Ο ίλιγγος είναι ένα από τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα, που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της ζωής μας. Μια κρίση του μας κάνει να αισθανόμαστε ευάλωτοι και ανίκανοι να συμμετέχουμε σε απλές καθημερινές δραστηριότητες, ακόμα και να οδηγήσουμε προς τη δουλειά. Και όταν αποφασίζουμε να αναζητήσουμε την πάθηση που τον προκαλεί, συχνά μας περιμένει μια ακόμα δυσάρεστη έκπληξη: μια ατελείωτη σειρά εξετάσεων, καθώς πολλές είναι οι ύποπτες ασθένειες. Ζητήσαμε από ειδικούς να μας προσανατολίσουν σχετικά με τα αίτια που τον προκαλούν και κυρίως σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που πέσουμε και εμείς «θύματά» του.

Μήπως είναι ζάλη;

Δεν πρέπει να συγχέουμε τον ίλιγγο με τη ζάλη, τον πονοκέφαλο ή τη λιποθυμία, μας απαντά ο κ. Παύλος Μαραγκουδάκης, ωτορινολαρυγγολόγος στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο και λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όταν παθαίνουμε ίλιγγο έχουμε την ψευδαίσθηση ότι όλα περιστρέφονται γύρω μας ή ότι εμείς οι ίδιοι περιστρεφόμαστε, ενώ στην πραγματικότητα παραμένουμε εντελώς ακίνητοι. Απαντάται ως μια συνεχής κατάσταση που εμφανίζεται ξαφνικά και στη συνέχεια υποχωρεί ή ως σύντομες κρίσεις που επαναλαμβάνονται.

Ανάλυσέ το

Ο ίλιγγος δεν αποτελεί από μόνος του ασθένεια, αλλά ένα σύμπτωμα πίσω από το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις κρύβεται κάποια πάθηση στο αυτί ή στο νευρικό σύστημα. Το πρόβλημα συνήθως εντοπίζεται στο λαβύρινθο - το όργανο του εσωτερικού αυτιού που σχετίζεται με την ακοή και την ισορροπία-, στην περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει την ισορροπία ή στο νεύρο που συνδέει το λαβύρινθο με τον εγκέφαλο.

Την κρίσιμη στιγμή:

• Ξάπλωσε, απομονώσου από θορύβους και απόφυγε να κάνεις έντονες κινήσεις. Είναι μύθος ότι το σκοτάδι βοηθάει. Απεναντίας, η αίσθηση της ισορροπίας εξαρτάται και από την όραση.
• Σε περίπτωση που συνοδεύεται και από εμετό, να πίνεις άφθονα υγρά.

Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνω;

• Αν υποχωρήσει σε δύο τρεις μέρες και δεν συνοδεύεται από προβλήματα ακοής, απλά συμβουλεύσου γιατρό.
• Αν τα συμπτώματα επαναληφθούν ή παρατηρηθεί οποιοδήποτε πρόβλημα στην ακοή, πρέπει να επισκεφθείς ωτορινολαρυγγολόγο και νευρολόγο για έναν πλήρη έλεγχο που συνήθως περιλαμβάνει:

- Ακουστικά προκλητά δυναμικά
- Μαγνητική τομογραφία
- Ωτοσκόπηση
- Ακουόγραμμα
- Ηλεκτρονυσταγμογράφημα
- Ισορροπομετρία
- Μυογενή αντανακλαστικά
- Εγκεφαλογράφημα

Κι αν όλες οι εξετάσεις βγαίνουν καλές;

Σε αυτή την περίπτωση, επισκέπτεσαι ορθοπεδικό, γιατί ο ίλιγγος μπορεί να σχετίζεται με κάποιο πρόβλημα στον αυχένα. Αν και πάλι δεν εντοπίσεις την «πηγή του κακού», αναζήτησε βοήθεια σε ψυχίατρο, οφθαλμίατρο, καρδιολόγο.

ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΥΠΟΠΤΟΙ

ΣΥΝΔΡΟΜΟ MENIERE

Η ποσότητα του υγρού που υπάρχει στο εσωτερικό αυτί αυξάνεται, επηρεάζοντας την ακοή και την αίσθηση της ισορροπίας.
Συμπτώματα: Επαναλαμβανόμενες κρίσεις ιλίγγου που συνήθως διαρκούν μερικά λεπτά έως και ώρες, ναυτία, τάση για εμετό, απώλεια ακοής, βουητό στο αυτί.
Αντιμετώπιση: Φάρμακα που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα. Έγχυση ωτοτοξικών φαρμάκων στο τύμπανο. Περιόρισε το αλάτι στη διατροφή σου.

ΛΑΒΥΡΙΝΘΙΤΙΔΑ

Μια φλεγμονή στο λαβύρινθο από ιογενή μόλυνση. Μπορεί να ξεκινήσει ακόμα και από κοινή γρίπη.
Συμπτώματα: Συνεχής, έντονος ίλιγγος, ο οποίος όμως υποχωρεί σε μερικές μέρες. Επίσης, ναυτία, τάση για εμετό και βουητό στο αυτί.
Αντιμετώπιση: Φάρμακα που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα.

ΧΡΟΝΙΑ ΩΤΙΤΙΔΑ

Βακτηριακή μόλυνση του λαβυρίνθου που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε μόνιμα προβλήματα ακοής.
Συμπτώματα: Έντονος ίλιγγος, απώλεια ακοής.
Αντιμετώπιση: Χειρουργική επέμβαση, αντιβιοτικά.

ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΝΕΥΡΙΝΩΜΑ

Καλοήθης όγκος στο ακουστικό νεύρο, το οποίο συνδέει το εσωτερικό αυτί με τον εγκέφαλο.
Συμπτώματα: Η προοδευτική διαταραχή της ισορροπίας συνυπάρχει με απώλεια ακοής, βουητό και πόνο στο αυτί, πονοκέφαλο, ακόμα και παράλυση των μυών του προσώπου αν ο όγκος μεγαλώσει.
Αντιμετώπιση: Χειρουργική επέμβαση, όσο το δυνατόν νωρίτερα, για να μην προκαλέσει ο όγκος μόνιμες βλάβες στο νεύρο. Αντιμετώπιση με γ knife.

ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ

Νόσος κατά την οποία εκφυλίζονται τα νεύρα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού προκαλώντας διαταραχές και στην ισορροπία.
Συμπτώματα: Ο ίλιγγος μπορεί να συνυπάρχει με θολή όραση, μούδιασμα στο σώμα, κόπωση και δυσκολία κινήσεων.
Αντιμετώπιση: Ιντερφερόνη για περιοδική σκλήρυνση, φάρμακα που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα.

ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

Πλήττει μεγαλύτερες συνήθως ηλικίες. Τα άλατα στον αυχένα πιέζουν όχι μόνο τα νεύρα αλλά και τα αιμοφόρα αγγεία, με αποτέλεσμα να μην αιματώνονται σωστά οι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ισορροπία.
Συμπτώματα: Ο ασθενής παθαίνει ίλιγγο όταν κινεί ή γυρίζει το κεφάλι του. Άλλα συμπτώματα είναι πόνοι στον αυχένα, μούδιασμα, πόνοι και μυική αδυναμία στα χέρια.
Αντιμετώπιση: «Συνήθως γίνεται φυσικοθεραπεία, εκτός αν πιέζονται νεύρα, οπότε ίσως χρειαστεί χειρουργείο», συνιστά ο κ. Παναγιώτης Κοντός, χειρούργος – ορθοπεδικός, αναπληρωτής διευθυντής στην ορθοπεδική κλινική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Νίκαιας. Επίσης, χορηγούνται αντιφλεγμονώδη και άλλα φάρμακα που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα.

ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΙΛΙΓΓΟΣ

Όταν δεν υπάρχει καμία βλάβη στο εσωτερικό αυτί αλλά ούτε και στο νευρικό σύστημα, o ίλιγγος ίσως είναι ψυχογενής.
Συμπτώματα: Παροδικές κρίσεις ιλίγγου, κυρίως όταν το άτομο αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις.
Αντιμετώπιση: «Χρειάζεται πολύ ψάξιμο για να εντοπιστούν τα γεγονότα και οι ψυχικές συγκρούσεις με τις οποίες μπορεί να σχετίζεται», μας εξηγεί ο κ. Άρης Σιμόπουλος, νευρολόγος – ψυχίατρος, επιστημονικός διευθυντής του Θεραπευτηρίου «Αθηνά» Βριλησσίων. «Χαρακτηριστική για παράδειγμα ήταν η περίπτωση ενός άντρα που οργιζόταν στη δουλειά και πάθαινε ιλίγγους. Ο ίλιγγος λοιπόν, τον απέτρεπε από το να φτάσει στα άκρα σώζοντάς τον από μια δύσκολη κατάσταση».

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ

Ένα χτύπημα στο κεφάλι μπορεί να προκαλέσει διάσειση λαβυρίνθου και ίλιγγο.
Συμπτώματα: Συνήθως ο ίλιγγος υποχωρεί μέσα σε λίγες μέρες.
Αντιμετώπιση: Ανάλογα με τη σοβαρότητα τραυματισμού.

ΑΝ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΝΤΟΠΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ

Μηχανισμοί αυτοθεραπείας. «Ακόμα και αν ο λαβύρινθος καταστραφεί εντελώς, εξαιτίας π.χ., ενός τραυματισμού, το άτομο θα ξεπεράσει το πρόβλημά του. Αυτό οφείλεται σε μηχανισμούς αντιρρόπησης που αναπτύσσει ο εγκέφαλος, με τους οποίους ουσιαστικά αυτοθεραπεύεται», μας πληροφορεί ο κ. Μαραγκουδάκης. Στη θεραπεία μπορεί να βοηθήσουν και διάφορες ασκήσεις, όπως απλές κινήσεις με το κεφάλι ή τα χέρια.

Προσοχή οι ηλικιωμένοι. Όσο πιο νέος είναι ο ασθενής, τόσο γρηγορότερα αναλαμβάνουν δράση οι μηχανισμοί αντιρρόπησης. Μετά τα 60-65 χρόνια, μειώνεται η ικανότητα ισορροπίας, για αυτό άλλωστε τα ηλικιωμένα άτομα καλό είναι να κινούνται σε ένα περιβάλλον με όσο το δυνατόν λιγότερους κινδύνους.

Γιατρέ, δεν αντέχω… Τι γίνεται όμως αν ο ίλιγγος είναι ανυπόφορος; Σε οξεία φάση, για να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα, δίνονται κατασταλτικά του λαβυρίνθου. «Όμως αυτά τα κατασταλτικά δεν πρέπει να χορηγούνται για μεγάλο διάστημα γιατί εμποδίζουν την αντιρρόπηση», προειδοποιεί ο κ. Μαραγκουδάκης.

Στο γιατρό ολοταχώς

Όταν ο ίλιγγος συνοδεύεται από απώλεια συνείδησης, ζαλάδα, μούδιασμα ή αδυναμία, ζήτησε αμέσως ιατρική βοήθεια, καθώς τα συγκεκριμένα συμπτώματα δείχνουν προβλήματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

ΑΠΟ ΤΗ ΓΩΓΩ ΚΑΡΚΑΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 74
Επικαιροποίηση: Ιούνιος 2015