Δημοφιλές για την εκνευριστική ευκολία του αγγλικής καταγωγής γλυκό, η apple crumble μετοίκησε στην Αμερική κατά την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία και διαδόθηκε σε εποχές οικονομικά ζόρικες –καλή ώρα, τότε βέβαια ήταν ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος- όπου ένα φρούτο και κάτι ψίχουλα από ψωμί (για τους Άγγλους αλά πουτίγκα, καθότι το αλεύρι ήταν βασικό προϊόν και δυσεύρετο), λίγη ζάχαρη και βούτυρο έφταναν για μια δήθεν εξτραβαγκάντζα πλην έξτρα-πόβερα λιχουδιά (αγγλική κουζίνα γαρ).
Κι όμως η βασική ιδέα είναι απλή, πετυχημένη, ζουμερή κάτω και ωραία τραγανή επάνω, γίνεται δε ωραιότερη αν είναι παρφουμαρισμένη με τα μπαχαρικά όπως παλιά, πράγμα που τελικά συνδέει όλους τους κόσμους καινούργιους και παλιούς, προς δυσμάς και ανατολάς και αναβιώνει την apple crumble αντί να την ξεπετάει.
Το μήλο είναι το πιο ευρείας καλλιέργειας πολυποικιλιακό φρούτο που κάθε τόπος προσάρμοσε πανεύκολα στις γευστικές του προτιμήσεις. Οι Άγγλοι, Γάλλοι και Αμερικανοί πρωτοστατούν στην κατανάλωση –ευτυχώς οι υπόλοιποι έχουμε λόγω κλίματος αρκετές ακόμη επιλογές πριν πέσουμε αλά κατάθλιψη στην μηλομονομανία. Συνδυάζεται με γλυκά συστατικά, αλμυρά και ουδέτερα, με όξινα (ξίδι, λεμόνι) και αλκοολούχα, με ελαφριά σαλατικά και βαρύτερα κρεατικά (κόκκινο κρέας, κυνήγι, παστά κλπ), ακόμη και με ψαρικά, με μπαχαρικά και αρώματα. Πασπαρτού καρπός σχεδόν εξ ορισμού και εκ συνθηκών.
Crumble, η ζύμη που τρίβεται, διαλύεται, ψιχουλιάζει εξ ου και κυκλοφορεί ως 'ψιχουλιαστή'. Εκεί που τη βλέπεις ενιαία και καλυπτική σαν πάπλωμα, εκεί στο κόψιμο αποδεικνύεται συχνά –όπως οι άνθρωποι συχνότερα- λιγότερη των απαιτήσεων του πιάτου και των όποιων προσδοκιών. Γι’ αυτό και μερικές φορές η apple crumble σερβίρεται με μεγάλο κουτάλι και ουδόλως θεωρείται ο συγκεκριμένος τρόπος μειονέκτημα.
Η πρώτη συνταγή για apple crumble (apple crisp) του 1956 (Betty Crocker's Picture Cook Book, 2η αναθεωρημένη έκδοση, McGraw-Hill, 1956) δεν διαφέρει από τις σημερινές. Περιείχε όπως πολλές τωρινές εκτός από αλεύρι, νιφάδες βρώμης και ήταν αρωματισμένη με κανέλα και μοσχοκάρυδο. Όλες οι διαφοροποιήσεις έκτοτε είτε την απλοποιούν είτε παίζουν με τις ποσότητες και την αναλογία ζύμης (crumble) και μήλων, με τις αγγλικές συνταγές συνήθως πιο τσιγκούνικες στα μήλα. Γι’ αυτό και η όλη υπόθεση παραμένει προσκολλημένη στο αρχικό κόνσεπτ όπου μια απλή μηλόπιτα με τριφτή ζύμη εμφανίζεται σε δεκάδες συναφείς παραλλαγές. Δείτε την επομένως όχι ακριβώς ως συνταγή, αλλά ως βάση για να δημιουργήσετε κατά βούληση ανάλογα με τις προτιμήσεις σας, παίζοντας με τη ζάχαρη και τα μήλα (αν είναι πιο γλυκά, μειώστε τη ζάχαρη), με το αλεύρι βάζοντας ίσως και λίγο ολικής αλέσεως, προσθέτοντας νιφάδες δημητριακών ή ξηρούς καρπούς (π.χ. καρύδια, αμύγδαλα, φιστίκια κλπ) που θα την κάνουν πιο τραγανή (αν σας αρέσει), κάνοντας ακόμη και συνδυασμούς διαφορετικών μήλων ή άλλων φρούτων της εποχής (π.χ. βάζοντας μαζί αχλάδια ή βατόμουρα κλπ). Προσέξτε το βούτυρο να είναι καλό και χωρίς έντονη μυρωδιά (δεν πρέπει να κυριαρχεί η βουτυρίλα, πράγμα που μας συνέβη με κάποιο που δοκιμάσαμε). Διαλέξτε επίσης πως θα την απολαύσετε: Σκέτη, με κρέμα, με σαντιγί, με παγωτό βανίλια ή με custard κατά την αγγλική συνήθεια.
