Αποτυγχάνουμε να ζήσουμε μια φυσιολογική ζωή, μόνο και μόνο διότι μέσα μας τρέχουν προγράμματα που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας και γίνονται πιο ισχυρά κάθε φορά που τα μετατρέπουμε σε εμπειρία, μέσα από τις σκέψεις μας και τις αυτοπεριοριστικές επιλογές που κάνουμε.
Η αναγνώριση των περιοριστικών πεποιθήσεων είναι το πρώτο και ίσως το σημαντικότερο βήμα για την έξοδό μας από αυτό το λαβύρινθο. Σίγουρα δεν πρέπει να παραμείνουμε μόνο στο πρώτο βήμα, γι’ αυτό αμέσως μετά την αναγνώριση, χρειάζεται να επιλέξουμε τον τρόπο που ταιριάζει στον καθένα για να δουλέψει με τον εαυτό του και να εξελιχθεί.
Θα προσπαθήσουμε παρακάτω να δώσουμε κάποιες φράσεις-κλειδιά που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε ποιές είναι οι πιο ισχυρές περιοριστικές μας πεποιθήσεις. Ας τις διαβάσουμε προσεκτικά, με την πρόθεση να αναγνωρίσουμε ποιες από αυτές αποτελούν μέρος του τρόπου σκέψης μας και πως έχουν διαμορφώσει τη ζωή μας.
"Δεν είμαι ασφαλής"
Έχω την αίσθηση ότι κινδυνεύω να πάθω κάτι, ανησυχώ διαρκώς για την υγεία μου ή πιστεύω ότι κινδυνεύω γενικότερα. Ανησυχώ συνεχώς για τα αγαπημένα μου άτομα και θέλω να τους έχω από κοντά. Όλοι μου λένε ότι είμαι υπερπροστατευτικός/ή. Κάνω τα πάντα για να αποφύγω τις αντιπαραθέσεις, δεν αισθάνομαι ότι μπορώ να τις αντιμετωπίσω. Παραλύω όταν πρέπει να πάρω μια απόφαση, ειδικά αν είναι σημαντική. Νιώθω άβολα σε μέρη που υπάρχουν πολλά άτομα που δεν γνωρίζω
"Δεν αξίζω"
Δεν ζητάω αυτό που δικαιούμαι, από φόβο πως θα με απορρίψουν. Δυσκολεύομαι να υπερασπιστώ τον εαυτό μου και συνήθως κάνω σχέσεις που αισθάνομαι ότι οι άλλοι δεν με σέβονται. Νιώθω βέβαια ότι δεν αξίζω πάντα τον σεβασμό που μου δείχνουν και σίγουρα δεν είμαι τόσο καλός/ή ή όσο άξιος/α φαίνομαι και συνήθως ανησυχώ μήπως τους απογοητεύσω. Είμαι πάντα εγώ, αυτός/ή που κάνει όλους τους συμβιβασμούς. Αισθάνομαι ότι είμαι βάρος στους άλλους γύρω μου. Βλέπω ότι όλοι οι άλλοι είναι εξυπνότεροι από μένα, έχουν αυτοπεποίθηση, χιούμορ, πολλά ταλέντα και τα καταφέρνουν πάντα.
"Δεν έχω δύναμη, είμαι ανίσχυρη"
Η ζωή μου είναι σαν ένα καρουζέλ που γυρίζει χωρίς εγώ να έχω τον παραμικρό έλεγχο. Νιώθω παγιδευμένος/η στη σχέση μου, στη δουλειά μου, στη ζωή μου. Όλοι με παραβλέπουν όταν πρόκειται για αναγνώριση, για προαγωγή ή όποιου άλλου είδους ανταπόδοση. Νιώθω ότι δεν ανήκω πουθενά, ξένος ακόμα και μεταξύ ανθρώπων που με γνωρίζουν. Νιώθω ότι είμαι στο περιθώριο. Αν εξαφανιζόμουν, κανείς δεν θα το πρόσεχε. Έχω πρόβλημα με το ποτό / το κάπνισμα / το πολύ φαγητό ή με άλλες εθιστικές ουσίες ή καταναγκαστικές συμπεριφορές και παρόλο που καταλαβαίνω πως αυτές οι συμπεριφορές μου κάνουν κακό, νιώθω πως δεν μπορώ να τις σταματήσω. Ανησυχώ συνεχώς για όσα συμβαίνουν στον κόσμο και αισθάνομαι πως ό,τι και αν κάνω είναι χωρίς σημασία.
