«Η θερμοκρασία θα φτάσει τους 35 βαθμούς—στα παράλια θα είναι δύο με τρεις βαθμούς χαμηλότερη», λέει το δελτίο καιρού. Μόνο που εσύ δεν βρίσκεσαι στα παράλια αλλά στην τσιμεντούπολη. Η οποία για τους γνωστούς λόγους (έλλειψη σε πράσινο και περίσσευμα σε μπετόν και αυτοκίνητα) κάθε καλοκαίρι γίνεται και πιο ανυπόφορη. Η θάλασσα είναι τόσο μακριά… Κι άλλη μια ζεστή μέρα ξημερώνει.

Όταν το θερμόμετρο ανεβαίνει

Με θερμοκρασία περιβάλλοντος μέχρι 30 βαθμούς, κάτι γίνεται… Αλλά από εκεί και πάνω το σώμα μας περνά μια πραγματική δοκιμασία. Ιδίως αν η ατμοσφαιρική υγρασία είναι ανεβασμένη, η ζέστη γίνεται ακόμα πιο ανυπόφορη. Η έντονη υγρασία μπορεί να αυξήσει κατά πέντε βαθμούς την υποκειμενική μας αίσθηση της θερμοκρασίας. Οι επιδράσεις των υψηλών θερμοκρασιών είναι γνωστές σε όλους: δεν μπορούμε να δουλέψουμε, να μελετήσουμε και να κάνουμε οτιδήποτε άλλο στη διάρκεια της μέρας, ούτε να κοιμηθούμε τη νύχτα. Ιδίως όταν η επέλαση της ζέστης είναι αιφνίδια, ο οργανισμός δυσκολεύεται πολύ να προσαρμοστεί.

Αντιμέτωπο με τις υψηλές θερμοκρασίες, το σώμα μας αντιδρά με τους φυσικούς μηχανισμούς του: τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται ώστε να κυκλοφορεί πιο άνετα το αίμα προς την επιφάνειά του, προς το δέρμα δηλαδή, και να ψύχεται (γι’ αυτό και κοκκινίζουμε) ενώ και η εφίδρωση τον ίδιο σκοπό εξυπηρετεί, ψύχοντας το δέρμα με την εξάτμιση του ιδρώτα. Γι’ αυτό και ένα ρεύμα αέρα μας ανακουφίζει, έστω κι αν δεν είναι πολύ δροσερός.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η λειτουργία της εφίδρωσης γίνεται διαρκώς και ανεπαίσθητα ακόμα και σε συνθήκες όχι μεγάλης ζέστης, για να διατηρείται η θερμοκρασία του σώματος στους φυσιολογικούς του 36,8 βαθμούς κατά μέσον όρο. Αυτός ο ελάχιστος ιδρώτας, που εμφανίζεται στα χέρια και στα πόδια, χρησιμεύει για να αποβάλλεται η επιπλέον θερμότητα που παράγει το σώμα, από την οποία το 70% προέρχεται από τις λειτουργίες των εσωτερικών οργάνων. Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ανεβαίνει, έχουμε την εντονότερη εφίδρωση που γίνεται αισθητή σαν σταγονίδια που εξατμίζονται δροσίζοντας το σώμα. Ωστόσο η υπερβολική απώλεια ιδρώτα προκαλεί αφυδάτωση, αν δεν αναπληρώνεται με τη λήψη υγρών.

Με τη ζέστη επιβραδύνεται και η κυκλοφορία του αίματος, πράγμα που κάνει να «βαραίνουν» και να πρήζονται τα πόδια. Επιπλέον επιβραδύνονται και τα αντανακλαστικά και μας κυριεύει αποχαύνωση και υπνηλία. Γινόμαστε πιο νευρικοί, λόγω κακού ύπνου. Μάλιστα μετά από δυο συνεχόμενα βράδια με πρόβλημα στον ύπνο εξαιτίας της ζέστης, προκαλείται αϋπνία και από την υπερένταση, πράγμα που χειροτερεύει την κατάσταση.

Ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά με τους πιο φυσικούς, υγιεινούς και πρακτικούς τρόπους.

Προσοχή στην αφυδάτωση

Ακόμα και δυο λίτρα νερό μπορούμε να χάσουμε με τον ιδρώτα σε μια ζεστή μέρα. Αν αυτά δεν αναπληρωθούν αμέσως, διαταράσσεται η ισορροπία νερού και μεταλλικών αλάτων στον οργανισμό (νάτριο, κάλιο, ασβέστιο) που είναι πολύτιμα για όλες τις λειτουργίες του. Ακόμα και μια ελαφριά αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο και δυσκοιλιότητα αλλά και ανορεξία, ιλίγγους, κράμπες, γενική αδιαθεσία, κόπωση.

