρή ίωση του παιδιού να καταφεύγουν στα αντιβιοτικά, χωρίς να συμβουλευτούν γιατρό! Όμως, η χρήση τους είναι δικαιολογημένη μόνο στη θεραπεία κάποιας ασθένειας που έχει προκληθεί από μικρόβιο».
Πόνος στα αυτί:
«Ναι», αν πρόκειται για «μέση ωτίτιδα»
Το αυτί σας έχει πρηστεί, πονάει στην αφή ή είναι βουλωμένο; Πρόκειται μάλλον για εξωτερική ωτίτιδα (που αφορά τον ακουστικό πόρο), στην οποία συνιστάται αποχή από το νερό για μερικές μέρες, χωρίς να χρειαστεί αντιβίωση.
Θα χρειαστεί αντιβίωση αν η ωτίτιδα αφορά το τύμπανο. Είναι δηλαδή η λεγόμενη «μέση ωτίτιδα» –φλεγμονή στο εσωτερικό τμήμα του αυτιού–, η οποία συνοδεύεται και από πυρετό. Επειδή ωστόσο η φλεγμονή αυτή προκαλείται από μικροοργανισμούς (όπως οι β-αιμολυτικοί στρεπτόκοκκοι, οι σταφυλόκοκκοι, οι πνευμονιόκοκκοι), χρειάζεται αντιβίωση, αφού όμως πρώτα ο γιατρός πάρει δείγμα προς καλλιέργεια από το αυτί, για να χορηγήσει το ανάλογο αντιβιοτικό.
Πρόληψη: Εάν έχετε προδιάθεση για εξωτερική ωτίτιδα ή πάσχετε από αλλεργική ρινίτιδα, καλό είναι, αν πρόκειται να εγγραφείτε σε κολυμβητήριο, να επισκέπτεστε τον ωτορινολαρυγγολόγο για ιδιαίτερες οδηγίες.
Φλεγμονή στα ιγμόρεια:
Στην αντιβίωση «ναι» και «όχι»
Περάσατε ένα κρυολόγημα που κράτησε 5 έως 7 ημέρες και πάνω που η κατάστασή σας άρχισε να βελτιώνεται, εσείς χειροτερέψατε. Νιώθετε περισσότερο «μπούκωμα», κόπωση, πονοκέφαλο και πόνους στο πρόσωπο, γύρω από τη μύτη, στα μάτια ή τα πάνω δόντια. Μόλις σας χτύπησε την πόρτα μια ιγμορίτιδα (φλεγμονή των ιγμορείων).
Θα χρειαστεί αντιβίωση αν η μόλυνση στα ιγμόρεια οφείλεται σε μικρόβια, όπως είναι ο στρεπτόκοκκος, ο αιμόφιλος και η μοραξέλλα, και όταν συνοδεύεται από συνεχείς πυώδεις ρινικές εκκρίσεις – συνήθως κιτρινοπράσινες. Αντίθετα, αν την προλάβετε στο στάδιο του κοινού κρυολογήματος, η θεραπευτική αντιμετώπισή της γίνεται με αποσυμφορητικά, βλεννολυτικά τοπικά στη μύτη ή και αντιισταμινικά (ιδίως όταν συνυπάρχει αλλεργική ρινίτιδα), καθώς και πλύσεις με φυσιολογικό ορό, οπότε μπορεί να αποφύγετε την αντιβίωση.
Πρόληψη: Όταν κρυολογείτε, φροντίστε η μύτη σας να παραμένει ανοιχτή, ώστε να διευκολύνεται η αναπνοή σας και να αερίζονται σωστά τα ιγμόρεια.
Βρογχίτιδα:
Αντιβιοτικό μόνο για τη μικροβιακή
Ο πρωινός τσιγαρόβηχας έχει εξελιχθεί σε μια σοβαρότερη κατάσταση, τη χρόνια βρογχίτιδα, η οποία, είτε πρόκειται για ιογενή είτε για βακτηριακή, επιτίθεται στα πνευμόνια και πιο συγκεκριμένα στους βρόγχους, προκαλώντας βήχα και φλεγμονή στο θώρακα. Ο βήχας στην αρχή είναι ξηρός και στη συνέχεια γίνεται παραγωγικός, ενώ οι εκκρίσεις γίνονται από λευκές κιτρινωπές.
