Οπως έχουμε ήδη αναφέρει και σε προηγούμενα τεύχη, η κουζίνα είναι ο χώρος στον οποίο δαπανούμε τον περισσότερο χρόνο. Σήμερα θα εστιάσουμε την προσοχή μας, σε ορισμένους βασικούς «χρυσούς κανόνες» ασφαλείας, που θα πρέπει να τηρούμε προκειμένου να μην πάθουμε κάποιο απρόσμενο ατύχημα λόγω απροσεξίας ή άγνοιας. Ειδικότερα όταν υπάρχουν στην οικογένεια μικρά παιδιά, τότε η προσοχή μας θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα αυξημένη, γιατί σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες τα περισσότερα παιδικά ατυχήματα συμβαίνουν στο σπίτι και κυρίως στον χώρο της κουζίνας.

Η κουζίνα δεν συγχωρεί αφηρημάδες
Πολλές φορές τα παιδιά, ιδίως στις μικρότερες ηλικίες, θέλουν να συμμετάσχουν στις δουλειές του σπιτιού και κυρίως στο μαγείρεμα. Εμείς δεν θα πρέπει να τα αποτρέπουμε, αλλά αντίθετα να τα ενθαρρύνουμε και να ενισχύουμε τη συμμετοχή τους. Ωστόσο ένας πρώτος χρυσός κανόνας, τον οποίο θα πρέπει να τηρούμε, είναι να μην τα αφήνουμε ποτέ μόνα τους στην κουζίνα.

Θα πρέπει να φροντίζουμε να υπάρχει πάντα ένας ενήλικος, που να τα παρακολουθεί, να τα συμβουλεύει και να τους επισημαίνει, με απλό και κατανοητό τρόπο, τους τυχόν κινδύνους που καιροφυλακτούν σε κάθε σημείο της κουζίνας. Πέραν αυτού, σας αναφέρουμε αμέσως παρακάτω μια σειρά κανόνων, προκειμένου να χαιρόμαστε και εμείς και τα παιδιά μας την ενασχόληση με τη μαγειρική.

Καθαριότητα:ο ακρογωνιαίος λίθος της κουζίνας μας
Η καθαριότητα θα πρέπει να ξεκινάει από την προσωπική μας υγιεινή (καθαρά χέρια, μαζεμένα μαλλιά όταν ξεκινάμε να μαγειρεύουμε) και να επεκτείνεται τόσο στα εργαλεία, τις συσκευές και τις επιφάνειες εργασίας όσο και στη σωστή συντήρηση και ψύξη των τροφίμων. Αν και θεωρούμε ότι όλοι μας τηρούμε τους βασικούς κανόνες υγιεινής, καλό είναι να θυμηθούμε ορισμένους από αυτούς:

Φροντίζουμε, τα φαγητά που μαγειρεύουμε και τρώμε να είναι φρέσκα. Αν κάτι έχει χαλάσει, μυρίζει περίεργα ή έχει αλλοιωμένη όψη πρέπει να το πετάμε, γιατί υπάρχει κίνδυνος δηλητηρίασης.

Ελέγχουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα και οπωσδήποτε πριν από τη χρήση των συσκευασμένων τροφίμων, την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται στη συσκευασία τους. Θα πρέπει να πλένουμε πολύ καλά τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά, πριν τα φάμε ωμά ή πριν τα μαγειρέψουμε. Να θυμόμαστε ότι μόνο με το πολύ καλό ψήσιμο μπορούν να εξοντωθούν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που μπορεί να υπάρχουν στον κιμά, στο κοτόπουλο ή στο ψάρι. Γι αυτό φροντίζουμε να ψηθούν εξίσου καλά μέχρι το κέντρο τους.

