Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα social media δεν είναι και τα ιδανικότερα για την ψυχική μας υγεία. Πολλές μελέτες έχουν εντοπίσει συσχετισμούς μεταξύ της εθιστικής χρήσης του Facebook και της κατάθλιψης, των συναισθημάτων του φθόνου, της απομόνωσης και της χαμηλότερης αυτοεκτίμησης. Τώρα, μια νέα μελέτη διαπιστώνει ότι μετά από μια εβδομάδα διακοπής του Facebook, η ψυχική υγεία των ανθρώπων έχει βελτιωθεί σημαντικά και τα συναισθήματα του φθόνου εξαλείφονται σε σημαντικό βαθμό.
Διάβασε επίσης: Τέρμα τα ψέματα - Μελέτη συνδέει τον ανεπαρκή ύπνο με προβλήματα ψυχικής υγείας
Φαίνεται ότι αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα κοινωνικά μέσα είναι επιζήμια για την ευημερία μας. Άρα γιατί δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας; Μέρος του λόγου μπορεί να οφείλεται σε μια θεμελιώδη και παραπλανητική αποσύνδεση ανάμεσα σε αυτό που περιμένουμε από το Facebook και σε αυτό που παίρνουμε πραγματικά από αυτό.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cyberphysiology, Behavior and Social Networking, χώρισε σε δύο ομάδες περίπου 2.000 ανθρώπους, ηλικίας 34 χρονών κατά μέσο όρο. Μια ομάδα συνέχισε να χρησιμοποιεί το Facebook ως συνήθως. Η άλλη ομάδα σταμάτησε τη χρήση για μια εβδομάδα. Πριν και μετά την περίοδο της μελέτης, οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις που αποσκοπούσαν στο να καταγράψουν τη στάση τους σχετικά με το Facebook και τον τρόπο χρήσης του.
Μερικοί ήταν ενεργοί χρήστες, δηλαδή ανέβαζαν φωτογραφίες και ενημερώσεις, ενώ μερικοί ήταν παθητικοί χρήστες, πράγμα που σημαίνει ότι απλά έκαναν περιήγηση στο newsfeed τους ή σε προφίλ φίλων τους. Ζητήθηκαν επίσης ερωτήσεις σχετικά με τον βαθμό ικανοποίησης τους από τη ζωή τους καθώς και για την ψυχική τους υγεία, συμπεριλαμβανομένης της ευτυχίας, της μοναξιάς, του ενθουσιασμού, της κατάθλιψης, της αποφασιστικότητας και του θυμού.
Μετά από μια εβδομάδα, οι άνθρωποι που είχαν εγκαταλείψει το Facebook ήταν καλύτερα από πολλές απόψεις. Είχαν καλύτερη ευημερία και ικανοποίηση από τη ζωή. Ωστόσο αυτό ήταν εμφανές αλλά μόνο εάν ήταν προηγούμενως από τους πολύ συχνούς χρήστες. Οι όχι και τόσο συχνοί χρήστες δεν είδαν τα ίδια οφέλη και οι μέτριοι χρήστες αντιμετώπισαν μέτρια οφέλη. «Η παρούσα μελέτη παρέχει αιτιώδη στοιχεία ότι η διακοπή του Facebook οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα τόσο γνωστικής όσο και συναισθηματικής ευημερίας», γράφει ο συντάκτης της μελέτης Tromholt Morten. «Οι συμμετέχοντες που έκαναν διάλειμμα μιας εβδομάδας από το Facebook, ανέφεραν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή και σημαντικά βελτιωμένη συναισθηματική ζωή».
Αυτό το διάβασες; 4 "κακές" συνήθειες που σε κρατούν μακριά από την ευτυχία
Μια παρόμοια τάση βρέθηκε για την εμπειρία του «φθόνου του Facebook». Εκείνοι που βαθμολόγησαν χαμηλά το συναίσθημα του φθόνου δεν είδαν κανένα αποτέλεσμα από το κλείσιμο του Facebook, αλλά εκείνοι που έδωσαν μέτρια ή υψηλή βαθμολογία στον φθόνο, είδαν σημαντικές μειώσεις σε αυτό το συναίσθημα μετά την εγκατάλειψη του Facebook.
