Κυρία Μπαζάκα, πού περάσατε τα παιδικά σας χρόνια; Ποιες εικόνες έχετε κρατήσει στη μνήμη σας δεδομένου ότι ο «Βυσσινόκηπος» αναφέρεται σε βιώματα μιας ολόκληρης ζωής – μέσα σε ένα σπίτι και σε έναν κήπο..
Τα παιδικά μου χρόνια δηλαδή μέχρι 12 χρονών τα πέρασα στη Βόρεια Ελλάδα. Οι γονείς μου ήταν δάσκαλοι και οι δύο στην Μακεδονία και λόγω των μεταθέσεων πήγαιναν σε κωμοπόλεις, σε χωριά της Μακεδονίας όπως στις περιοχές της Πέλλας, στα Γιαννιτσά, στην Αριδαία. Ήμουν πολύ τυχερή γιατί ζούσα σε σπίτια με κήπους, με αυλές που είχαν δίπλα χωράφια και τρέχαμε. Ανέμελα πολύ ανέμελα. Ουσιαστικά αυτό είναι το παιδικό δωμάτιο. Η αθωότητα και η ανεμελιά της παιδικής ηλικίας. Τα νιάτα. Που δεν ξέρεις τι σε περιμένει. Τι μπορεί να φέρει η ζωή… Που στο έργο το λέει η Λιούμπα στον Τροφίμοφ δηλαδή ότι μιλάς με αυτή την έπαρση γιατί δεν ξέρεις, δεν το έχεις ζήσει. Αυτή λοιπόν την αθωότητα εγώ την έζησα στο έπακρο. Αφού να φανταστείτε όταν πήγαμε πια στην πόλη, δηλαδή όταν πήραν την μετάθεση οι γονείς μου, ήταν ένα πολιτισμικό σοκ για εμένα. Γιατί θέλανε πάρα πολύ να πάμε στη Θεσσαλονίκη, καθώς εκεί ήταν τα πατρικά τους σπίτια, θέλανε να σπουδάσουν τα παιδιά τους σε καλύτερα σχολεία, σε πανεπιστήμια . Θυμάμαι, στο Γυμνάσιο όλα τα κορίτσια είχαν ξυρισμένες γάμπες και εγώ δεν καταλάβαινα πώς γίνεται αυτό. (γέλια)
Ποια στοιχεία της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας μπορούμε να δούμε στην αφήγηση του «Βυσσινόκηπου»;
Το πιο σημαντικό απ’όλα είναι αυτή η άρνηση μιας τάξης και μιας κοινωνίας να δεχτεί την αλλαγή που έρχεται και που μπορεί να ταυτιστεί απόλυτα με το σήμερα και με την ελληνική κοινωνία η οποία αντέδρασε βιαίως στην πτώχευση της χώρας, αρνήθηκε να το πιστέψει, συνέχισε να ζει έτσι όπως ζούσε και τώρα βρίσκεται στην απόλυτη καταστροφή. Όλοι έλεγαν ότι η κρίση θα κρατήσει 1-2 χρόνια, θα περάσει και θα είμαστε όπως πριν. Είναι αυτό που δεν μπορείς να δεις. Δηλαδή ότι μια εποχή αλλάζει και αλλάζει ραγδαία γιατί και στον «Βυσσινόκηπο» δεν είναι μόνο η απώλεια του κτήματος. Κανείς από όλους αυτούς τους ανθρώπους που ζουν εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή δεν μπορεί να δει τι έρχεται. Και στο τέλος ο καθένας παίρνει έναν δρόμο διαφορετικό ακόμα και ο Λοπάχιν που είναι ο μαχητής, ο μεγάλος έμπορος που κοιτά πώς να βγάλει λεφτά, κανείς δεν μπορεί να δει ότι σε 13 χρόνια από εκείνη τη στιγμή θα έρθει ένας τυφώνας που θα τα σαρώσει όλα. Ούτε τα εξοχικά ούτε οι παραθεριστές θα υπάρχουν που ονειρεύεται ο Λοπάχιν. Τίποτα δεν θα υπάρχει γιατί έρχεται η Ρώσικη επανάσταση. Θέλω να πω ότι ούτως ή άλλως όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, ζούμε το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας καινούργιας που κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι. Το θέμα είναι πώς ο άνθρωπος μπορεί να προσαρμόζεται, να βλέπει, να ελίσσεται και να μην κολλάει. Οι Αμερικάνοι το λένε «Go with flow». Δεν είναι εύκολο γιατί πάρα πολύς κόσμος περνάει πολύ δύσκολα – ίσως κάποιοι πιο δύσκολα από εμένα, ίσως κάποιοι άλλοι πιο εύκολα από εμένα. Όμως έγινε. Τέλος. Όλοι φταίμε και ίσως είναι η εποχή, οι συνθήκες. Είναι ένας παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος αυτό που γίνεται. Θα αλλάξει. Δεν ξέρω βέβαια τι θα προλάβω να ζήσω ή να δω.