Έχε υπόψη σου ότι το απλό αίσθημα της δίψας δεν αρκεί να μας ωθήσει για να πιούμε όσο χρειαζόμαστε. Σύμφωνα με μια έρευνα του Αμερικανικού Κολεγίου Αθλητιατρικής από μόνοι μας πίνουμε για να αναπληρώσουμε μόνο τα 2/3 των απωλειών μας. Γι’ αυτό θα πρέπει έστω και με λίγο ζόρι να πίνουμε παραπάνω απ’ όσο νομίζουμε ότι θέλουμε. Το ιδανικό είναι δυο λίτρα νερό την ημέρα, πέρα από εκείνο που περιέχεται σε τροφές και ποτά. Κάνει καλό και το εμφιαλωμένο νερό, που βοηθά να αναπληρώσεις και τα μεταλλικά άλατα που χάνονται με τον ιδρώτα.

Σκόπιμο είναι να πίνεις πριν διψάσεις. Καθιέρωσε ένα ποτήρι νερό μόλις ξυπνήσεις κι άλλο ένα πριν κοιμηθείς. Αν μάλιστα πιεις και αλκοόλ (πράγμα που δεν συνιστάται με τη ζέστη αλλά ποιος αντιστέκεται σε μια δροσερή μπίρα ή ένα ποτήρι παγωμένο λευκό κρασί;), το οποίο έχει διουρητικές ιδιότητες, να έχεις υπόψη ότι θα πρέπει να το αναπληρώσεις με τουλάχιστον ίση ποσότητα επιπλέον νερού.

Ένα κρύο ντους… Ή μήπως όχι;

Όσο κι αν η πρώτη σου παρόρμηση με τη ζέστη είναι να κάνεις ένα κρύο ντους, στην πραγματικότητα αυτό δεν θα σε βοηθήσει. Μετά από μια προσωρινή ανακούφιση, η αντίδραση του οργανισμού θα είναι μια εντονότερη αίσθηση έξαψης. Το νερό πρέπει να είναι χλιαρό ή σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Ένας άλλος τρόπος να συνέλθεις και να τονωθείς μετά από μια ζεστή μέρα είναι το σκοτσέζικο ντους. Ρίχνοντας πάνω σου νερό θερμοκρασίας 38 βαθμών ξεκίνησε από τα πόδια και κινήσου γρήγορα προς την κοιλιά, το στήθος και την πλάτη, έπειτα γύρισέ το σε δροσερό και πέρασε πάλι όλο σου το σώμα γρήγορα από κάτω προς τα πάνω, ξαναγύρισε στο ζεστό και τελείωσε με το κρύο. Σκουπίσου χωρίς να τρίβεσαι, με ταμποναριστές κινήσεις και ξάπλωσε για είκοσι λεπτά σε απόλυτη χαλάρωση. Αυτή η υδροθεραπεία πρέπει να γίνεται μακριά από τα γεύματα κι αν είναι δυνατόν, να την κάνεις καθημερινή συνήθεια.

Πολύ δροσιστικό είναι και το ξίδι. Βούτηξε μια πετσετούλα σε μια λεκάνη με κρύο νερό και μερικές σταγόνες ξίδι, στύψε το και πέρασε γρήγορα όλο σου το σώμα από τα πόδια προς τα πάνω. Άφησέ το να στεγνώσει χωρίς να σκουπιστείς και ντύσου.

Εναλλακτική δροσιά

Μην αφήνεις τη ζέστη να σε «ρίχνει». Δοκίμασε τα ακόλουθα κόλπα που προέρχονται από εναλλακτικές πρακτικές για να ξαναβρές την ενεργητικότητά σου:

• Αρκούν είκοσι αναπνοές. Η αίσθηση της εξάντλησης που μας δημιουργεί η αποπνικτική ζέστη μπορεί να μετριαστεί με τη βοήθεια μιας αναπνευστικής άσκησης που προέρχεται από τη μέθοδο του rebirthing. Να πώς γίνεται:

1. Κάθισε ή ξάπλωσε. Πάρε τέσσερις αναπνοές (εισπνοή-εκπνοή) από τη μύτη συνεχόμενες, δηλαδή χωρίς να κάνεις καθόλου παύσεις ούτε ανάμεσα στη μία και στην άλλη ανάσα ούτε ανάμεσα στην εισπνοή και την εκπνοή.
2. Πάρε μια πέμπτη αναπνοή με τον ίδιο τρόπο, αλλά όσο πιο βαθιά μπορείς.
3. Επανάλαβε τις 4+1 αναπνοές για άλλες τέσσερις φορές, δηλαδή συνολικά 20 ανάσες.

