ΞΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Η ανάγκη για τη διατήρηση του σωματικού βάρους στα φυσιολογικά (ή απλώς επιθυμητά) επίπεδα δεν είναι καινούρια, αφού η αναζήτηση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών ουσιών ξεκίνησε πριν από αρκετές δεκαετίες. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η χρησιμοποίηση τέτοιων ουσιών μπορεί να συμβάλλει, σε ένα βαθμό, στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος της αύξησης του σωματικού βάρους, που επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο την ψυχολογία, αλλά κυρίως την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων.

Μία από τις εκτενέστερα μελετημένες γλυκαντικές ουσίες με λίγες θερμίδες είναι η ασπαρτάμη. Αν και έχει την ίδια θερμιδική αξία με τη ζάχαρη, εντούτοις είναι 200 φορές πιο γλυκιά, με συνέπεια να χρησιμοποιείται σε μικρότερη ποσότητα και να παρέχει τελικά ελάχιστες θερμίδες. Το γεγονός ότι δεν αφήνει μεταλλική επίγευση μετά την κατανάλωσή της, όπως συμβαίνει με άλλα γλυκαντικά, φαίνεται να την κάνει ιδιαίτερα αγαπητή από το καταναλωτικό κοινό που επιθυμεί να απολαμβάνει γλυκά τρόφιμα και ποτά με λίγες θερμίδες.

Την ανακάλυψη της ασπαρτάμης, το 1965, ακολούθησε πλήθος μελετών, οι οποίες αξιολόγησαν την ασφάλεια της βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας χρήσης της. Το 1981, ο Αμερικάνικος Οργανισμός Τροφίμων και Ποτών (FDA) και η Κοινή Επιτροπή για τα Πρόσθετα Τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (JEFCA) ενέκριναν τη χρήση της σε τρόφιμα και ποτά, ενώ ακολούθησαν η Επιστημονική Επιτροπή για Τρόφιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SCF 1985) και αρμόδιοι ρυθμιστικοί και φορείς υγείας ανά τον κόσμο, ώστε πλεον να χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 6.000 προϊόντα σε τουλάχιστον 100 χώρες.

Συνολικά, οι μελέτες που αξιολογούν την ασφάλεια της ασπαρτάμης ξεπερνούν τις 200. Αν και η ασφάλειά της έχει κατά καιρούς αμφισβητηθεί από μερίδα επιστημόνων, εντούτοις κάθε νέα επαναξιολόγηση των φορέων υγείας και ρυθμιστικών οργανισμών φαίνεται να την επιβεβαιώνει.

Το 2002, μετά την ανασκόπηση του συνόλου των μέχρι τότε διαθέσιμων δεδομένων, η Επιστημονική Επιτροπή για τα Τρόφιμα της ΕΕ συμπέρανε ότι δεν υπήρχε λόγος να αναθεώρησης τους αποτελέσματος της τελευταίας αξιολόγησης κινδύνου ή ήδη ορισμένη τιμή ADI (SCF 2002). Το 2006, με αφορμή τη δημοσίευση μιας ιταλικής μελέτης και την εκδήλωση έντονης ανησυχίας που ακολούθησε, η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (EFSA) επιβεβαίωσε την ασφάλεια χρήσης της στα μέχρι τότε επιτρεπτά ημερήσιας πρόσληψης ADI. Τον ίδιο χρόνο, το Εθνικό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο των Η.Π.Α (US National Cancer Institute) δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας πενταετούς έρευνας, που παρακολούθησε 500.000 ατόμα και η οποία δεν βρήκε καμία σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση ασπαρτάμης και την εκδήλωση καρκίνου. Στην πιο πρόσφατη ανασκόπηση του συνόλου των μελετών, άρθρων και εκθέσεων για την ασφάλεια της ασπαρτάμης, που πραγματοποιήθηκε από τους 8 κορυφαίους επιστήμονες ανά τον κόσμο και η οποία δημοσιεύθηκε στο Critical Reviews in Toxicology το 2008, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι "με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα η ασπαρτάμη είναι ασφαλής στα υπάρχοντα επίπεδα κατανάλωσης" και ότι "δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι η ασπαρτάμη προκαλεί καρκινογένεση, νευροτοξικότητα ή άλλες παρενέργειες στον άνθρωπο". To 2007 ο FDA επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά την ασφάλεια της πλέον δοκιμασμένης γλυκαντικής ουσίας, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα από περισσότερες από 100 τοξικολογικές και κλινικές μελέτες.

Η πιο πρόσφατη επιβεβαίωση της ασφάλειας της ασπαρτάμης έγινε μόλις πριν από λίγους μήνες, όταν η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (EFSA), ανακοίνωσε κατόπιν σχετικού αιτήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι η ασπαρτάμη μπορεί να καταναλώνεται με ασφάλεια από όλες τις πληθυσμιακές ομάδες. Οι κορυφαίοι ειδικοί, λοιπόν, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χαράσσουν την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ασφάλεια στη διατροφή μας, εγγυώνται την ασφάλεια της διαδεδομένης αυτής γλυκαντικής ουσίας.

Ευχαριστούμε την κα Μαργαρίτα Οκτωράτου, Διαιτολόγο - Διατροφολόγο, για την επιστημονική επιμέλεια του άρθρου. www.nutrimed.gr

Πηγές:

[JFECFA] Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives. 1991b. Evaluation of certain food additives and contaminants. Thirty-seventh report of the Joint FAO/WHO Expert Group on Food Additives. WHO Technical Report Series 806. Geneva: WHO

A.G. Renwick and H. Nordmann (2007). First European conference on aspartame: Putting safety and benefits into perspective. Food and Chemical Toxicology Volume 45, Issue 7, Pages 1308-1313

ADA. Position of the American Dietetic Association: Use of Nutritive and Non-nutritive sweeteners. J Am Diet Associat 2004; 104: 255-275

http://www.Efsa.europa.eu/EFSA/ScientificPanels/efsa_locale-1178620753812_ANS.htm

Lim U et al. Consumption of aspartame containing beverages and incidence of hematopoietic and brain malignancies. Cancer Epidemiology Biomarkers Prevention 2006: 15 (9); 1654-9

Magnuson BA, Burdock GA, Doull J, Kroes RM, Marsh GM, Pariza MW, Spencer PS, Waddell WJ, Walker R, Williams GM. Aspartame: a safety evaluation based on current use levels, regulations, and toxicological and epidemiological studies. Crit Rev Toxicol. 2007;37(8):629-727. Review.

SCF (2002). Opinion of the Scientific Committee on Food: Update on the Safety of Aspartame (expressed on 4 December 2002). http://europa.eu.int/comm/food/fs/sc/scf/out155_en.pdf