Μιλήσατε για μια νέα αρχή. Σας έχει συμβεί να θέλετε να κάνετε μια νέα αρχή στον τρόπο ζωής σας;
Όχι, αλλά ξέρετε πόσες φορές έχω πει «θα αφήσω το θέατρο, θα αφήσω τη δουλειά μου, θα κάνω κάτι άλλο». Δεν υπάρχει ηθοποιός που να μην το έχει πει αυτό. Είναι τόσο δύσκολο αυτό το επάγγελμα - και ψυχικά και σωματικά - και θέλει πολύ γερά νεύρα. Είναι αντίξοες οι συνθήκες πολλές φορές και υπάρχει έλλειψη αξιοκρατίας. Αλλά συγχρόνως είναι ευλογία να το κάνεις και να μπορείς να το κάνεις καλά. Όμως εγώ είμαι από αυτούς τους ανθρώπους που στα 21 τους μπήκαν σε αυτόν τον χώρο και ένιωσα ότι χωράω ολόκληρη και με αυτό πήγα. Τώρα υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αλλάξει τελείως επαγγέλματα. Έχω μια γνωστή μου η οποία είναι 40 ετών και ξεκίνησε φροντιστήριο για να δώσει οικονομικά στο πανεπιστήμιο. Τη θαυμάζω! Θαυμάζω όλους αυτούς τους ανθρώπους που λένε «όχι, δεν μου αρέσει αυτό που κάνω, δεν μου αρέσει η ζωή μου έτσι και την αλλάζω». Εμένα δεν μου έτυχε να το κάνω. Αλλά ανά πάσα στιγμή ήμουν έτοιμη να κάνω αλλαγή. Δεν κολλάω με αντικείμενα, με συνθήκες, με ανθρώπους. Δεν είμαι τέτοιος χαρακτήρας.
Με τι θα θέλατε να ασχοληθείτε αν αλλάζατε επάγγελμα;
Με τα ρούχα, με τη φωτογραφία, με τη ζωγραφική. Μέχρι και ένα καφέ θα μπορούσα να έχω. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να αντέξω αλλά πιστεύω ότι επειδή ότι ο χαρακτήρας μου είναι τέτοιος, οτιδήποτε θα έκανα θα το έκανα καλά. Γιατί είμαι τελειομανής. Δεν έχει να κάνει μόνο με τη δουλειά μου στο θέατρο. Έχει να κάνει με όλη μου τη ζωή. Έχω μια τελειομανία που μερικές φορές είναι και κουραστική.