Όταν τελειώσεις θα νιώθεις την ενεργητικότητά σου κατά πολύ ανεβασμένη.

• Τα δροσιστικά χρώματα. Σύμφωνα με τη χρωματοθεραπεία το κάθε χρώμα έχει μια διαφορετική συχνότητα που επιδρά στο ενεργειακό μας σύστημα, επηρεάζοντας τη διάθεση και την υγεία μας. Αρκεί να τα κοιτάμε, να τα φοράμε ή ακόμα και να τα φανταζόμαστε για να επενεργήσουν πάνω μας. Οι τόνοι του γαλάζιου, του μπλε και του τιρκουάζ καταπραΰνουν το στρες του οργανισμού που προέρχεται από τη ζέστη. Χρησιμοποίησε ένα ύφασμα σε τέτοιο χρώμα (σεντόνι, μαντίλι ή πετσέτα), που θα το απλώσεις μπροστά σου. Κοίταξέ το και φαντάσου ότι το χρώμα του μπαίνει μέσα σου μαζί με τον αέρα που εισπνέεις. Άφησε να σε «ξεπλύνει» εσωτερικά σαν δροσερό νερό που πέφτει επάνω σου από ένα καταρράκτη.
• Αρώματα που σε ανεβάζουν. Η αρωματοθεραπεία συστήνει τις τονωτικές ευωδιές από τα αιθέρια έλαια μέντας, φασκόμηλου, πεύκου, ευκαλύπτου, λεβάντας. Ρίξε μερικές σταγόνες σε ένα μαντιλάκι και μύρισέ τις. Ή αρωμάτισε το περιβάλλον με τον κλασικό καυστήρα της αρωματοθεραπείας.
• Ένα «κρυστάλλινο» μπάνιο. Και η κρυσταλλοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει να απαλλαγείς από την κούραση των ζεστών ημερών. Γέμισε την μπανιέρα με νερό μόλις χλιαρό. Διάλυσε μέσα τέσσερις κουταλιές θαλασσινό αλάτι και βάλε στον πάτο έναν κρύσταλλο χαλαζία σε σχήμα πυραμίδας. Μπες μέσα στο νερό που πρέπει να σου φτάνει ως τον λαιμό, κλείσε τα μάτια και χαλάρωσε. Να αναπνέεις βαθιά και ήρεμα, φουσκώνοντας την κοιλιά σου. Μείνε για μισή ώρα και ξεπλύσου με δροσερό νερό.

Λευκές μέρες

Για τις ζεστές μέρες προτίμησε τα λευκά ρούχα από φυσικές ίνες, δηλαδή βαμβάκι ή λινό. Το λευκό, εκτός του ότι αντανακλά τη θερμότητα, σε γλιτώνει από την περίπτωση, αν ιδρώνεις υπερβολικά, να ξεβάψουν οι χρωστικές ουσίες του ρούχου στο δέρμα σου, προκαλώντας σας ερεθισμούς. Οι φυσικές ίνες, από την άλλη, προσφέρουν μεγαλύτερη δροσιά, γιατί αφήνουν την επιδερμίδα να αναπνέει. Θα πρέπει όμως να διαλέγεις άνετα ρούχα που να μην κολλάνε στο σώμα, ώστε να μπορεί ο αέρας να κυκλοφορεί ανάμεσα στο δέρμα και στο ρούχο, δροσίζοντάς σε. Γιατί άλλωστε νομίζεις ότι στις θερμές χώρες φοράνε κελεμπίες;

Φάε ψάρι!

Το καλοκαίρι είναι προτιμότερο το ψάρι από το κρέας, γιατί το πρώτο περιέχει 80% νερό σε σύγκριση με το 60% του κρέατος. Επίσης σου προσφέρει ασβέστιο, νάτριο και κάλιο, μεταλλικά άλατα που ο οργανισμός χάνει με την εφίδρωση, αλλά και σίδηρο, που βοηθά να αντιμετωπίζεις την εξάντληση που προκαλεί η ζέστη. Κι ακόμα το ψάρι περιέχει ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που αυξάνουν στον εγκέφαλο την παραγωγή σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με την καλή διάθεση.