"Δεν είμαι αξιαγάπητη"
Πιστεύω πως δεν είμαι ικανός/ή να έχω μια πραγματικά αξιόλογη ερωτική σχέση και γι’ αυτό πάντα ανησυχώ ότι ο/η σύντροφός μου θα πάψει να με αγαπά. Έχω έντονη ζήλια, ακόμα και αν ο άλλος δεν μου δίνει κανένα δικαίωμα. Φοβάμαι να αφιερωθώ σε μια σχέση, ακόμα και με κάποιον που ξέρω πως αγαπώ, επειδή δεν μπορώ να αποδιώξω το φόβο μήπως τελικά με προδώσει ή με παρατήσει. Το έχω συνήθειο να κάνω σχέσεις με άτομα που με απορρίπτουν ή με παρατάνε. Κανείς δεν θα με αγαπήσει πραγματικά. «Πνίγω» ή «διώχνω» τους ανθρώπους που αγαπώ περισσότερο και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί.
"Δεν εμπιστεύομαι κανένα"
Φοβάμαι να εμπιστευτώ τους ανθρώπους. Φοβάμαι να πλησιάσω πολύ κάποιον και να του δείξω τα πραγματικά συναισθήματά μου. Η οικειότητα είναι κάτι που με αγχώνει. Προσπαθώ να κάνω τα πάντα μόνος/η μου για να νιώθω πως έγιναν σωστά, θέλω να ελέγχω τα πάντα γύρω μου. Οι γύρω μου δυσανασχετούν, διότι συνεχώς τους λέω τι να κάνουν και δεν τους εμπιστεύομαι. Δυσκολεύομαι να αφεθώ ή να χαλαρώσω και να περάσω καλά. Η λέξη αυθορμητισμός δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο μου. Δυσκολεύομαι να εμπιστευτώ την κρίση μου.
"Το κακό κυριαρχεί"
Όταν μου συμβαίνει κάτι καλό, δεν μπορώ να το ευχαριστηθώ γιατί πάντα περιμένω ότι θα ακολουθήσει κάτι κακό. Δυσκολεύομαι να νιώσω ότι κάτι θα πάει καλά τελικά, ίσως να μεταδίδω την «ατυχία» μου στους δικούς μου ανθρώπους, μήπως θα ήταν καλύτερα αν δεν ήμουν εγώ ανάμεσά τους; Νιώθω πως οι άλλοι είναι καλύτεροι άνθρωποι από μένα. Έχω πάντα την αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά με μένα, ίσως να είμαι ένα κακό άτομο τελικά, γι’ αυτό περιμένω πάντα τα χειρότερα. Νιώθω ενοχές για πράγματα που έκανα στο παρελθόν, νιώθω ενοχές ακόμα και όταν δεν υπάρχει κάτι για το οποίο θα έπρεπε να νιώθω έτσι. Πιστεύω ότι ο κακός εαυτός μου (γιατί έχω και καλό;) συνεχώς βρίσκεται μπροστά μου και υπονομεύει τη ζωή μου.
"Είμαι μόνη"
Ακόμα και όταν περιτριγυρίζομαι από άλλους, νιώθω μόνος/η. Νιώθω πως κανείς δεν μπορεί να με καταλάβει. Νιώθω πως δεν ανήκω εδώ. Μερικές φορές η ζωή μου φαίνεται σαν ένα μεγάλο αστείο ή μια μεγάλη τραγωδία. Η ζωή μου φαίνεται ακατανόητη. Είμαι θυμωμένος/η με τον Θεό και με τον εαυτό μου.
Αναζητήστε ποια ή ποιες από τις παραπάνω περιοριστικές πεποιθήσεις σαμποτάρουν τη ζωή σας. Σίγουρα αξίζει να μπείτε σ’ αυτή τη διαδικασία. Θα βγείτε κερδισμένες.
Ελένη Αϋφαντή, σύμβουλος Προσωπικής Ανάπτυξης, Πιστοποιημένη Life Coach (AC Accredited)