Υπάρχει κάτι που δεν θα μπορούσατε να αποχωριστείτε;
Το παιδί μου αλλά και αυτό ζει στη Γερμανία και μου λείπει αφάνταστα. Με τους ανθρώπους, να σου πω την αλήθεια, δυσκολεύομαι να τους χάνω από τη ζωή μου. Αλλά έχω χάσει κιόλας πολλούς και κυριολεκτικά και μεταφορικά. Έτσι όμως είναι η ζωή.
Έχετε άγχος για τον κάθε καινούργιο ρόλο;
Κάθε μέρα! Τρέμουν τα πόδια μου κάθε φορά που είναι να ξεκινήσω έναν ρόλο. Νομίζω ότι δεν ξέρω θέατρο, ότι δεν είμαι καλή, ζω συνεχώς με το φόβο ότι θα καταλάβουν ότι δεν είμαι καλή, ότι είμαι ένα ψέμα και ότι θα αποκαλυφθεί αυτό μια μέρα. Και κάθε βράδυ που βγαίνω στη σκηνή, προσπαθώ να πάω όλο και παραπέρα και να είμαι καλύτερη από την προηγούμενη μέρα στον ρόλο μου.
Έχετε αισθανθεί ότι τσαλακώνετε την εικόνα σας για έναν ρόλο;
Φυσικά, άλλωστε εγώ δεν έχω καλλιεργήσει μια εικόνα τόσο περιποιημένη και προσεγμένη που να φοβάμαι μη χαλάσει. Για παράδειγμα στον «Αύγουστο» έβγαινα πάνω στη σκηνή σαν ένα τέρας, άβαφη, άγρια, με παντόφλες και πυτζάμες βρίζοντας και καπνίζοντας ακατάπαυστα. Στην προσωπική μου ζωή είμαι ένας άνθρωπος που φροντίζει πάρα πολύ τη Θέμι. Και σε διατροφή και σε γυμναστική και σε ύπνο όχι όμως για να είμαι όμορφη αλλά για να είμαι δυνατή και υγιής για τη δουλειά μου. Και να σας πω και κάτι; Μετά από τόσα χρόνια και στην τηλεόραση και στο θέατρο, ο κόσμος κάπως όλο αυτό το εκτιμάει. Ότι δηλαδή δεν είμαι μια νάρκισσος. Εντάξει, γυναίκα είμαι. Θα ήθελα πάνω στη σκηνή να είμαι ωραία, να είναι ωραία τα ρούχα μου, να είμαι καλά φωτισμένη, αλλά δεν είναι το πρώτο πράγμα που κοιτάζω και θα αγωνιστώ για αυτό.
Θα έλεγε κανείς ότι εκπέμπετε μια αυστηρότητα. Είναι η άμυνά σας αυτή;
Νομίζω ότι είναι τα γυαλιά! Τίποτα άλλο! (γέλια) Με έχουν πει κουλτουριάρα και αυστηρή. Ακόμα και την Λιούμπα όταν μου την πρότεινε ο Κωνσταντίνος (σ.σ. Μαρκουλάκης) την ίδια στιγμή μου είπε: «Άραγε θα τα καταφέρεις; Είναι ένα ρίσκο για εσένα» και του απαντάω «Γιατί; Τι σε κάνει να πιστεύεις κάτι τέτοιο;». «Γιατί η Λιούμπα είναι η προσωποποίηση της αγάπης, της ευγένειας, της τρυφερότητας» μου απάντησε… Λοιπόν, είμαι σίγουρη ότι είναι τα γυαλιά που δημιουργούν αυτή την εικόνα. Από μικρή με λέγανε κουλτουριάρα! Πείτε μου τι θα πει κουλτουριάρα! Δηλαδή το ότι είμαι ένας άνθρωπος που σκέφτεται; Αυτό είναι κουλτουριάρης; Αν είναι αυτό, τότε είμαι. Ότι είμαι ένας άνθρωπος χωμένος πίσω από τα βιβλία; Όχι, δεν είμαι.
Η νέα ταινία του Λάνθιμου «The Favourite», έχει συζητηθεί πολύ στο εξωτερικό και μάλιστα πολλοί θεωρούν ότι θα διεκδικήσει και Όσκαρ. Η επιτυχία του στο εξωτερικό μπορεί πιστεύετε να βοηθήσει τον ελληνικό κινηματογράφο παρόλο που ο Λάνθιμος χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο ξένους ηθοποιούς στη διεθνή του καριέρα;
Όχι δεν μπορεί να βοηθήσει σε τίποτα. Τον εαυτό του βοήθησε. Χιλιάδες σκηνοθέτες στην Αμερική και στην Αγγλία που η καταγωγή τους δεν είναι αμερικάνικη ή αγγλική είναι απλώς άνθρωποι οι οποίοι τα κατάφεραν σε αυτές τις χώρες.
Ζήσατε και εσείς πιο νέα στην Αμερική. Έχετε αισθανθεί πρόσφατα ανάλογη τάση;
Ναι είχα πάει αλλά τώρα δεν θα ξαναπήγαινα. Να σας πω την αλήθεια θα ήθελα να ήμουν νέα, πολύ νέα, να έχω τελειώσει σχολείο αγγλικό, γαλλικό ή γερμανικό δηλαδή να γνωρίζω μια γλώσσα τόσο καλά όσο τη γλώσσα μου, γιατί μόνο έτσι μπορείς να πετύχεις και να πας να δουλέψεις κάπου έξω. Μόνο όμως για τις συνθήκες γιατί αλλιώς μου αρέσει πολύ που ζω στην Ελλάδα.
Σε μια εποχή κρίσης θεωρείτε ότι η ποιότητα στην τέχνη δεν αντιμετωπίζεται όπως θα έπρεπε;
Σε μια εποχή κρίσης η ποιότητα γενικώς πέφτει. Πέφτει από την ποιότητα στα τρόφιμα γιατί όταν δεν έχεις λεφτά θα πάρεις το πιο φθηνό, από την ποιότητα στα ρούχα, από την ποιότητα σε μια παραγωγή κινηματογραφική ή τηλεοπτική, γιατί δεν υπάρχουν καθόλου λεφτά. Αυτό που δεν πέφτει όμως και ίσα ίσα ανεβαίνει, είναι μια λαχτάρα για κάνεις κάτι έστω και χωρίς λεφτά. Να είναι όμως κάτι πολύ δημιουργικό και πολύ ιδιαίτερο. Κάπως σε πεισμώνει αυτή η κρίση να κάνεις καλά πράγματα και να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που να έχουν και εκείνοι την ίδια αισθητική. Κακά τα ψέματα αν κάνετε μια βόλτα στο κέντρο της πόλης δεν έχει καμία σχέση ο κόσμος το πώς συμπεριφέρεται, το πώς είναι ντυμένος σε σχέση με 15-20 χρόνια πριν.. Βλέπεις επάνω τους την ανέχεια και την οικονομική αλλά και την πνευματική.
Πάντως υπάρχει κόσμος που διαμαρτύρεται ότι τα εισιτήρια είναι πολύ ακριβά.
Δεν είναι ακριβά τα εισιτήρια. Το πρόβλημα είναι οι μισθοί που παίρνει ο κόσμος. Όταν παίρνεις 700 ευρώ και 800 ευρώ είναι δύσκολο να δώσεις 20 ευρώ να δεις ένα θέατρο. Αλλά πώς αλλιώς μπορεί να γίνει; Όταν είναι 12 ηθοποιοί πάνω στη σκηνή με χρόνια στη δουλειά και που και αυτοί πρέπει να πάρουν έναν αξιοπρεπή μισθό. Πώς δηλαδή θα πληρωθούν όλοι αυτοί οι συντελεστές; Εγώ πραγματικά στεναχωριέμαι πολλές φορές με κάτι προσφορές που δίνουν το εισιτήριο στην τιμή των 5 ευρώ. Όσο δηλαδή ένα πακέτο τσιγάρα; Όχι, δεν μου αρέσει. Υπερασπίζομαι το ποσό του εισιτηρίου. Εγώ έχω δουλέψει 6 μήνες για αυτή την παράσταση 10 ώρες την ημέρα χωρίς να πληρώνομαι στις πρόβες. Δεν γίνεται λοιπόν αυτός ο κόπος να μην ανταμειφτεί. Στο Λονδίνο ή στη Γερμανία κάτω από 30 με 40 ευρώ δεν βρίσκεις εισιτήριο.