Εξωτικά αρώματα

Το άρωμα της καρύδας, που χρησιμοποιείται τόσο συχνά στα αντηλιακά έχει ιδιαίτερη επίδραση πάνω μας, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές του πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη. Η εισπνοή αυτής της μυρωδιάς βοηθά την καρδιά να δουλεύει καλύτερα, πιο ρυθμικά και χαλαρά -σε αντίθεση με τις ταχυκαρδίες που προκαλεί το στρες. Μύρισέ τη μέσα από αρώματα, προϊόντα περιποίησης σώματος ή αρωματικά χώρου.

Κρύο αλλά όχι πολύ

Αν έχεις κλιματισμό, καλό είναι να δροσίζεις τους χώρους σου αλλά χωρίς υπερβολές.

• Ρύθμισε το αιρ-κοντίσιον στους 22-25 βαθμούς και πρόσεξε η διαφορά θερμοκρασίας με το εξωτερικό περιβάλλον να μην ξεπερνά τους 10 βαθμούς. Η υπερβολική δροσιά μπορεί να καταλήξει σε ψύξεις, με τα γνωστά αποτελέσματα: κρυολογήματα και βράχνιασμα μέσα στο κατακαλόκαιρο, πιασίματα στην πλάτη ή στον αυχένα.
• Χειρότερα είναι όταν από τη ζέστη μπαίνεις απότομα σε κλιματιζόμενο χώρο. Γι’ αυτό φρόντισε να έχεις μαζί σου ένα βαμβακερό πουλοβεράκι που να φοράς ή να το ρίχνεις στην πλάτη σου όταν μπαίνεις ιδρωμένη και παραζεσταμένη από τον δρόμο μέσα σε ένα κατάστημα, γραφείο κλπ. μέχρι να προσαρμοστείς στην αλλαγή θερμοκρασίας.
• Μην κάθεσαι ποτέ στο ρεύμα του κρύου αέρα, είτε από αιρ-κοντίσιον είτε από ανεμιστήρα. Από το πρώτο καλό είναι να απέχεις τουλάχιστον δύο μέτρα. Όσο για τον ανεμιστήρα, προτίμησε να τον έχεις στη μεσαία ή χαμηλή ταχύτητα –τη δουλειά του την κάνει μια χαρά κι έτσι.
• Στο αυτοκίνητο μην ανάβεις το αιρ-κοντίσιον όταν πρόκειται να κάνεις μια διαδρομή όπου θα κατεβαίνεις κάθε τόσο για διάφορες δουλειές και θα μπαινοβγαίνεις από τη δροσιά στη ζέστη.
• Τα φίλτρα και τα δοχεία που μαζεύουν το νερό από τα αιρ-κοντίσιον πρέπει να είναι άμεμπτα από πλευράς υγιεινής. Διαφορετικά βακτηρίδια, σκόνη, γύρη και άλλα σωματίδια που κατακρατούνται εκεί, θα ξαναδιοχετεύονται στον αέρα. Θα πρέπει λοιπόν να τους κάνεις μια ετήσια συντήρηση από ειδικό και, αν βγαίνουν, να τα αφαιρείς σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και να τα καθαρίζεις μια φορά την εβδομάδα με την ηλεκτρική σκούπα ή με νερό (εννοείται ότι θα περιμένεις να στεγνώσουν καλά πριν τα ξαναβάλεις στη θέση τους).
• Αν έχεις αιρ-κοντίσιον στην κρεβατοκάμαρα, μην ρυθμίζεις τη θερμοκρασία χαμηλότερα από 5-6 βαθμούς από εκείνη του εξωτερικού περιβάλλοντος. Κατά τη διάρκεια του ύπνου οι λειτουργίες του οργανισμού επιβραδύνονται και το σώμα παράγει λιγότερη θερμότητα, οπότε δεν χρειάζεται το δωμάτιο να είναι ιδιαίτερα κρύο.
• Αν κοιμάσαι με το αιρ-κοντίσιον αναμμένο, φρόντισε να είσαι σκεπασμένη κι ακόμα καλύτερα να φοράς ένα μπλουζάκι που να προφυλάσσει το στήθος και την πλάτη σου (για την περίπτωση που θα ξεσκεπαστείς στον ύπνο σου) ώστε να μην κινδυνεύεις να ξυπνήσεις με ψύξη.

ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΖΟΥΡΑΚΗ