Η γλουτένη είναι μια σύνθετη πρωτεΐνη που υπάρχει εκ φύσεως σε σχεδόν όλα τα δημητριακά, σε διαφορετικές όμως ποσότητες στο καθένα, εκτός καλαμποκιού και ρυζιού που δεν περιέχουν καθόλου. Υπάρχει επίσης στα προϊόντα που παρασκευάζονται από δημητριακά, π.χ. αλεύρι, ψωμί, φρυγανιές, αρτοσκευάσματα, ζυμαρικά από σιμιγδάλι, μπισκότα, μπίρα, καθώς και σε τρόφιμα που περιέχουν ως συστατικό τους δημητριακά ή/και επιπρόσθετη γλουτένη, όπως κάποια αλλαντικά, παγωτά, έτοιμες σάλτσες κ.ά. Μπορεί ακόμη να υπάρχει σε προϊόντα που ενώ κανονικά δεν περιέχουν γλουτένη, υποβάλλονται σε επεξεργασία μαζί με άλλα τρόφιμα που περιέχουν ή έρχονται σε επαφή με αυτά.

Tι είναι η κοιλιοκάκη;
Το γαστρεντερικό σύστημα των περισσότερων ανθρώπων μεταβολίζει τη γλουτένη εύκολα και χωρίς προβλήματα. Ωστόσο ένα πολύ μικρό μέρος του πληθυσμού μπορεί να έχει κάποια ευαισθησία σε αυτήν και ένα ελάχιστο ποσοστό, εκτιμάται σε 1 άτομο στα 100, να παρουσιάζει σοβαρού βαθμού δυσανεξία στη γλουτένη ή κοιλιοκάκη. Στους πάσχοντες από κοιλιοκάκη, ένα αυτοάνοσο χρόνιο νόσημα με ισχυρή γενετική προδιάθεση, η πρόσληψη γλουτένης ενεργοποιεί ανοσολογικούς μηχανισμούς που προκαλούν βλάβες στο λεπτό έντερο και εμποδίζουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό, αυξάνοντας μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο υποσιτισμού και τις πιθανότητες εκδήλωσης άλλων παθήσεων.

Διατροφή χωρίς γλουτένη
Επί του παρόντος η μοναδική αποτελεσματική αντιμετώπιση της κοιλιοκάκης είναι η διά βίου υιοθέτηση μιας αυστηρής διατροφής, χωρίς καθόλου γλουτένη. Στα απαγορευμένα τρόφιμα συμπεριλαμβάνονται όλα τα προϊόντα που περιέχουν παράγωγα από οποιαδήποτε ποικιλία σιταριού, κριθαριού, σίκαλης αλλά και βρώμης. Οι πάσχοντες επιβάλλεται να ενημερωθούν σωστά για το ποια τρόφιμα επιτρέπονται ή όχι και να μελετούν προσεκτικά τις διατροφικές ετικέτες, ώστε να επιλέγουν τρόφιμα χωρίς γλουτένη, καθώς και με ειδική επεξεργασία για την αφαίρεσή της. Ο γενικός κανόνας είναι η επιλογή προϊόντων στα οποία αναγράφεται «Δεν περιέχει γλουτένη» ή ανάλογη παρατήρηση, π.χ. «gluten free».

Γλουτένη και αδυνάτισμα
Με εξαίρεση τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με κοιλιοκάκη, κανείς άλλος δεν έχει σοβαρούς λόγους να φοβάται τη γλουτένη και τα σιτηρά, ούτε πρόκειται να αποκομίσει κάποιο μεταβολικό ή άλλο όφελος από την πλήρη αποφυγή τους, διατροφική τάση που τείνει τον τελευταίο καιρό να γίνει μόδα. Για τα υγιή άτομα οι δίαιτες που βασίζονται αυστηρά σε τρόφιμα χωρίς γλουτένη και αποκλείουν τα δημητριακά, δηλαδή τη βασικότερη ομάδα τροφών της μεσογειακής πυραμίδας, δεν είναι πιο υγιεινές συγκριτικά με μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή, στερούνται αξιόπιστης τεκμηρίωσης και επιστημονικής αποδοχής, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι βοηθούν στην ευκολότερη απώλεια βάρους όπως εντέχνως φημολογείται και μπορεί να έχουν αποτελέσματα επιζήμια για την υγεία.

Για περισσότερες πληροφορίες

Association of European Coeliac Societies: www.aoecs.org - Celiac Disease Foundation: www.celiac.org - Coeliac Youth of Europe: www.cyeweb.eu - The British Dietetic Association: www.bda.uk.com - Ελληνική Εταιρεία για την Κοιλιοκάκη: www.koiliokaki.com - Ελληνικό Ίδρυμα Γαστρεντερολογίας και Διατροφής: www.eligast.gr - Εταιρεία Νόσου Κοιλιοκάκης: www.coeliac.gr - Σύνδεσμος Κοιλιοκάκης Κύπρου: www.cypruscoeliac.org