Σε περίπτωση που περισσέψει φαγητό θα πρέπει, μόλις κρυώσει, να το αποθηκεύσουμε στο ψυγείο ή στην κατάψυξη και μέσα σε καλά κλεισμένα δοχεία (βλέπε Τεύχος 16). Σε κάθε περίπτωση, το φαγητό δεν θα πρέπει να μείνει εκτός ψυγείου για περισσότερο από 2-3 ώρες.

Εφόσον αποθηκεύσουμε το μαγειρεμένο φαγητό στο ψυγείο, θα πρέπει να το καταναλώσουμε σε διάστημα όχι μεγαλύτερο των τριών ημερών, ενώ αν το αποθηκεύσουμε στην κατάψυξη, ο χρόνος κατανάλωσης εξαρτάται από το είδος του φαγητού.

Σκεύη και ηλεκτρικές συσκευές
Το πρώτο που θα πρέπει να μάθουν τα παιδιά, είναι ποια εργαλεία ή συσκευές μπορούν να χρησιμοποιούν μόνα τους και ποια μόνο με τη δική μας βοήθεια, όπως για παράδειγμα: μαχαίρια, φούρνος κλπ.

Το πρόσωπό μας πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση ασφαλείας από το τηγάνι ή την κατσαρόλα, ειδικότερα όταν αφαιρούμε το καπάκι τους, επειδή υπάρχει κίνδυνος εγκαύματος από τον καυτό ατμό.

Φροντίζουμε να μην προεξέχουν της εστίας τα χερούλια από τα σκεύη και ιδίως οι μακριές λαβές των τηγανιών. Πολλές φορές έχουν συμβεί ατυχήματα, από το καυτό λάδι ή το φαγητό, που μαγειρεύουμε, επειδή κατά λάθος παρασύραμε το χερούλι καθώς κινούμαστε στο χώρο.

Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, όταν χρησιμοποιούμε ηλεκτρικές συσκευές:

ποτέ δεν πρέπει να τις πιάνουμε με βρεγμένα χέρια, ποτέ δεν τις χρησιμοποιούμε κοντά σε νερό ποτέ δεν τις πιάνουμε, αν πρώτα δεν τις βγάλουμε από την πρίζα, σε περίπτωση που πέσει μέσα στο νερό.

Τα σκεύη που χρησιμοποιούμε στο φούρνο μικροκυμάτων, πρέπει να είναι κατάλληλα για τη συγκεκριμένη χρήση.

Ποτέ δε χρησιμοποιούμε μεταλλικά σκεύη ή αντικείμενα, αλουμινόχαρτο, καθώς και ορισμένα γυάλινα ή κεραμικά, που μπορεί να προκαλέσουν σπινθήρες.

Λίγη καθαριότητα παραπάνω δεν βλάπτει!
Κόβουμε τα τρόφιμα επάνω στην κατάλληλη επιφάνεια κοπής (η πλαστική προτιμάται, γιατί καθαρίζεται εύκολα και δεν απορροφά υγρά από τα τρόφιμα). Ακόμη και αν είναι καθαρή, καλό είναι να την πλένουμε πριν από κάθε χρήση. Σημαντικό είναι να την πλένουμε καλά, με ζεστό νερό και σαπούνι, ιδίως όταν θέλουμε να τη χρησιμοποιήσουμε για διαφορετικά τρόφιμα, όπως κρέας, πουλερικά ή ψάρι.

Προσέχουμε να βάζουμε τα μαγειρεμένα κρέατα και ψάρια σε σκεύη καθαρά και όχι στα ίδια στα οποία τα είχαμε αποθηκευμένα πριν τα μαγειρέψουμε.

Τα αβγά πρέπει να είναι σε άριστη κατάσταση. Δεν πρέπει να είναι σπασμένα ή χτυπημένα, γιατί ο κίνδυνος της σαλμονέλας είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Επιπλέον, θα πρέπει να πλένουμε καλά τα χέρια μας, καθώς και τα εργαλεία και τα σκεύη που χρησιμοποιήσαμε για τα αβγά.

Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τρώμε ωμά αβγά γιατί μπορεί να είναι μολυσμένα από βακτήρια, ακόμη και αν δεν είναι χτυπημένα ή σπασμένα.

Ψήνουμε πολύ καλά το κοτόπουλο καθώς και το χοιρινό κρέας, για να αποφύγουμε μολύνσεις από βακτήρια που υπάρχουν στο ωμό κρέας.

Τα τρόφιμα που έχουμε καταψύξει, καλό είναι να τα μεταφέρουμε για ένα βράδυ στη συντήρηση και μετά να τα ζεσταίνουμε. Πάντως, εφόσον περισσέψει φαγητό που έχουμε ξαναζεστάνει δεν συνιστάται η εκ νέου αποθήκευσή του, είτε στη συντήρηση είτε στην κατάψυξη.

Οταν βγάζουμε ένα σκεύος από τη φωτιά, θα πρέπει πάντα να το τοποθετούμε επάνω στις ειδικές αντιθερμικές επιφάνειες.

Μια πετσέτα κουζίνας ή απορροφητικό χαρτί κουζίνας θα πρέπει πάντα να είναι διαθέσιμα, ώστε να μπορούν και τα παιδιά να τα χρησιμοποιήσουν αν κάτι χυθεί.

Φροντίζουμε να έχουμε πάντα στον χώρο της κουζίνας και σε ασφαλές σημείο ένα κουτί πρώτων βοηθειών, ώστε σε περίπτωση ατυχήματος η πρόσβαση σε αυτό να είναι εύκολη και άμεση.

Τα παιδιά βοηθοί στο μαγείρεμα
Πάντα θα πρέπει να φοράνε ποδιά, ώστε να μη λερώνουν τα ρούχα τους, να έχουν σηκωμένα και πιασμένα καλά τα μανίκια της μπλούζας τους και εφόσον έχουν μακριά μαλλιά να είναι μαζεμένα, ώστε να μην ενοχλούνται και να μην αποσπάται η προσοχή τους την ώρα που μαγειρεύουν.

Για... καμένα χεράκια
Φροντίζουμε τα παιδιά να φορούν πάντα τα ειδικά αντιθερμικά γάντια όταν πιάνουν κάποιο ζεστό σκεύος. Σε περίπτωση που πιάσουν κάτι ζεστό με γυμνά χέρια, το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε τα χέρια τους, κάτω από κρύο, τρεχούμενο νερό.

Χέρια και μαχαίρια...
Πάντα πιάνουμε από τη λαβή τα μαχαίρια και γενικότερα τα αιχμηρά αντικείμενα. Οταν κόβουμε, προσέχουμε η λεπίδα να είναι γυρισμένη προς την έξω πλευρά: ούτε προς το μέρος μας ούτε προς το άλλο μας χέρι.

Πριν ξεκινήσουμε το μαγείρεμα, θα πρέπει να έχουμε πλύνει πολύ καλά τα χέρια μας, αν είναι δυνατόν με ένα άοσμο σαπούνι ή με το απορρυπαντικό για τα πιάτα (για να μην πάρουν τη μυρωδιά του σαπουνιού τα τρόφιμα που θα πιάσουμε) και να τα έχουμε σκουπίσει καλά με μια πετσέτα ή απορροφητικό χαρτί κουζίνας.

Τα παιδιά, πριν πιάσουν οποιοδήποτε εργαλείο, θα πρέπει να έχουν πάντα καθαρά και στεγνά χέρια. Επιπλέον τους δείχνουμε πώς να πιάνουν τα εργαλεία και τους επισημαίνουμε ότι θα πρέπει να τα πιάνουν καλά.

Συμβουλή
Πριν ξεκινήσουμε το μαγείρεμα, θα πρέπει να διαβάσουμε στα παιδιά τη συνταγή, να απαντήσουμε σε τυχόν απορίες και ερωτήσεις τους και να τους εξηγούμε ό,τι δεν καταλαβαίνουν.