Εάν, όμως, το Facebook είναι τόσο επιζήμιο, γιατί συνεχίζουμε να επιστρέφουμε για να αναζητήσουμε περισσότερo; Μέρος του προβλήματος, όπως έδειξαν και άλλες μελέτες, είναι ότι οι άνθρωποι κάνουν σημαντικά «λάθη πρόβλεψης», όταν προβλέπουν πόση ευτυχία θα αποκομίσουν από τη χρήση του Facebook. Υποθέτουν ότι θα είναι πιο ευτυχισμένοι μετά από μια περίοδο στο Facebook, αλλά στην πραγματικότητα είναι πιο ασταθείς με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Και αυτό το πρόβλημα της πρόβλεψης μπορεί να εξηγήσει πολλά φαινόμενα εθισμού-δυστυχίας μεταξύ των χρηστών.
Εάν δεν είσαι έτοιμη να το σταματήσεις, μια επιλογή μπορεί να είναι να παραμείνεις μαζί του, αλλά να προσαρμόσεις τη συμπεριφορά σου, λέει ο συγγραφέας της μελέτης, ανάλογα με το είδος του χρήστη που είσαι και τι είδους δυστυχία αντιμετωπίζεις από το Facebook. Για παράδειγμα, ο Morten γράφει: «Αν κάποιος είναι ένας εθισμένος χρήστης του Facebook, θα πρέπει να χρησιμοποιεί το Facebook λιγότερο για να αυξήσει την ευημερία του. Και αν κάποιος τείνει να αισθάνεται φθόνο όταν βρίσκεται στο Facebook, θα πρέπει να αποφύγει την περιήγηση στις ενότητες (ή τους συγκεκριμένους φίλους) στο Facebook, οι οποίοι του προκαλούν αυτό το φθόνο. Και αν κάποιος χρησιμοποιεί το Facebook παθητικά, θα πρέπει να μειώσει αυτό το είδος συμπεριφοράς».
Αλλά προσθέτει ότι λόγω των σφαλμάτων πρόβλεψης τείνουμε να ενδώσουμε, οπότε για μερικούς από εμάς, η μόνη επιλογή μπορεί να είναι να «εξετάσουμε το ενδεχόμενο διακοπής του Facebook».
Διάβασε επίσης: Μίλησε με το pet σου - Κάνει καλό στην ψυχική σου υγεία
Υπήρχαν μερικοί περιορισμοί στη μελέτη, όπως ήταν αναμενόμενο. Διήρκεσε μόνο μια εβδομάδα, οπότε είναι δύσκολο να πούμε πώς το φαινόμενο θα μπορούσε να παραμείνει ή να μεταβληθεί μακροπρόθεσμα. Επίσης, οι συμπεριφορές των ανθρώπων δεν τεκμηριώθηκαν, οπότε είναι πιθανό κάποιοι να «έκλεψαν» στη διάρκεια της εβδομάδας, και να έριξαν κάποια στιγμή κάποιες κλεφτές ματιές στο Facebook. Ωστόσο, δεδομένων των σημαντικών επιπτώσεων και της προηγούμενης έρευνας για το φαινόμενο, είναι πιθανώς αρκετά ασφαλές να υποθέσουμε ότι το Facebook έχει κάποιες αρνητικές επιπτώσεις για μερικούς ανθρώπους. Για πολλούς, φυσικά, έχει μετρήσιμα οφέλη, τα οποία η μελέτη δεν εξετάζει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το φαινόμενο που περιγράφεται εδώ, μοιάζει πολύ με τον περίφημο ορισμό της παραφροσύνης, δηλαδή ο άνθρωπος κάνει το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και αναμένει διαφορετικά αποτελέσματα. Με αυτό το σφάλμα πρόβλεψης, περιμένουμε από το Facebook να ενισχύσει την ευτυχία μας, όταν στην πραγματικότητα μας κάνει λιγότερο ευτυχισμένες και πιο ζηλόφθονες, ξανά και ξανά. Κάτι το οποίο θέτει την ερώτηση: τα social media μας τρελαίνουν; Ίσως οι γενιές του μέλλοντος να καταλάβουν πώς να αξιοποιήσουν τα οφέλη των social media χωρίς όλα τα μειονεκτήματα τους. Ή ίσως, αν εξασκηθούμε και εμείς, να μπορούμε να καταλάβουμε πώς να το κάνουμε αυτό για τον εαυτό μας.