Μιας και μιλάμε για χρήματα, εσείς θεωρείτε ότι ανταμειφτήκατε επαρκώς από το αυτό το επάγγελμα;
Εγώ έβγαλα κάποια χρήματα και μεγάλωσα όπως ξέρετε και ένα παιδί μόνη μου, το οποίο το σπούδασα στο εξωτερικό. Ύστερα πήρα ένα σπίτι για εμένα φτηνό όχι πολλά πράγματα.. Έζησα λίγο άνετα αλλά δεν έβγαλα λεφτά τα οποία να καβατζάρω και να υπάρχουν για να εξασφαλίσω το μέλλον μου. Εγώ είμαι: δουλεύω, ζω, δεν δουλεύω, τα βγάζω δύσκολα.
Πώς αισθάνεστε που η κόρη σας ακολούθησε και εκείνη αυτό το επάγγελμα;
Σπούδασε κινηματογράφο αλλά δεν ασχολείται και πολύ. Και αυτή δυσκολεύτηκε σε αυτό το κομμάτι. Κάπως απομακρύνθηκε. Δεν κάνει το ίδιο επάγγελμα με εμένα, δηλαδή δεν είναι ηθοποιός, είναι σε έναν καλλιτεχνικό χώρο και γενικά κάνει διάφορα καλλιτεχνικά πράγματα. Αλλά δεν θα μπορούσε να κάνει και κάτι διαφορετικό. Και εγώ και ο πατέρας της ήμασταν καλλιτέχνες. Μεγάλωσε μέσα στην τέχνη και χαίρομαι πάρα πολύ που την συγκινεί η τέχνη, από τη ζωγραφική μέχρι το θέατρο, μέχρι το σινεμά και τα βιβλία… Να σας πω την αλήθεια με ενδιαφέρει να κάνει ένα επάγγελμα που η ίδια να νιώθει καλά.
Να υποθέσω ότι ακόμα δεν έχετε γίνει γιαγιά.
Όχι ακόμα.
Θα θέλατε;
Έχω μια φίλη, μικρή σε ηλικία που έχει κάνει πρόσφατα δίδυμα και αν δεν πάω μία φορά την εβδομάδα να παίξω με τα μωρά, δεν μπορώ.
Θα σας πείραζε ο τίτλος της γιαγιάς;
Όχι βέβαια! Γιατί να με πειράξει; Εγώ έγινα και πολύ μικρή μαμά. Όλα στη ζωή έχουν τη σειρά τους.
Τι σας κάνει χαρούμενη;
Μου αρέσει πάρα πολύ η φύση. Επίσης, μια καλή ταινία μπορεί να μου φτιάξει τη διάθεση όλη τη νύχτα και να σκέφτομαι και να ονειρεύομαι. Μου αρέσει επίσης η συνάντηση με μια καλή παρέα.