Θα χρειαστεί αντιβίωση αν πρόκειται για βακτηριακή βρογχίτιδα. Δηλαδή, ο βήχας, που συνήθως είναι παραγωγικός, συνοδεύεται και από πυώδεις βλέννες, που μυρίζουν δυσάρεστα και έχουν χρώμα κίτρινο ή πρασινωπό. Δεν χρειάζεται όμως αντιβίωση στην περίπτωση που ο βήχας –έστω κι αν συνοδεύεται από πυρετό, πονόλαιμο, μπούκωμα στη μύτη και πονοκέφαλο– διαπιστωθεί ότι οφείλεται σε ιό και όχι σε κάποιο μικρόβιο (ο γιατρός θα συνταγογραφήσει κάποιο αντιβηχικό ή αποχρεμπτικό σιρόπι και αναλγητικά). Στην περίπτωση της χρόνιας βρογχίτιδας θα σας συστήσει ειδική αγωγή με εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα.
Πρόληψη: Η καλύτερη πρόληψη είναι το κόψιμο του τσιγάρου. Οι καπνιστές πρέπει να γνωρίζουν ότι εκτός από τον κίνδυνο της χρόνιας βρογχίτιδας διατρέχουν πολύ περισσότερο από τους άλλους και τον κίνδυνο της οξείας.
Ουρολοίμωξη:
Ο γιατρός θα δώσει αντιβίωση
Νιώθετε πόνο σε συνδυασμό με ένα αίσθημα «καψίματος» και δυσκολία κατά την ούρηση (δυσουρία). Οι ενοχλήσεις αυτές είναι συνήθως ένδειξη κάποιας ουρολοίμωξης.
Θα χρειαστεί αντιβίωση αν, παρότι, μετά την εμφάνιση των πρώτων ενοχλητικών συμπτωμάτων, ξεκινήσατε να πίνετε πολλά υγρά, τα έντονα κυστικά ενοχλήματα δεν υποχωρούν. Τότε πρέπει να απευθυνθείτε σε παθολόγο ή ουρολόγο, ο οποίος θα σας συστήσει κατά πάσα πιθανότητα καλλιέργεια ούρων, ώστε να ανιχνευθεί το είδος του μικροβίου που έχετε, και στη συνέχεια θα σας χορηγήσει την κατάλληλη αντιβίωση. Το σημαντικότερο είναι να μην παίρνετε την αντιβίωση για μικρότερο διάστημα από όσο απαιτείται (για μια κυστίτιδα χρειάζονται συνήθως 7 ημέρες).
Πρόληψη: Πίνετε καθημερινά μεγάλη ποσότητα νερού, ώστε να αδειάζει η κύστη σας ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης, αν και δεν υπάρχουν αδιάσειστα επιστημονικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν την προφυλακτική δράση του χυμού cranberry, αρκετοί γιατροί και ασθενείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό θεωρούν ότι βοηθά στις υποτροπιάζουσες κυστίτιδες.
Πονόλαιμος:
Oχι απαραίτητα αντιβίωση!
Το παιδί σας εμφανίζει διάχυτη κοκκινίλα στο φάρυγγα, με πόνο και δυσκολία στην κατάποση. Εδώ πρέπει να διευκρινιστεί ότι άλλο είναι το κοκκίνισμα του λαιμού και άλλο η οξεία αμυγδαλίτιδα.
Θα χρειαστεί αντιβίωση αν η διάγνωση είναι οξεία αμυγδαλίτιδα, που σημαίνει προσβολή των αμυγδαλών από μικρόβιο (το πιο συνηθισμένο είναι ο στρεπτόκοκκος). Αντίθετα, το κοκκίνισμα του λαιμού (που έχει προκληθεί από ιό), ακόμα και αν συνοδεύεται από πυρετό, δεν χρειάζεται θεραπεία με αντιβιοτικά. Στον απλό πονόλαιμο, αν υπάρχει πυρετός, χορηγείται κάποιο αντιπυρετικό.
Πρόληψη: Με το πρώτο γαργάλημα στο λαιμό, το ζεστό γάλα με μέλι είναι μια παλιά αποτελεσματική συνταγή που ανακουφίζει. Τον πονόλαιμο θα ανακουφίσουν και τα ζεστά αφεψήματα μέντας, φασκόμηλου, αλθαίας, τίλιου και χαμομηλιού. Αποφύγετε να δώσετε στο παιδί χυμούς εσπεριδοειδών (λεμονάδα, πορτοκαλάδα) που θα «τσούξουν» τον ήδη ερεθισμένο λαιμό του.
ΑΠΟ TH ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 135
Update: Νοέμβριος 2016