Αυτή είναι η συνταγή που γίνεται στο σπίτι τον τελευταίο καιρό και χρησιμοποιεί μείγμα μήλων, κατά κανόνα όχι γλυκών και με διαφορετικά αρώματα, αλλά χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια να ταιριάξουν και στα μπαχαρικά εναλάσσει το γαρίφαλο με το μοσχοκάρυδο. Πρόσφατα δοκιμάστηκε επίσης στην crumble το φίνο αλεύρι της φάρμας Μπράλου, χωρίς χημικά και επεξεργασία, με αυθεντικό ελαφρώς υποκίτρινο χρώμα και ιδιαίτερη υφή, που έδωσε εξαιρετικό αποτέλεσμα.
Συνταγή-μη συνταγή, ένας λόγος για εύκολο παιχνίδι στην κουζίνα ως συνηθίζεται στο pandespani και ναι, αν έχετε μικρούς και μικρές στο σπίτι, κάντε τους αρχηγούς στο φτιάξιμο της crumble. Όχι μόνο θα το απολαύσουν αλλά θα είναι περήφανοι που θα την κάνουν τέλεια! [Στη δική μου κουζίνα πια στην apple crumble δεν μου επιτρέπεται να κάνω ούτε τον βοηθό ]
Προετοιμασία: 20 λεπτά συν το ψήσιμο. Παρότι εξατμίζεται, μπορείτε να παραλείψετε το ποτό αν θέλετε μια άκρως μη αλκοολούχα εκδοχή. Θα χρειαστείτε ένα ταψάκι ή πυρέξ τετράγωνο 23-25 εκατ. ή στρογγυλό διαμ. 24-25 εκατ. Εύκολη και μάλλον γρήγορη συνταγή.
Υλικά (για 8 άτομα)
800-900 γραμ. μήλα καθαρισμένα και κομμένα σε κομμάτια 2.5-3 εκατ.
1 σφηνάκι κονιάκ ή μπράντι ή κουαντρό
1 στικάκι κανέλα
---------------------
200 γραμ. αλεύρι (με το αλεύρι της φάρμας Μπράλου 220 γραμ.)
150 γραμ. βούτυρο κρύο σε κομματάκια και λίγο ακόμη για το άλειμμα της φόρμας
180-200 γραμ. ζάχαρη καστανή (ανάλογα με τα μήλα και τα γούστα)
1 πρέζα αλάτι
2/3 κ.γ. κανέλα
1/2 κ.γ. γαρίφαλο
[1 γερή πρέζα μοσχοκάρυδο, αν δεν βάλετε γαρίφαλο]
Προθερμαίνετε το φούρνο στους 190 βαθμούς C.
Ετοιμάζετε την crumble: Σε μπολ ρίχνετε το αλεύρι, τη ζάχαρη, το αλάτι και τα μπαχαρικά και τα ανακατεύετε. Προσθέτετε τα κομματάκια βούτυρο και τρίβετε τα υλικά με τα δάχτυλα μέχρι να ενσωματωθεί το βούτυρο και να έχετε μια ομοιόμορφη ζύμη σε κόκκους.
Ετοιμάζετε τα μήλα: Τα βάζετε με το ποτό και το στικάκι της κανέλας σε κατσαρόλι και μέτρια φωτιά για 4-5 λεπτά, να αρωματιστούν αλλά να μην μαλακώσουν. Αφαιρείτε την κανέλα και μεταφέρετε τα μήλα στο ταψάκι που έχετε βουτυρώσει.
Αδειάζετε την crumble πάνω στα μήλα, στρώνοντάς την κάπως ομοιόμορφα αλλά χωρίς να την πατήσετε και ψήνετε στον προθερμασμένο φούρνο για 30-40 λεπτά (ανάλογα με τον φούρνο) μέχρι να πάρει χρυσοκαφετί χρώμα. Τη βγάζετε και αφήνετε να λίγο να κρυώσει.
Σερβίρισμα: Σε κομμάτια ή μεγάλες κουταλιές, ελαφρώς ζεστή ή σε θερμοκρασία δωματίου. Προσθέστε δίπλα σαντιγί ή παγωτό βανίλια ή αγγλική κρέμα (custard).
Περισσότερες συνταγές αλά Pandespani μπορείς να βρεις πατώντας εδώ.