Ζηλέψατε ποτέ την καριέρα κάποιου;
Τσιμπήματα ζήλειας όλοι οι ηθοποιοί έχουμε ζήσει και νιώσει. Έχω ζηλέψει ερμηνείες από ηθοποιούς. Θυμάμαι πόσο πολύ είχα ζηλέψει την ερμηνεία της Meryl Streep στο «Sophie's choice» που έλεγα «πώς το έκανε αυτό το πράγμα». Πώς υποδύεται τόσο αληθινά; Με είχε τρελάνει αυτή η ταινία. Έχω ζηλέψει ηθοποιούς του εξωτερικού αλλά με την καλή έννοια, ότι δηλαδή μπορεί να έχουν μια άνετη ζωή και να μην τους απασχολούν θέματα βιοποριστικά παρά μόνο η δουλειά τους. Επίσης, θυμάμαι όταν είχα δει την Έυη Σαουλίδου στο Bella Venezia είχα τρελαθεί. Έλεγα, μα πόσο συγκλονιστικά παίζει αυτό το κορίτσι! Τι ταλέντο. Και η Μαρία Πρωτόπαππα μου αρέσει πάρα πολύ που είχαμε δουλέψει μαζί στον «Αύγουστο». Έχουμε πολύ καλούς ηθοποιούς και λιγότερο καλούς σκηνοθέτες. Όπως και στο σινεμά έχουμε πολύ κακούς σεναριογράφους. Το σενάριο είναι μεγάλο πρόβλημα.
Αν γυρίζατε τον χρόνο πίσω ποια συμβουλή θα σας έδινε ο νεότερος εαυτός σας;
Δύσκολη αυτή η ερώτηση γιατί επειδή είμαι πολύ εγωίστρια δεν θέλω να μετανιώνω. Παρόλο που μερικές επιλογές μου με βασάνισαν πολύ. Ίσως να με συμβούλευε να μην είμαι τόσο πολύ επιπόλαια και ρομαντική. Από την άλλη μεριά και αυτά τα δύο στοιχεία μερικές φορές μου φέρανε πολύ ωραία πράγματα στη ζωή μου. Με επιπολαιότητα, ας πούμε, αντιμετώπισα την καριέρα μου. Δεν την πήρα δηλαδή ποτέ στα σοβαρά και δεν κυνήγησα πράγματα. Για εμένα είναι υπέροχο τώρα που κάθομαι και το σκέφτομαι πώς έκανα καριέρα εγώ. Ένας άνθρωπος που ούτε σκεφτόταν, ούτε αποζητούσε, ούτε κυνηγούσε, ούτε έλεγε «θα γίνω πρωταγωνίστρια», ούτε ότι «θέλω αυτόν τον ρόλο» κτλ. Δεν έκανα συμβιβασμούς. Πώς εγώ υπήρξα σε αυτό το χώρο και έφτασα σε αυτό το σημείο που είμαι τώρα; Και όμως αυτή η «επιπολαιότητα», θα τη χαρακτήριζα ως μια αδιαφορία και μια πιο διαισθητική ας πούμε συμπεριφορά και ίσως πιο αφελής με έκανε πιο ανάλαφρη στην καλλιτεχνική μου ζωή.
Κυρία Μπαζάκα, έχετε αγαπηθεί όσο θα θέλατε;
Νομίζω πως όχι. Δεν ήμουν πολύ τυχερή στο συναισθηματικό κομμάτι της ζωής μου όσο τυχερή υπήρξα στη δουλειά μου. Στο ερωτικό κομμάτι δεν ήμουν τυχερή.
Info:
H Θέμις Μπαζάκα πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Ο Βυσσινόκηπος» του Αντόν Τσέχωφ σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη στο θεάτρο Χορν (Αμερικής 10, Αθήνα). Πρωταγωνιστούν ακόμα οι: Δημήτρης Λιγνάδης, Κόρα Καρβούνη, Αθηνά Μαξίμου, Γιάννης Κότσιφας, Σίσσυ Τουμάση, Γιώργος Μπινιάρης, Γιάννης Στόλλας, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Γιάννης Γιαννούλης, Τάσος Δημητρόπουλος, Γεωργιάννα Νταλάρα.
Ημέρες – ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη : 20:00
Πέμπτη, Παρασκευή 21:00
Σάββατο : 18:00, 21:00
Κυριακή 20:00
